Garnitur jubilerski

Parura królowej Szwecji i Norwegii Zofii Wilhelminy Nassau wykonana ze złota i malachitów
Parura z szafirami królowej francuskiej Marii Amelii Burbon-Sycylijskiej

Garnitur jubilerski[1] lub biżuteryjny[2] albo parura[2] – komplet biżuterii damskiej jednolitej kolorystycznie, wzorniczo i materiałowo tworzącej całość, złożony minimalnie z 3 ozdób przeznaczonych do jednoczesnego noszenia ich razem.

Termin pochodzi z języka francuskiego od wyrazu parure[3].

Parura złożona z co najmniej czterech ozdób określana jest jako duży garnitur (fr. grand parure), zaś złożona z dwóch ozdób określana jest jako pół-parura, inaczej półgarnitur (fr. demi-parure)[4].

Charakterystyka

Garnitur jubilerski może składać się nawet z kilkunastu elementów biżuterii[3]. Obowiązkowymi elementami garnituru jubilerskiego były kolia lub naszyjnik, kolczyki i para bransolet. W jego skład mogą wchodzić także brosza (większa i mniejsza lub czasem pojedyncza duża devant de corsage), diadem, grzebyki, pierścień, szpile, łańcuch zegarka itp[3]. Nawet rączka parasolki i guziki mogą być dopasowane do biżuterii[3], podobnie jak pasek do sukni lub sprzączka do niego, bordiura rękawów i ozdoby do naszycia na stanik sukni[5].

Półgarnitur

Pół-parura, na którą składają się broszka i kolczyki ozdobione prawdziwymi perłami, brylantami oprawionymi w srebro i szafirami oprawionymi w złoto, wykonana przez brukselskiego złotnika Arthura Dufoura, datowana na 1869–1877
Farah Pahlawi w szmaragdowo-brylantowej parure

Skromniejszą wersją garnituru jubilerskiego jest półgarnitur złożony z jedynie kolczyków i kolii (ewentualnie naszyjnika) lub kolczyków i broszy[3].

Historia i współczesność

Zadaniem garnituru jubilerskiego było m.in. podkreślenie pozycji społecznej jej właścicielki[6].

Ten rodzaj reprezentacyjnej biżuterii jest noszony do dzisiaj na europejskich dworach podczas oficjalnych uroczystości[5].

Zachowane w całości garnitury jubilerskie w oryginalnym etui stanowią rzadkość na rynku antykwarycznym, najczęściej spotykane są półgarnitury[2].

W kreowaniu imponujących garniturów jubilerskich wyróżniali się francuscy złotnicy epoki napoleońskiej[6]. Napoleon podarował garnitur biżuteryjny swojej pierwszej żonie Józefinie, a także swojej drugiej żonie Marii Ludwice[2].

Termin parura odnosił się pierwotnie do biżuterii wykonanej wyłącznie ze szlachetnych kruszców i kamieni, ale współcześnie jest także używany w stosunku do kompletów sztucznej biżuterii utrzymanej w stylu vintage[4].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Ewa Letkiewicz: Klejnoty w Polsce: czasy ostatnich Jagiellonów i Wazów. Wydawn. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2006, s. 457. ISBN 978-83-227-2599-3.
  2. ↑ a b c d Desa Unicum Dom Aukcyjny: Aukcja Biżuterii 363ABD016. Warszawa: 2015, s. 14-15/76. ISBN 978-83-64871-36-8.
  3. ↑ a b c d e Dagmara Wójcik. Klejnoty i uczucia. Biżuteria dawna ze zbiorów Muzeum w Gliwicach (wystawa w willi Caro w Gliwicach). „Polski Jubiler”. 154, Styczeń 2017. 
  4. ↑ a b Naomi Thompson, Liz Tregenza: Style Me Vintage: Accessories: A guide to collectable hats, gloves, bags, shoes, costume jewellery & more. Pavilion Books, 2014. ISBN 978-1-909815-00-1.
  5. ↑ a b Jubilerzy Napoleona: Marie-Étienne i Francois-Regnault Nitot. „Polski Jubiler”. 
  6. ↑ a b Ewa Letkiewicz. Polityczne konteksty sztuki. Klejnoty w imperium Napoleona. „TECHNE TEXNH seria nowa”, s. 122, 2006. DOI: 10.18778/2084. 
  7. ↑ Longin Żarnowiecki: Historya i technika haftarstwa kościelnego. Nakł. "Przeglądu Katolickiego", 1902.
  8. ↑ Marta Michałowska: Leksykon włókiennictwa: surowce i barwniki, narzędzia i maszyny, techniki i technologie, wyroby i dziedziny. Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, 2006, s. 270. ISBN 978-83-922906-5-0.
  9. ↑ Tadeusz Albin Kruszyński: Parury, czyli dawne ozdoby alby i humerału : studjum z zakresu paramentyki. Kraków: Kraków : nakł. Miejskiego Muzeum Przemysłowego im. dra Adrjana Baranieckiego, Drukarnia Muzeum Przemysłowego pod kierownictwem Stefana Baranowskiego, 1929 (?).

Media użyte na tej stronie

Parure della regina maria amelia, parigi, 1800-15 poi 1850-75 ca.jpg
Autor: Sailko, Licencja: CC BY 3.0
Crown jewels of France (gallery of Apollo)
Jewelry set owned by Queen Sofia of Sweden and Norway, 1836-1913, gold and malachite - Nordiska museet - Stockholm, Sweden - DSC09758.JPG
Autor: Daderot, Licencja: CC0
Exhibit in the Nordiska museet - Stockholm, Sweden. This work is in the public domain because the artist(s) died more than 70 years ago.
ShahbanouFarahPahlavi.png
Portrait officiel de la reine Farah Pahlavi