Garnizon Szczecin

Kościół garnizonowy w Szczecinie

Komenda garnizonu

Garnizon Szczecin – garnizon w Polsce obejmujący swoim zasięgiem miasto Szczecin i gminy ościenne.

Garnizon Wojska Polskiego

Początków śladów polskiego garnizonu należy doszukiwać się wraz z wejściem do Szczecina pododdziałów 16 Brygady Pancernej. Nastąpiło to 14 lipca 1945.

Garnizon dysponował szeregiem obiektów koszarowych o dobrym poziomie technicznym. Do większych należy zaliczyć: kompleks koszarowy przy ul. Wojska Polskiego, kompleks przy ul. Żołnierskiej – przechodzący w ul. Mickiewicza i graniczący z ul. Łukasińskiego.

Początkowo nieuregulowany status prawny miasta po II wojnie światowej zmuszał władze wojskowe do dyslokowania oddziałów WP w garnizonach ościennych (12 DP).

Regularne oddziały i związki taktyczne WP

Oddziały podległe 12 Dywizji Piechoty (1945-1958)

W tym budynku w Szczecinie stacjonował sztab dywizji

od jesieni 1945

Sztab 12 DP – ul. Zaleskiego
41 pułk piechoty – ul. Łukasińskiego (od jesieni 1945); formowanie sztabu 41 pz rozpoczęto w Poznaniu
34 pułk artylerii lekkiej – początkowo w budynku szpitalnym ul. Unii Lubelskiej, a później ul. Wojska Polskiego – przy Głębokim.
15 dywizjon artylerii przeciwpancernej – róg Konopnickiej i Witkiewicza

od 1949

5 Kołobrzeski Pułk Piechoty – 1 brama kompleksu ul. Wojska Polskiego.
2 pułk artylerii lekkiej – koszary ul. Mickiewicza (wcześniej w Garnizonie Radom w składzie 2 Warszawskiej Dywizji Piechoty im. Henryka Dąbrowskiego)
2 dywizjon artylerii przeciwpancernej (wcześniej w Garnizonie Radom w składzie 2 Warszawskiej Dywizji Piechoty im. Henryka Dąbrowskiego)

od 1951

70 pułk piechoty (rozformowany w 1957 r.)
138 pułk artylerii lekkiej (rozformowano w 1957 r.)

od 1954

16 pułk czołgów i artylerii pancernej (przemianowany i włączony w skład dywizji 16 Samodzielny Pułk Czołgów Średnich)
124 pułk artylerii przeciwlotniczej (powstały na bazie 22 dywizjonu artylerii przeciwlotniczej)

od 1955

16 batalion rozpoznawczy (utworzony na bazie 16 kompanii zwiadu)
46 batalion transportowy (utworzony na bazie 70 kompanii samochodowej)

od 1958

22 dywizjon artylerii (faktycznie 22 dywizjon rakiet taktycznych) – sformowany na bazie 2dappanc
21 dywizjon artylerii rakietowej

Oddziały podległe 12 Dywizji Zmechanizowanej (od 1958 do 1995)

Odznaka 12 DZ

Koszary przy Łukasińskiego

Brama główna

Klub

Izba chorych

Stołówka

5 pułk zmechanizowany (1958-1995) przeformowany na 12 Brygadę Zmechanizowaną
41 pułk zmechanizowany – w 1995 przeformowany na 29 Brygadę Zmechanizowaną
25 Drezdeński pułk czołgów (przemianowany w 1972 z 16 pcz) – kompleks przy ul. Ku Słońcu – zlikwidowany 31 grudnia 1990
2 pułk artylerii – kompleks przy ul. Mickiewicza – przeformowany w 1995 r. na 2 pam
124 pułk Artylerii przeciwlotniczej – 2 brama kompleks przy ul. Wojska Polskiego – przeformowany na 3 pplot
99 dywizjon artylerii przeciwpancernej – od 1972
22 dywizjon rakiet taktycznych – w kompleksie przy ul. Mickiewicza
12 batalion rozpoznawczy (od 1989)
16 batalion rozpoznawczy
14 batalion zaopatrzenia – kompleks przy ul. Narutowicza – przeformowany w 1995 r. na 12 bzaop i przeniesiony nad Miedwie
12 batalion remontowy – kompleks przy ul. Mickiewicza – przeformowany w 1995 r. w RWT
33 batalion łączności – kompleks przy ul. Wojska Polskiego – przeformowany w 1995 r. na 12 bdow
21 dywizjon artylerii rakietowej- kompleks przy ul. Ku Słońcu

po 1995

12 Brygada Zmechanizowana
29 Brygada Zmechanizowana
2 pułk artylerii mieszanej – lata 90. XX w
3 pułk przeciwlotniczy
12 batalion dowodzenia – kompleks przy ul. Ku Słońcu

Oddziały podporządkowania okręgowego

16 Dnowsko-Łużycka Brygada Pancerna
16 samodzielny pułk czołgów
5 pułk saperów – (przybył jesienią 1946) koszary przy ul. Mickiewicza, później przy ul. Metalowej
5 Brygada Saperów – utworzona na bazie 5 pułku saperów
55 pułk artylerii przeciwlotniczej – (przybył jesienią 1974 z Rogowa) koszary przy ul. Metalowej
56 kompania specjalna – (przybyła w listopadzie 1980) koszary przy ul. Potulickiej, od 1991 r. przy al. Ku Słońcu
Ruchome Warsztaty Techniczne – (od 1995) koszary przy ul. Mickiewicza
Garnizonowy Ośrodek Mobilizacyjny ul. Narutowicza (róg Potulickiej)

Oddziały OT

12 pułk pontonowo-mostowy Obrony Terytorialnej
Szczeciński pułk Obrony Terytorialnej
55 szkolny batalion ratownictwa terenowego^[1]

Administracja wojskowa

Wały Chrobrego. Po prawej budynek Urzędu Wojewódzkiego z Wojewódzkim Sztabem Wojskowym

(c) Pa3Widzi z polskiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0

Dawne koszary KBW w Szczecinie.
Obecnie budynek Wydziału Prawa i Administracji US

(c) polish Wikipedia user Kwiecień, CC-BY-SA-3.0

Tablica pamiątkowa cmentarza wojennego 3419 żołnierzy

Klub garnizonowy w Szczecinie

Regionalny Sztab Wojskowy – (1993-1997) ul. Kopernika
Wojewódzki Sztab Wojskowy w Szczecinie – Wały Chrobrego (budynek Urzędu Wojewódzkiego)- do lipca 1991 r., następnie przy ul. Kopernika, od 1 stycznia 1999 r. ul. Potulicka 1a
Wojskowa Komenda Uzupełnień w Szczecinie – ul. Kopernika 17 a
Wojskowa Komenda Uzupełnień w Szczecinie-Podjuchach (od 2005)- ul. Metalowa 42

Instytucje garnizonowe

Komenda Garnizonu do 1998 – ul. Zaleskiego, potem ul. Sienkiewicza, a następnie ul. Potulicka (dzisiaj areszt garnizonowy)
Garnizonowa Agencja Mieszkaniowa
Garnizonowy Węzeł Łączności – od maja 1964 r. do końca 2006 r.(w miejsce rozformowanego Stacjonarnego Węzła Łączności przy 33 batalionie łączności) i od 1 stycznia 2007 r. przekształcony w Regionalny Węzeł Łączności.

Oddziały Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego

13 specjalny pułk bezpieczeństwa
12 pułk KBW Ziemi Szczecińskiej (1948-1961)
12 pułk WOW (1961-1968)
12 Batalion Pontonowo-Mostowy KBW (1961 -1968)
16 batalion pontonowo – mostowy WOW ul.Narutowicza.(Jw.1471)przekształcona w JW1439, wchodząca w skład pułku przy al. Piastów.

Oddziały Wojsk Ochrony Pogranicza

3 Oddział Ochrony Pogranicza

Na mocy decyzji Naczelnego Dowództwa WP z 13 września 1945 rozpoczęto formowanie wyspecjalizowanych jednostek ochrony pogranicza. Sformowany w Stargardzie 3 Oddział WOP obejmował odcinek granicy od Kostrzyna do Dziwnowa.

Pierwsza siedziba dowództwa – Szczecin, Piotra Skargi 35. Sztab wkrótce po sformowaniu przeniesiono do Szczecina na ul. Żołnierską.

od 1948 8 Brygada Ochrony Pogranicza^[2]
od 1950 – 12 Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza
od 1956 – Pomorska Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza
od 1991 – Pomorski Oddział Straży Granicznej

Jednostki podległe brygadzie:

JW 1575 – samodzielny batalion Ochrony Pogranicza nr 42 (1948-1950)
JW 1655 – 123 batalion WOP (1950-1957)
JW 2449 – Wydział Informacji 12 Brygady WOP (1950-1957)
JW 3058 – dywizjon Okrętów Pogranicza 12 Brygady WOP
JW 3064 – batalion portowy WOP
JW 3161 – Rzeczny Dywizjon Okrętów Pogranicza WOP (sformowany w 1951)
JW 4218 – Wydział Informacji nr 21 WOP (8 BOP) (1948-1950)

Inne instytucje wojskowe

W tych koszarach stacjonuje 15 WOG

109 Szpital Wojskowy z Przychodnią – ul. Piotra Skargi
Oddział Agencji Mienia Wojskowego
Oddział Wojskowej Agencji Mieszkaniowej – przy Księcia Sambora
Oddział Żandarmerii Wojskowej – ul. Piotra Skargi, przy Jasnych Błoniach
Rejonowy Zakład Infrastruktury (przekształcony z WZRKB)- przy ulicy Narutowicza
Wielonarodowy Korpus Północ-Wschód – ul. Łukasińskiego
Wojskowa Prokuratura Garnizonowa – ul. Piotra Skargi, przy Jasnych Błoniach
Wojskowy Rejonowy Zarząd Kwaterunkowo-Budowlany (WZRKB), początkowo przy ulicy Piotra Skargi, potem Narutowicza
Wojskowy Sąd Garnizonowy – ul. Piotra Skargi, przy Jasnych Błoniach
15 Wojskowy Oddział Gospodarczy – przy ulicy Narutowicza
Orkiestra Wojskowa w Szczecinie – przy ul. Wojska Polskiego

Armia Radziecka w garnizonie

szpital wojskowy – ul. Mickiewicza (róg Wawrzyniaka) – obecnie obiekty Wyższej Szkoły Integracji Europejskiej
101 batalion inżynieryjno-saperski^[3] – ul. Żołnierska (aktualnie wydziały szczecińskich uczelni)
batalion pontonowy
batalion techniczno-lotniskowy
batalion łączności – ul Żołnierska

Wyróżniające nazwy "Szczecińskich" otrzymały następujące sowieckie jednostki artyleryjskie:^[4]

26 Dywizja Artylerii płk. Fiodora A. Leonowa
4 pułk artylerii Armat płk. Michaiła p. Pietrowa
78 pułk artylerii haubic Gwardii ppłk Iwana Z. Goreckiego
95 pułk artylerii Gwardii ppłk. Alaksandra G. Nosala
144 pułk artylerii przeciwpancernej ppłk. piotra A. Aniszkina
288 pułk artylerii przeciwpancernej ppłk. Stiepana Z. Rakowicza
429 pułk artylerii haubic mjr. Aleksandra M. Frienkiela
458 pułk artylerii lekkiej ppłk. Nikołaja J. Burenina
535 pułk artylerii przeciwpancernej ppłk. Borysa W. Popowa
596 pułk artylerii lekkiej mjr. Anatolija S. Kuprianca
643 pułk artylerii lekkiej mjr. Michaiła A. Tygołukowa
665 pułk artylerii przeciwpancernej ppłk. Emiliana K. Juchimiuka
894 pułk artylerii haubic ppłk. Iwana S. Bananowa
973 pułk artylerii haubic ppłk. Aleksieja N. Poćmianina
1313 pułk artylerii przeciwpancernej mjr. Fieodosija A. Gawrikowa
1318 pułk artylerii przeciwpancernej ppłk. Nikołaja N. Kuzienko
43 samodzielny dywizjon artylerii przeciwpancernej Gwardii Aleksieja S. Kałmykowa
50 samodzielny dywizjon artylerii przeciwpancernej mjr. Maksyma A. Fiesienko
109 samodzielny dywizjon artylerii przeciwpancernej mjr. pawła Z. Kimonowa
274 samodzielny dywizjon artylerii przeciwpancernej mjr. Wiktora G. Iliuszczenki
291 samodzielny dywizjon artylerii przeciwpancernej mjr. Piotra A. Antonca
410 pułk moździerzy ppłk. Nikołaja D. Pleszkowa
485 pułk moździerzy mjr. Fiodora A. Zinina
566 pułk moździerzy mjr. Aleksieja p. Żonina