Gaston d’Orléans

Gaston d'Orléans
Ilustracja
Gaston Orleański ok. 1634
Wizerunek herbu
podpis
książę Orleanu
Okres

od 1626
do 2 lutego 1660

Dane biograficzne
Dynastia

Burbonowie

Data i miejsce urodzenia

25 kwietnia 1608
Fontainebleau

Data i miejsce śmierci

2 lutego 1660
Blois

Ojciec

Henryk IV Wielki

Matka

Maria Medycejska

Żona

1. Maria de Montpensier,
2. Małgorzata

Dzieci

z Marią:
Jan Gaston (ur. 1626),
Anna;
z Małgorzatą:
Małgorzata Ludwika,
Elżbieta Małgorzata,
Franciszka Magdalena,
Jan Gaston (ur. 1650),
Maria Anna;
nieślubne:
Maria d'Orleans,
Ludwik d'Orleans

Odznaczenia
Order Ducha Świętego (Francja)

Gaston Jan Baptysta de France fr. Gaston Jean-Baptiste, znany jako Gaston d'Orléans (ur. 25 kwietnia 1608 w Fontainebleau, zm. 2 lutego 1660 w Blois) – książę Orleanu, trzeci syn Henryka IV, króla Francji, i Marii Medycejskiej, córki Franciszka I, wielkiego księcia Toskanii. Młodszy brat króla Ludwika XIII, znany jako Grand Monsieur.

Założyciel trzeciego kapetyńskiego rodu książąt orleańskich. Nosił tytuły księcia Orleanu, de Chartres, de Valois, d'Anjou i d'Alençon, hrabiego de Blois, de Montlhéry i de Limours, barona d'Amboise i seniora de Montargis[1].

Życiorys

Na początku nosił tytuł księcia Andegawenii, a w 1626 r. został księciem Orleanu i Valois, hrabią Blois, Chartres i Mortain, został też nominalnym dowódcą armii podczas oblężenia La Rochelle w 1628 r. Przez całe swoje życie snuł liczne intrygi i wierzył, że dzięki nim zostanie królem Francji. Pozbawiony silnej woli, tchórzliwy, mało zaradny i niemający szczęśliwej ręki brat królewski nie zrealizował nigdy swoich planów, a on i jego współpracownicy (np. kuzyn Ludwik de Bourbon-Soissons) ponosili surowe konsekwencje spisków. Dwukrotnie Gaston musiał opuścić Francję, za granicą spiskował przeciwko swojej matce i kardynałowi Richelieu. Po opłaceniu wojny w Langwedocji, która zakończyła się klęską, zamieszkał w Lotaryngii, później przeniósł się do Flandrii. W 1635 r. pogodził się ze swoim bratem, ale dalej spiskował przeciw Richelieu i ponownie musiał uciec z kraju, podporządkowując się woli króla i samego kardynała.

Wkrótce proces ten powtórzył się. Gaston przekonał markiza Cinq-Marsa do zamordowania Richelieu, a kiedy spisek się nie udał, opuścił swojego kompana w 1642 r. W związku ze spiskiem parlament francuski pozbawił go praw do ewentualnej regencji. W 1643 r., po śmierci Ludwika XIII, Gaston został dowódcą wojsk francuskich i walczył z Hiszpanami na północnych granicach kraju. W 1646 r. otrzymał tytuł księcia Alençon, jednak podczas Frondy (16481653) nie wahał się przechodzić ciągle z jednej strony na drugą. W końcu został "wygnany" z Paryża do Blois, przez kardynała Mazarin, w 1652 i pozostał tam aż do śmierci.

Małżeństwa

6 sierpnia 1626 r. Gaston poślubił w Nantes, Marię (15 października 1605 - 4 czerwca 1627), córkę i spadkobierczynię Henryka de Bourbon, księcia Montpensier, oraz Henrietty Katarzyny, księżnej de Joyeuse, córki Henryka de Joyeuse. Para miała syna i córkę:

  • Jana Gastona (1626)
  • Annę (29 maja 16273 kwietnia 1693), księżną Montpensier, zwaną mademoiselle de Montpensier lub La Grande Mademoiselle

Po śmierci Marii ożenił się po raz drugi - 31 stycznia 1632 r., również w Nancy, z Małgorzatą (zm. 1672), córką księcia Lotaryngii Franciszka II i Krystyny Katarzyny von Salm. Z Małgorzatą miał cztery córki i syna:

Gaston miał również dwoje nieślubnych dzieci:

  • Marię d'Orléans (ur. 1 stycznia 1631)
  • Ludwika d'Orléans (1638 - 1692), hrabiego de Charny (zmarł w Hiszpanii). Miał on nieślubnego syna, Manuela Luisa d'Orléans y de Wetteville, księcia de Castellamare

Bibliografia

  1. Dussieux ↓, s. 121.

Media użyte na tej stronie

Signature of Gaston of France, Duke of Orléans at the marriage of the Duke of Enghien and Claire Clémence de Maillé on 7 February 1641.jpg
Signature of Gaston of France, Duke of Orléans at the marriage of the Duke of Enghien and Claire Clémence de Maillé on 7 February 1641
Blason duche fr Anjou (moderne).svg
Blason du duché d'Anjou : d'azur au trois fleurs de lys d'or à la bordure de gueules
Blason duche fr Orleans (moderne).svg
Blason du duché d'Orléans : d'azur aux trois fleurs de lys d'or au lambel d'argent
Coat of arms of Gaston, Duke of Orléans.png
Autor: Songsblame, Licencja: CC BY-SA 3.0
Coat of arms of Gaston, Duke of Orléans
Ordre du Saint-Esprit Chevalier ribbon.svg
Autor: Boroduntalk, Licencja: CC BY 3.0
Ribbon bar of the order of the Holy Spirit (France)