Gatunek synantropijny

Łopiany – rośliny synantropijne
Wróble i inne ptaki żyjące blisko ludzi potrafią jeść z ręki
Kuna domowa na balkonie, obserwowana przez kota
Kos jest gatunkiem synantropizującym się
Dydelf wirginijski po zmroku wyrusza na obchód otoczenia domu (Kalifornia)

Gatunek synantropijny (gr. σύν syn – razem, ἄνθρωπος anthropos – człowiek) – gatunek zwierzęcia lub rośliny, który przystosował się do życia w środowisku silnie przekształconym przez człowieka[1], związanym z miejscem zamieszkania człowieka lub z jego działalnością[2][3]. Synantropizacja może mieć charakter stały lub czasowy. Odmianą synantropizacji jest synurbizacja, termin wyróżniany głównie w zoologii[1].

Gatunki synantropijne mogą być pochodzenia miejscowego (gatunki autochtoniczne) lub obcego (gatunki alochtoniczne).

W zależności od stopnia synantropizacji wyróżniane są[2]:

  • synantropy właściwe – gatunki, których rozwój przebiega tylko w środowisku człowieka
  • półsynantropy – organizmy bytujące w środowiskach zmienionych przez człowieka, ale występujące również w środowiskach naturalnych
  • symbowile – gatunki związane ze zwierzętami hodowlanymi
  • gatunki synantropizujące się – gatunki leśne, zasiedlające zieleń miejską.

Przykłady gatunków synantropijnych

Do zwierząt synantropijnych zalicza się wszelkie domowe owady biegające (np. prusaki), ektopasożyty (pluskwy, pchły), niektóre ptaki i ssaki (myszy, szczury, łasice).

Pospolitymi przykładami gatunków synantropijnych są te gatunki ptaków, które często wykorzystują miejskie budynki i drzewa w parkach do gniazdowania (np.: oknówka zwyczajna, kos zwyczajny, gołąb grzywacz).

W zależności od strefy klimatycznej skład gatunkowy tej grupy się zmienia. Niektóre zwierzęta synantropijne przenoszą poważne choroby, inne powodują duże straty gospodarcze.

Wśród roślin najlepiej znanym gatunkiem synantropijnym są pokrzywy, porastające otoczenie domów i rudery.

Wybrane gatunki synantropów:

Zobacz też

Przypisy

  1. a b Kompendium wiedzy o ekologii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 293. ISBN 83-01-13589-1.
  2. a b Biologia. Multimedialna encyklopedia PWN Edycja 2.0. pwn.pl Sp. z o.o., 2008. ISBN 978-83-61492-24-5.
  3. Jacek H. Graff. Synantropizacja zwierząt, Aura, 2012, nr.6

Media użyte na tej stronie

Didelphis virginiana.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Kot i kuna.jpg
Autor: Stiopa, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kot domowy obserwuje kunę, która pojawiła się na balkonie.
Passer domesticus as synanthrope cropped.JPG
Autor: Lajsikonik, Licencja: CC BY-SA 3.0
Passer domesticus as synanthrope.
Turdus merula aka blackbird in copenhagen botanical garden.jpg
Autor: Martin Olsson (mnemo on en/sv wikipedia and commons, martin@minimum.se)., Licencja: CC-BY-SA-3.0

This is a male bird of the species Turdus merula.

Camera: Nikon D50

Location: en:Copenhagen Botanical Garden in en:Copenhagen, en:Denmark.

Arctium tomentosum 2005.07.03 12.28.49.jpg
Autor: Michael Becker, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Filz-Klette (Arctium tomentosum)