Gdański Jarmark św. Dominika

Jarmark, 2004
Ulica Warzywnicza. Jarmark św. Dominika, 2006

Jarmark św. Dominika – cykliczna impreza handlowo-kulturalna, która co roku w sierpniu odbywa się w Gdańsku na Głównym Mieście. Jest to – obok Weihnachtsmarkt i Oktoberfest – największa tego typu impreza plenerowa w Europie.

Historia Jarmarku

Tradycja Jarmarku liczy ponad 750 lat, odkąd został on ustanowiony bullą papieską Aleksandra IV w 1260 roku na wniosek dominikanów. Stąd wywodzi się jego nazwa.

Jarmark miał na celu nakłonienie wiernych do uczestnictwa we mszy odpustowej w dzień św. Dominika (wówczas 4 sierpnia), dzięki której można było otrzymać 100 dni zwolnienia z czyśćca. O godz. 12:00 rozbrzmiewały dzwony obwieszczające rozpoczęcie Jarmarku na placu Dominikańskim. Ludowy festyn pierwotnie służył nabożnym modłom i zabawie, a później przekształcił się w imprezę handlowo-kulturalną o dużym znaczeniu dla miasta. Początkowo odbywał się na placu Dominikańskim, ale wraz z postępującym rozwojem imprezy plac szybko okazał się zbyt mały i Jarmark przeniósł się w okolice Wałów Jagiellońskich i ul. Długiej. Zaczęły także powstawać nowe, dodatkowe place targowe, takie jak Targ Drzewny, Sienny, Węglowy, Wąchany, Rybny, których nazwy pochodziły od towarów, jakimi na nich handlowano, oprócz Długiego Targu, którego nazwa pochodzi od jego kształtu. Na sierpniowe Jarmarki do gdańskiego portu przybywało ok. 400 statków z różnych krajów. Dawniej można tam było zakupić pierniki toruńskie, kaszubską ceramikę, czeskie szkło, wschodnie futra i dywany, angielskie sukno, cygańskie garnki, gdańską wódkę i bursztyn. Oprócz kupców zbierali się tam także liczni cyrkowcy, kuglarze, akrobaci i zespoły teatralne.

Jarmark św. Dominika odbywał się w Gdańsku corocznie przez kilka wieków, dopiero II wojna światowa spowodowała, że zniknął z miasta na 33 lata. W 1972 roku z inicjatywy Wojciecha Święcickiego, dziennikarza popularnej gdańskiej popołudniówki „Wieczoru Wybrzeża”, powrócono do tradycji Jarmarku. W latach siedemdziesiątych Jarmark był przede wszystkim imprezą handlową, umożliwiającą zakup poszukiwanych towarów. Na specjalnych pokazach nazywanych „Żywym Żurnalem” można było zobaczyć najnowsze, polskie kolekcje odzieżowe.

Z powodu pandemii COVID-19, w 2020 imprezę odwiedziło ok. 250 tys. osób, do czego przyczyniła się zmniejszona o 1/3 (do ponad 600) liczba wystawców[1].

Jarmark dziś

Ulica św. Ducha podczas Jarmarku, 2008
W roku 2010 symbolem Jarmarku był kogut. Figury kogutów o różnej symbolice, np. Kur Solidarności, Kogut Jana Heweliusza, Kogut Futbolowy, ustawione w centrum miasta
W ramach Jarmarku organizowane są występy artystyczne. Na zdjęciu Dariusz Mikulski (waltornista) i Piotr Michna (organista) po koncercie w kościele św. Mikołaja (klasztorze dominikanów)

Jarmark Dominikański od wznowienia po 1972 roku trwał 2 tygodnie. W 2004 podjęto decyzję o wydłużeniu imprezy do 3 tygodni. Od wielu już lat co roku bierze w niej udział ponad 1000 handlowców, artystów, rzemieślników i kolekcjonerów, a odwiedza ją codziennie ok. 70 tys. osób, a w weekendy nawet dwa razy więcej. Jak podają organizatorzy, w czasie każdego Jarmarku przez ulice Głównego Miasta przewija się w sumie ok. 5 mln odwiedzających, a w 2007 roku było ich aż 8,5 mln, co stanowi dotychczasowy rekord. Formuła obecnego Jarmarku nawiązuje do jego średniowiecznych tradycji, czyli handlowania i dobrej zabawy. Jest tu cała ulica stoisk gastronomicznych z zimnym piwem, rusztami, grillami z pieczonymi kiełbaskami, ziemniakami i szaszłykami. Na miejscu pracuje wędzarnia, można także posilić się świeżymi, smażonymi rybami, nieodłącznie związanymi z nadmorskim charakterem Gdańska. Turyści z zagranicy mają również okazję pokosztować tradycyjnych polskich dań takich jak pierogi, bigos, czy wiejski chleb ze smalcem i ogórkiem kiszonym.

Podobnie jak przed wojną, działa wesołe miasteczko, które w Wolnym Mieście Gdańsku było wielką atrakcją. W 1938 roku zyskało ono dodatkową sławę, kiedy z cyrkowej menażerii uciekł dwumetrowy krokodyl i wskoczył do Motławy. Upłynęło sporo czasu zanim udało się go odłowić, a wydarzenie to wzbudzało powszechną sensację. Od tego czasu wesołe miasteczko zmieniło swój charakter – nie ma w nim już beczek śmiechu i nie przecina się kobiet piłą, jednak nadal pozostaje ono dużą atrakcją dla najmłodszych uczestników Jarmarku.

Rokrocznie zwiększa się liczba stoisk, wśród których są kramy numizmatyków, filatelistów, rękodzieł np. haftu kaszubskiego, a także kramy sukiennicze i galanteryjne. Na wielu stoiskach dostępne są antyki, popularny jest także „pchli targ”. Wśród oferowanych towarów znalazły się tu także obrazy Kossaka, Witkacego i innych znanych malarzy. Kolekcjonerzy i sprzedawcy przyjeżdżają tu nie tylko z odległych zakątków Polski, ale i z innych krajów, takich jak Litwa, Łotwa, Niemcy, Austria, Szwecja, Izrael, czy Uzbekistan. Sprzedają oni rękodzieła i pamiątki charakterystyczne dla swojego kraju.

Lokalizacja Jarmarku

Program Jarmarku

Jarmarkowemu handlowaniu towarzyszy kilkaset godzin programu kulturalno-rozrywkowego, który obejmuje:

  • sceny plenerowe
  • festiwale
  • festyny i koncerty
  • pokazy sztucznych ogni i pokazy laserowe
  • korowody i parady uliczne
  • koncerty rockowe
  • koncerty muzyki kameralnej i organowej
  • imprezy i zawody sportowe (Bieg św. Dominika).

Zobacz też

Przypisy


Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Dariusz Mikulski Piotr Michna.jpg
Autor: Panek, Licencja: CC BY-SA 4.0
Dariusz Mikulski (waltornista) i Piotr Michna (organista) – artyści występujący w kościele św. Mikołaja podczas 750. Jarmarku Dominikańskiego (Gdańsk 2010).
Brosen jarmark dominikanski 2006.jpg
Autor: Brosen, Licencja: CC BY 2.5
Jarmark św. Dominika w Gdańsku w roku 2006, ul. Warzywnicza.
Gdansk Ulica Swietego Ducha.jpg
Autor: Pumeks, Licencja: CC BY-SA 4.0
Gdańsk, dolna część ul. Świętego Ducha podczas Jarmarku Św. Dominika w 2008 r.
Koguty - jarmark dominikański 2010.jpg
Autor: Panek, Licencja: CC BY 3.0
Koguty – symbole jarmarku dominikańskiego w Gdańsku.