Gedeon Barcza

Gedeon Barcza

Gedeon Barcza, Oberhausen 1961
Państwo	Węgry
Data i miejsce urodzenia	21 sierpnia 1911 Kisújszállás
Data i miejsce śmierci	27 lutego 1986 Budapeszt
Tytuł szachowy	arcymistrz (1954)
Węgierscy arcymistrzowie szachowi
a b c d e f g h 8 8 7 7 6 6 5 5 4 4 3 3 2 2 1 1 a b c d e f g h System Barczy

Lehmann – Barcza (Amsterdam, 1964)

Gedeon Barcza (ur. 21 sierpnia 1911 w Kisújszállás, zm. 27 lutego 1986 w Budapeszcie) – węgierski szachista i dziennikarz, arcymistrz od 1954 roku.

Kariera szachowa

Od początku lat 40. do końca 60. należał do ścisłej czołówki węgierskich szachistów. W tym okresie ośmiokrotnie (1942, 1943, 1947, 1950, 1951, 1955, 1957 i 1958) zdobył tytuł indywidualnego mistrza kraju oraz siedmiokrotnie (pomiędzy 1952 a 1968 rokiem) reprezentował narodowe barwy na szachowych olimpiadach, na których zdobył trzy medale: indywidualnie złoty (1954, na III szachownicy) i srebrny (1956, na II szachownicy) oraz brązowy wraz z drużyną (1956)^[1]. Był również czterokrotnym medalistą drużynowych mistrzostw Europy: srebrnym (1970) i dwukrotnie brązowym (1961, 1965) wraz z drużyną oraz indywidualnie złotym (1965, na V szachownicy)^[2]. Czterokrotnie startował w turniejach strefowych (eliminacji mistrzostw świata), dwukrotnie zdobywając awans do turniejów międzystrefowych, w których zajął XV (Sztokholm, 1952)^[3] i XIV miejsce (Sztokholm, 1962)^[4].

Wielokrotnie startował w turniejach międzynarodowych, sukcesy odnosząc m.in. w:

• Karlovych Varach (1948, dz. II m. wraz z Vasją Pircem, za Janem Foltysem, przed m.in. Milanem Vidmarem),
• Wenecji (1948, dz. II m. wraz z Estebanem Canalem, za Miguelem Najdorfem, przed m.in. Maxem Euwe i Ksawerym Tartakowerem),
• Szczawnie-Zdroju (1950, memoriał Dawida Przepiórki, dz. II m. wraz z Laszlo Szabo, za Paulem Keresem, przed m.in. Markiem Tajmanowem, Igorem Bondarewskim, Jefimem Gellerem i Jurijem Awerbachem)^[5],
• Mariańskich Łaźniach (1951, turniej strefowy, dz. III m. wraz z Göstą Stoltzem, za Ludkiem Pachmanem i L.Szabo),
• San Benedetto (1957, I m.),
• Budapeszcie (1960, turniej strefowy, I m.),
• Wiedniu (1961, III m. za J.Awerbachem i Miroslavem Filipem),
• Moskwie (1962, dz. III m. wraz z Andorem Lilienthalem, Dawidem Bronsteinem i Leonidem Szamkowiczem, za J.Awerbachem i Jewgienijem Wasiukowem),
• Reggio Emilii (1963/64, dz. I m. wraz z Rudolfem Teschnerem, Janosem Fleschem i Erno Gerebenem),
• Leningradzie (1967, dz. III m. wraz z Markiem Tajmanowem, za Wiktorem Korcznojem i Ratmirem Chołmowem),
• Debreczynie (1968, memoriał Lajosa Asztalosa, dz. II m. za Władimirem Liberzonem, wraz z Iwanem Radułowem),
• Burg Birsecku (1971, I m.).

Według retrospektywnego systemu Chessmetrics, najwyższy ranking osiągnął w grudniu 1951 r., z wynikiem 2683 punktów zajmował wówczas 16. miejsce na świecie^[6].

Sukcesy odnosił również jako gracz korespondencyjny, m.in. w roku 1942 zwyciężył w mistrzostwach Węgier w tej odmianie szachów. W roku 1966 otrzymał tytuł korespondencyjnego mistrza międzynarodowego.

Poza grą turniejową zajmował się także szachowym dziennikarstwem, począwszy od roku 1951 był przez wiele lat redaktorem naczelnym miesięcznika Magyar Sakkélet. Napisał również kilka książek poświęconych tematyce szachowej, m.in. A sakk (Kecskemet, 1943), Lasker-Tarrasch 1908. Parosmerközes a vilagbajnoksagert (Keckemet, 1950) i Sakkvilagbajnok-jelöltek versenye Budapest 1950 (Budapeszt, 1951).

System Barczy

Uznanie zdobył również jako szachowy teoretyk. Jego nazwisko nosi charakterystyczny system debiutowy, wielokrotnie przez Barczę stosowany w praktyce. Na jego temat wydał on również kilka analiz teoretycznych. System ten powstaje po posunięciach:

1.Sf3 Sf6 2.g3 d5 (bądź 1.Sf3 d5 2.g3 Sf6)

Ten sposób rozpoczynania partii jest pełnowartościowy (współcześnie gra tak m.in. polski arcymistrz Tomasz Markowski) lecz nie ma zwykle samodzielnego znaczenia, bowiem gra przechodzi na tory innych debiutów. Stosunkowo największa odrębność debiutu ma miejsce wtedy, gdy białe, powstrzymując się przed posunięciami d2-d4 i c2-c4, fianchettują także hetmańskiego gońca i w odpowiednim momencie, przy skoczku na polu d2 i pionie na d3, przeprowadzają przełom e2-e4.

Przypisy

Bibliografia

• ChessBase Megabase 2007
• W.Litmanowicz, J. Giżycki, "Szachy od A do Z", tom I, Warszawa 1986, str. 61-62

Linki zewnętrzne

• Gedeon Barcza – wybrane partie szachowe (ang.)
• Chess Opening Explorer (ang.)