Gediminas Kirkilas

Gediminas Kirkilas

(c) Magnus Fröderberg/norden.org, CC BY 2.5 dk
Data i miejsce urodzenia	30 sierpnia 1951 Wilno
Minister obrony Litwy
Okres	od 14 grudnia 2004 do 18 lipca 2006
Przynależność polityczna	LSDP
Poprzednik	Linas Linkevičius
Następca	Juozas Olekas
Premier Litwy
Okres	od 18 lipca 2006 do 9 grudnia 2008
Przynależność polityczna	LSDP
Poprzednik	Zigmantas Balčytis (p.o.)
Następca	Andrius Kubilius
Odznaczenia

Gediminas Kirkilas (ur. 30 sierpnia 1951 w Wilnie) – litewski polityk, poseł na Sejm, minister obrony w latach 2004–2006, premier Litwy w latach 2006–2008.

Życiorys

Od 1974 studiował zaocznie w Wileńskim Instytucie Pedagogicznym. W latach 1978–1982 studiował nauki polityczne w wyższej szkole partyjnej w Wilnie. W 2004 ukończył studia w międzynarodowej szkole biznesu Uniwersytetu Wileńskiego.

W latach 1969–1972 odbywał służbę wojskową w radzieckiej marynarce wojennej. Po odbyciu służby wojskowej w latach 1972–1978 pracował jako renowator dóbr kultury w przedsiębiorstwie restauracji zabytków. Pracę wykonywał przy zabytkach Wilna (m.in. w kościołach, a także w zespole Uniwersytetu Wileńskiego i pałacu w Werkach).

Po ukończeniu studiów politologicznych w 1982 rozpoczął pracę w aparacie Komunistycznej Partii Litwy. W latach 1982–1985 był instruktorem w komitecie rejonowym KPL, a w latach 1986–1990 instruktorem w wydziale kultury KC KPL. W latach 1988–1990 pracował jako asystent prasowy I sekretarza KC KPL Algirdasa Brazauskasa, a od 1990 do 1992 był jego asystentem jako deputowanego Rady Najwyższej Litwy.

W 1990 po przekształceniu KPL w Litewską Demokratyczną Partię Pracy (LDDP) został wybrany jej wiceprzewodniczącym, w latach 1991–1996 pełnił funkcję pierwszego wiceprzewodniczącego, a w latach 1996–2001 członka prezydium LDDP. W 2001 po zjednoczeniu LDDP z Litewską Partią Socjaldemokratyczną (LSDP) został wiceprzewodniczącym LSDP.

Czterokrotnie (w 1992, 1996, 2000 i 2004) był wybierany do Sejmu kolejnych kadencji. Pełnił funkcje przewodniczącego frakcji parlamentarnej LSDP, komisji bezpieczeństwa narodowego i obrony, komisji spraw zagranicznych, delegacji Litwy do Zgromadzenia Parlamentarnego NATO oraz wiceprzewodniczącego komisji ds. europejskich.

Od 2002 zajmował stanowisko specjalnego przedstawiciela prezydenta Litwy ds. komunikacji między Litwą a obwodem kaliningradzkim. Uzyskał rangę ambasadora nadzwyczajnego i pełnomocnego Republiki Litewskiej. 14 grudnia 2004 objął stanowisko ministra obrony narodowej w rządzie Algirdasa Brazauskasa.

29 czerwca 2006 prezydent Valdas Adamkus przedstawił Sejmowi jego kandydaturę na stanowisko premiera. 4 lipca Sejm zaakceptował kandydaturę, a 6 lipca prezydent mianował go na funkcję premiera. 18 lipca program jego rządu uzyskał aprobatę Sejmu. 19 maja 2007 wybrano go na stanowisko przewodniczącego Litewskiej Partii Socjaldemokratycznej.

13 marca 2008 posłowie ugrupowań opozycyjnych (Związku Ojczyzny, Partii Pracy, Porządku i Sprawiedliwości oraz liberałów) wystąpili do premiera z interpelacją zawierającą kilkanaście krytycznych pytań dotyczących polityki jego rządu^[1][2]. 18 marca interpelacja została przekazana przewodniczącemu Sejmu Viktorasowi Muntianasowi^[3]. W ciągu dwóch tygodni od dnia przekazania interpelacji przez przewodniczącego parlamentu premier powinien ustosunkować się do zawartych w niej pytań. Zgodnie z art. 61 Konstytucji Republiki Litewskiej w przypadku niesatysfakcjonujących odpowiedzi premiera Sejm może wyrazić mu wotum nieufności^[4]. 1 kwietnia premier przedstawił odpowiedzi na pytania interpelacji^[5]. 3 kwietnia w głosowaniu nad odpowiedziami Kirkilasa Sejm nieznaczną większością uznał je za zadowalające^[6][7].

W wyborach parlamentarnych w 2008 ponownie uzyskał mandat poselski z listy partyjnej LSDP. 9 grudnia tego samego roku zakończył działalność na urzędzie premiera. W 2012 i 2016 Gediminas Kirkilas po raz kolejny był wybierany do Sejmu^[8][9]. W październiku 2017 wystąpił z LSDP^[10], a w marcu 2018 stanął na czele rozłamowej Litewskiej Socjaldemokratycznej Partii Pracy^[11]. W 2020 znalazł się poza parlamentem, a w 2021 na funkcji przewodniczącego partii zastąpił go Jonas Pinskus^[12].

Odznaczenia

• Krzyż Oficerski Orderu Witolda Wielkiego – Litwa, 2003^[13]
• Krzyż Komandorski Orderu Krzyża Pogoni – Litwa, 30 marca 2004^[13]
• Krzyż Wielki Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej – Polska, 2009^[14]
• Krzyż Komandorski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej – Polska, 2003^[15]

Zobacz też

• Rząd Gediminasa Kirkilasa

Przypisy

Bibliografia

• Nota biograficzna na stronie Sejmu Republiki Litewskiej. [dostęp 2016-10-10]. (lit.).