Gelnhausen

Gelnhausen

(c) Wladyslaw Sojka, CC-BY-SA-3.0 Panorama miasta
Herb
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Hesja
Rejencja	Darmstadt
Powiat	Main-Kinzig
Data założenia	1170
Prawa miejskie	1170
Powierzchnia	45,18 km²
Wysokość	159–312 m n.p.m.
Populacja (2015-12-31) • liczba ludności • gęstość	22687 [1] 494,80 os./km²
Nr kierunkowy	06051
Kod pocztowy	63571, 63589
Tablice rejestracyjne	MKK, GN, HU, SLÜ
Podział miasta	6 dzielnic
Położenie na mapie Hesji Gelnhausen
Położenie na mapie Niemiec Gelnhausen
50°10′N 9°12′E/50,166667 9,200000
Strona internetowa
Portal Niemcy

Gelnhausen – miasto powiatowe w Niemczech, w kraju związkowym Hesja, w rejencji Darmstadt, siedziba powiatu Main-Kinzig.

Historia

Gelnhausen zostało założone przez Fryderyka I Barbarossę w roku 1170, który zjednoczył trzy znajdujące się tu osady, otoczył je murem i nadał im status wolnego miasta. Miejsce to zostało wybrane z powodu istniejącego tutaj skrzyżowania Via Regia, dróg królewskich pomiędzy Frankfurtem nad Menem a Lipskiem i kilku innych ważnych szlaków handlowych. W tym samym czasie Gelnhausen uzyskało prawa miejskie, a zamek został wzniesiony na wyspie położonej na rzece Kinzig. Władca zagwarantował nowemu miastu przywileje targowe, które zobowiązywały przejeżdżających kupców do wystawiania swoich towarów w mieście przez trzy dni.

Odtąd Gelnhausen stało się kwitnącym miastem i reprezentantem związku 16 miast regionu Wetterau. Jednakże koniunktura nie trwała długo, gdyż w 1326, kiedy Ludwik IV Bawarski oddał miasto w zastaw grafom Hanau. W 1349 graf Gunter ze Schwarzburga wybrany wcześniej przez stronnictwo Wittelsbachów na antykróla, dostał Gelnhausen od swojego przeciwnika, Karola IV Luksemburskiego w zamian za zrzeczenie się roszczeń o urząd króla. W 1435 miasto nabyte zostało przez elektora Palatynatu Reńskiego, Ludwika III Wittelsbacha.

Gelnhausen będąc splądrowane podczas wojny trzydziestoletniej jak opisywał Hans Jakob Christoffel von Grimmelshausen w swojej noweli „Der abenteuerliche Simplicissimus Teutsch” stało się prawie opustoszałe. Rozmaita władza kontynuowała próby zlikwidowania statusu Gelnhausen jako wolnego miasta Rzeszy, jednak ostatecznie nie udało się to. W trakcie mediatyzacji niemieckiej w 1803 miasto stało się częścią Hesji-Kassel, które po wojnie siedmiotygodniowej zostało przyłączone do Królestwa Prus. W tym czasie sytuacja Gelnhausen całkowicie wyzdrowiała i wraz z ożywieniem gospodarczym miasto stało się centrum niemieckiego przemysłu gumowego. Od lat 30. XX wieku Gelnhausen było miastem garnizonowym niemieckiego Wehrmachtu, a po drugiej wojnie światowej armii Stanów Zjednoczonych.

Współpraca

Miejscowości partnerskie^[2]:

• Clamecy, Francja
• Marlengo, Włochy
• Renchen, Badenia-Wirtembergia

Transport

Gelnhausen leży wzdłuż autostrady A66. Znajduje się tutaj również główna linia kolejowa między Frankfurtem nad Menem a Fuldą, której pociągi zatrzymują się w mieście.

Zabytki

• Kościół mariacki (Marienkirche) - z XII w., najcenniejszy zabytek i symbol miasta
• Palatium (Kaiserpfalz) - zamek wzniesiony przez Fryderyka I w 1170 na wyspie na rzece Kinzig, położonej na południowy wschód od miasta. Jego fundamenty są wspierane przez 12 tys. kłód. Jest on jednym z najlepiej zachowanych palatiów architektury kamiennej tej epoki
• Kościół katolicki św. Piotra (St. Peter) - z XIII w. Plany wzniesienia kościoła wewnątrz miasta spowodowały konflikt z klasztorem Selbold (dzisiejsze Langenselbold), który obejmował duszpasterski patronat nad Gelnhausen. Spór nasilił się w takim stopniu, że musiał być rozwiązany przez papieża Grzegorza IX, ten przychylił się zakonowi. Od XIII do XV wieku kościół wykorzystywany był do ślubów, chrztów i pogrzebów. Po reformacji budynek stał się własnością miasta. Następnie został zburzony i sprzedany w 1830 lokalnemu kupcowi. Po zniszczeniu drugiej wieży zbudowano na jej miejscu fabrykę cygar. W 1920, Katolicka Wspólnota Gelnhausen (Katholische Gemeinde Gelnhausen) wykupiła kościół i restaurowała go przez około 18 lat. Końcowe odnowienie miało miejsce w latach 1982-1983. Kościół jest utrzymany w stylach romańskim i gotyckim.

• 

  Kościół mariacki (Marienkirche)

• 

  Palatium (Kaiserpfalz)

• 

  Palatium, zachowane kolumny

• 

  Rynek

Populacja

(dane z 31 grudnia każdego roku)

• 1998 – 21 656
• 1999 – 21 750
• 2000 – 21 799
• 2001 – 21 835
• 2002 – 21 670
• 2003 – 21 773
• 2004 – 21 808
• 2006 – 21 763
• 2011 – 21 565
• 2012 – 21 912

Panorama Gelnhausen, Matthäus Merian, 1655 r.

Przypisy