Generałowie zakonu paulinów

Generałowie zakonu paulinów – lista przełożonych generalnych Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika (paulinów). Funkcję tę pełniło dotychczas 86 zakonników, wybieranych od 1319. Pierwszym generałem został o. Wawrzyniec Ostrogoński OSPPE, a obecnym, 86. z kolei jest o. dr Arnold Chrapkowski OSPPE. Władza generała rozciąga się na cały zakon (wszystkie prowincje, klasztory i zakonników)[a]. Siedzibą generała jest główny klasztor zakonu na Jasnej Górze w Częstochowie[2].

Charakterystyka

Pomnik bł. Euzebiusza (założyciela i pierwszego prowincjała paulinów) przy placu Szent István w Ostrzyhomiu[3]

Pierwsi przełożeni tworzącego się zakonu św. Pawła Pierwszego Pustelnika nazywani byli „prowincjałami”[4]. Należeli do nich: bł. Euzebiusz z Ostrzyhomia, Benedykt, Stefan i Wawrzyniec Ostrogoński[4]. Kierowali oni pierwotną wspólnotą zakonną dożywotnio, a ich siedzibą był klasztor Świętego Krzyża na górze Pilis (Królestwo Węgier)[4]. W 1300 siedzibę najwyższego przełożonego przeniesiono do klasztoru św. Wawrzyńca w pobliżu Budy[4]. Pierwszym generałem zakonu został wybrany dotychczasowy prowincjał o. Wawrzyniec Ostrogoński[4]. Papież Jan XXII w 1319 zatwierdził konstytucje zakonu i przyznał tytuł: generała – najwyższemu przełożonemu całego zakonu, oraz zatwierdził nazwę zakonu jako: „Zakon Braci Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika” (łac. Ordo Sancti Pauli Primi Eremitæ)[5]. Według historyków zakonu, istniało wówczas około 60 klasztorów, w których przebywało około 900 zakonników[5].

Urząd pierwszych generałów był dożywotni, chociaż podczas kapituł można się było zrzec tego urzędu (jako pierwszy dokonał tego o. Trystian w 1367[5]). 1417-12-28 28 grudnia 1417(dts) papież Marcin V, bullą nakazał, aby wyboru generała dokonywać początkowo tylko w Królestwie Węgier[5]. W 1439 na mocy bulli papieża Eugeniusza IV generał mógł sprawować rządy do 4 lat, a kandydat na ten urząd winien ukończyć 40 lat[4]. Wybierali go na ten urząd przeorowie wszystkich domów zakonnych[4]. Od 1624 wybory generała dokonywane są przez tzw. dyskretów[5]. Następnie w 1640, Stolica Apostolska zadecydowała, aby wybierano generała na okres 6 lat[4][b].

Po kasacie zakonu paulinów na obszarze Królestwa Węgier przez cesarza Józefa II Habsburga, na mocy brewe papieża Piusa VI z 1784-12-03 3 grudnia 1784(dts) zakonem na terenie istniejących klasztorów w Królestwie Polskim zarządzał do 1864 wikariusz generalny zwany progenerałem[5].

Generał z tzw. definitorium, czyli najwyższą radą zakonną, zwołuje kapituły wyborcze i międzyokresowe[4]. Ponadto osobiście lub przez swego delegata zobowiązany jest co 3 lata wizytować wszystkie prowincje i domy zakonne[4]. Na wypadek ewentualnej śmierci lub rezygnacji z urzędu generała obowiązki przełożonego zakonem przejmuje tymczasowo wikariusz generalny (zastępca generała), który w przeciągu trzech miesięcy ma obowiązek zwołania nadzwyczajnej kapituły wyborczej, celem wyboru nowego generała[6]. Zgodnie z przepisami i tradycją zakonną, wybiera się na ten urząd zwykle najwybitniejszych zakonników, odznaczających się świętością życia, umiłowaniem zakonu, mądrością, wykształceniem i doświadczeniem w kierowaniu wspólnotą[4].

Siedziba generała

Herb Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika (Paulinów).png Siedziba generała zakonu paulinów[7]
Lp.OkresMiejsceMiejscowośćPaństwo
1.1300–1525Klasztor św. Wawrzyńca pod BudąBuda Węgry
2.1525–1577Klasztor w ElefantHorné Lefantovce Słowacja
3.1577–1663Klasztor w LepoglavieLepoglava Królestwo Chorwacji
4.1663–1786Klasztor w Maria-ThaluMarianka Słowacja
5.od 1786Jasna GóraCzęstochowa Polska

Lista przełożonych generalnych

Obraz o. Aleksandra Zięby, progenerała paulinów (1854–1860), pędzla Aleksandra Borawskiego
Obraz o. Euzebiusza Rejmana, generała paulinów (1903–1910), pędzla Aleksandra Borawskiego
O. Piotr Markiewicz, generał paulinów (1920–1931) i (1946–1952)
O. Pius Przeździecki, generał paulinów (1931–1942)
Herb Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika (Paulinów).png Pierwsi prowicjałowie paulinów[5][8]
Lp.OkresProwincjał
11250 – 1270-01-20 20 stycznia 1270(dts) †bł. Euzebiusz z Ostrzyhomia
21270–1290 †o. Benedykt
31290–1300 †o. Stefan
41300–1319o. Wawrzyniec Ostrogoński
Generałowie paulinów
Lp.OkresGenerał№
11319–1325 †o. Wawrzyniec Ostrogoński1°
21325 – 1330-12-08 8 grudnia 1330(dts)o. Stefan2°
31330–1335o. Mikołaj I „Theutonicus”3°
41336–1340o. Piotr I4°
51340–1345 †o. Mikołaj I „Theutonicus”
61345–1351 †o. Piotr I
71351–1354o. Piotr II5°
81354–1361 †o. Mikołaj II6°
91362–1367o. Trystian7°
101367–1369 †o. Piotr III8°
111369–1371o. Trystian
121371–1374o. Andrzej I9°
131374–1377o. Piotr IV10°
141377–1381 †o. Tomasz I11°
151381–1392 †o. Mikołaj III12°
161393–1410o. Jerzy de Ethee13°
171410–1412o. Władysław I14°
181412–1417 †o. Jerzy de Ethee
191417–1428 †o. Piotr V15°
201428–1431 †o. Łukasz16°
211431–1434o. Franciszek „Pobożny”17°
221434–1441 †o. Benedykt I18°
231441–1444o. Marcin19°
241444–1448o. Brykcjusz20°
251448–1452o. Stefan II „Znakomity”21°
261452–1456o. Stefan III „Świder”, „Furo”22°
271456–1459 †o. Wincenty Fekete23°
281459–1460 †o. Andrzej II24°
291460–1463o. Jan Macer25°
301463–1468o. Andrzej III26°
311468–1472o. Piotr VI „Bonefili”27°
321472–1476o. Grzegorz I28°
331476–1480o. Tomasz II de Sabaria z Trnavy29°
341480–1482 †o. Grzegorz I
351482–1484 †o. Walenty Szegended30°
361484–1488 †o. Tomasz II de Sabaria z Trnavy
371488–1492o. Piotr VII de Zalonkemenyi31°
381492–1496o. Benedykt II32°
391496–1500o. Stefan IV de Lórandhaza33°
401500–1506 †o. Mikołaj IV „Sprawiedliwy”34°
411506–1512o. Stefan IV de Lórandhaza
421512–1518o. Grzegorz II de Bal Szent-Miklos35°
431518–1523o. Dominik36°
441523–1528o. Jan II de Zalonkemenyi37°
451528–1532o. Grzegorz III Gyöngyösi38°
461532–1533o. Jan III39°
471533–1540o. Walenty II40°
481540–1544 †o. Emeryk41°
491544–1551o. Franciszek42°
501551–1553 †o. Grzegorz IV43°
511553–1556o. Emeryk II Bakay44°
521556–1560 †o. Tomasz II Hatay-Nadat45°
531560–1565o. Jerzy II Cerasinus46°
541565–1570 †o. Michał47°
551570–1576 †o. Piotr VIII48°
561576–1593 †o. Stefan V z Trnavy49°
571593–1611 †o. Szymon Bratulić50°
581611–1628o. Jan IV Zaić51°
591628 – 1629-10-27 27 października 1629(dts) †[c]o. Rudolf Biel52°
601632 – 1636-02-02 2 lutego 1636(dts) †[d]o. Marcin Gruszkowicz53°
611640–1644o. Mikołaj Staszewski54°
621644–1651o. Marcin Borković55°
631651–1657o. Paweł Ivanović56°
641657–1663o. Marcin Borković
651663–1669o. Paweł Ivanović
661669–1675o. Jan V Kéry57°
671675–1681o. Augustyn Benković58°
681681 – 1686-10-01T00:00:00.001 1 października 1686(dts) †[e]o. Grzegorz V Bebery59°
691687 – 1689-12-07 7 grudnia 1689(dts) †o. Rafał Michalski60°
701690–1695o. Ludwik Barilović61°
711696–1701o. Kacper Malecić62°
721702–1708[f]o. Emeryk III Esterhàzy hr. de Galanta63°
731709–1712 †[g]o. Ludwik Barilović
741715–1721o. Jan Kristoloveć64°
751721–1727o. Chryzostom Koźbiałowicz65°
761727–1733o. Stefan Demsić66°
771733–1739o. Chryzostom Koźbiałowicz
781739 – 1745-07-04 4 lipca 1745(dts) †o. Andrzej IV Mušar67°
791745–1748 †[h]o. Stefan Ordődy68°
801751 – 1753-05-09 9 maja 1753(dts) †o. Mateusz Ittinger69°
811754–1760o. Franciszek III Ròsa70°
821760 – 1761-04-27 27 kwietnia 1761(dts) †[i]o. Jerzy Lőderer71°
831763–1769o. Gerard Tomassić72°
841769–1776o. Paweł Esterhàzy73°
851776–1778o. Karol Ordődy[j]74°
Wizytatorzy generalni (progenerałowie) lub wikariusze generalni polskiej prowincji paulinów
Lp.OkresProgenerał
11785-05-25 25 maja 1785(dts) – 1788-02-02 2 lutego 1788(dts)o. dr Chryzostom Lubojeński
21788-09-02 2 września 1788(dts) – 1795-09-13 13 września 1795(dts)o. dr Sebastian Wichliński
31795-09-13 13 września 1795(dts) – 1801-09-30 30 września 1801(dts)o. dr Marcin Jasiński
41801-09-30 30 września 1801(dts) – 1807-09-23 23 września 1807(dts)o. dr Teodor Gruber
51807-09-23 23 września 1807(dts) – 1814-02-07 7 lutego 1814(dts)o. dr Mateusz Lubojeński
61814-02-07 7 lutego 1814(dts) – 1819-11-22 22 listopada 1819(dts)o. Hilarion Szuffranowicz
71819-11-22 22 listopada 1819(dts) – 1825-11-21 21 listopada 1825(dts)o. dr Eustachy Lachowicz
81825-11-21 21 listopada 1825(dts) – 1831-11-22 22 listopada 1831(dts)o. dr Jan Gółkowski
91831-11-22 22 listopada 1831(dts) – 1833-03-03 3 marca 1833(dts)o. dr Teodor Fortuński
101833-07-14 14 lipca 1833(dts) – 1839-09-23 23 września 1839(dts)o. dr Jan Gółkowski
111839-09-23 23 września 1839(dts) – 1845-09-23 23 września 1845(dts)o. Filip Lipiński
121845-09-23 23 września 1845(dts) – 1848-06-27 27 czerwca 1848(dts)o. Filip Lipiński
131848-09-25 25 września 1848(dts) – 1854-10-23 23 października 1854(dts)o. dr Aleksy Cisowski
141854-10-23 23 października 1854(dts) – 1860-10-01T00:00:00.001 1 października 1860(dts)o. dr Aleksander Zięba
151860-10-01T00:00:00.001 1 października 1860(dts) – 1864-11-27 27 listopada 1864(dts)[k]o. dr Mateusz Knefliński
Generałowie paulinów
Lp.OkresGenerał[5]№
861903 – grudzień 1910o. Euzebiusz Rejman75°
871920-01-19 19 stycznia 1920(dts) – 1931-10-14 14 października 1931(dts)o. dr Piotr Markiewicz76°
881931-10-14 14 października 1931(dts) – 1937-05-03 3 maja 1937(dts)o. Pius Przeździecki77°
891937-05-04 4 maja 1937(dts) – 1942-10-02 2 października 1942(dts) †[l]o. Pius Przeździecki
901946-01-12 12 stycznia 1946(dts) – 1952-05-23 23 maja 1952(dts)o. dr Piotr Markiewicz
911952-05-23 23 maja 1952(dts) – 1957-04-25 25 kwietnia 1957(dts)o. Alojzy Wrzalik78°
921957-07-29 29 lipca 1957(dts) – 1963-07-13 13 lipca 1963(dts)o. Ludwik Nowak79°
931963-07-23 23 lipca 1963(dts) – 1969-05-17 17 maja 1969(dts)o. dr Jerzy Tomziński80°
941969-05-18 18 maja 1969(dts) – 1975-06-13 13 czerwca 1975(dts)o. dr Jerzy Tomziński
951975-06-13 13 czerwca 1975(dts) – 1978-03-28 28 marca 1978(dts)o. Grzegorz Kotnis81°
961978-03-28 28 marca 1978(dts) – 1984o. dr Józef Płatek82°
971984 – 1990-03-29 29 marca 1990(dts)o. dr Józef Płatek
981990-03-30 30 marca 1990(dts) – 1996-03-15 15 marca 1996(dts)o. Jan Nalaskowski83°
991996-03-16 16 marca 1996(dts) – 2002-03-05 5 marca 2002(dts)o. Stanisław Turek84°
1002002-03-09 9 marca 2002(dts) – 2008-02-18 18 lutego 2008(dts)o. Izydor Matuszewski[2]85°
1012008-02-18 18 lutego 2008(dts) – 2014-03-06 6 marca 2014(dts)o. Izydor Matuszewski
1022014-03-06 6 marca 2014(dts) – 2020-03-04 4 marca 2020(dts)o. dr Arnold Chrapkowski[9]86°
1032020-03-04 4 marca 2020(dts) –o. dr Arnold Chrapkowski[10]

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ Według Art. 116 Konstytucji Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika – władza Ojca Generała rozciąga się zarówno na cały Zakon, jak i na poszczególne jego części: prowincje, klasztory i osoby, z prawem zarządzania i kierowania całym Zakonem w rzeczach duchowych i materialnych, stosownie do przepisów Prawa kościelnego, Konstytucji i Dyrektorium[1].
  2. ↑ Według Art. 115 Konstytucji Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika – generał może być bezpośrednio po zakończeniu kadencji wybrany na kolejną, drugą sześcioletnią kadencję[1].
  3. ↑ W okresie (1629–1632) o. Jan IV Zaić był przełożonym jako wikariusz generalny[5].
  4. ↑ W okresie (1636–1640) o. Mikołaj Staszewski urzędował jako wikariusz apostolski zakonu, mianowany na ten urząd przez papieża Urbana VIII aż do nowej kapituły wyborczej[5].
  5. ↑ Po śmierci generała o. Grzegorza V Berbery na krótko (1686–1687) funkcję przełożonego pełnił o. Emeryk Nagy jako wikariusz generalny[5].
  6. ↑ W okresie (1708–1709) o. Jan Kristoloveć był przełożonym jako wikariusz generalny[5].
  7. ↑ W okresie (1712–1715) o. Jan Kristoloveć był przełożonym jako wikariusz generalny[5].
  8. ↑ W okresie (1748–1751) o. Mateusz Ittinger był przełożonym jako wikariusz generalny[5].
  9. ↑ W okresie (1761–1762) o. Gerard Tomassić był przełożonym jako wikariusz generalny[5].
  10. ↑ W okresie (1778–1785) o.Karol Ordődy był przełożonym jako wikariusz generalny[5].
  11. ↑ 1864-11-27 27 listopada 1864(dts) car Aleksander II Romanow dokonał kasaty klasztorów w Wieruszowie, św. Zygmunta i św. Barbary w Częstochowie, Konopnicach, Leśniowie, Leśnej Podlaskiej, Włodawie, pozostawiając dwa na Jasnej Górze i Skałce w Krakowie oraz wydał zakaz wyboru wyższych przełożonych[5].
  12. ↑ W okresie (1943-09-19 19 września 1943(dts)–1946-01-12 12 stycznia 1946(dts)) o. Augustyn Jędrzejczyk był przełożonym jako wikariusz generalny[5].

Przypisy

  1. ↑ a b Reguła, konstytucje i dyrektorium Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika ↓, s. 82.
  2. ↑ a b Wybrany generał paulinów. W: Jasna Góra. Biuro prasowe [on-line]. jasnagora.com, 2002-03-09. [dostęp 2013-01-15].
  3. ↑ Ostrzyhom. Boldog Özséb (mapa turystyczna 1:6000) (cz. • węg.). mapy.cz. [dostęp 2020-05-18].
  4. ↑ a b c d e f g h i j k Materiały źródłowe i opracowania naukowe. II. Organizacja zakonu: urząd generała zakonu, tworzenie się prowincji w XIV-XVI w. - 1. Siedziba i urząd generałów zakonu. W: Jasna Góra. Biuro prasowe [on-line]. jasnagora.com. [dostęp 2020-05-13].
  5. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Materiały źródłowe i opracowania naukowe. Roczniki Paulińskie - Tom I i Tom II - Przełożeni i Generałowie Zakonu św. Pawła I Pustelnika. W: Jasna Góra. Biuro prasowe [on-line]. jasnagora.com. [dostęp 2020-05-13].
  6. ↑ Reguła, konstytucje i dyrektorium Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika ↓, s. 85.
  7. ↑ Materiały źródłowe i opracowania naukowe. Roczniki Paulińskie - Tom I i Tom II - Aktualny stan Zakonu św. Pawła I Pustelnika. (Rezydencje Generała Zakonu). jasnagora.com. [dostęp 2020-05-10].
  8. ↑ Generałowie Zakonu Paulinów. jasnagora.com, 2006-07-05. [dostęp 2019-10-20].
  9. ↑ WYBRANY NOWY GENERAŁ ZAKONU PAULINÓW I NOWA KURIA GENERALNA. W: Jasna Góra. Biuro prasowe [on-line]. jasnagora.com, 2014-03-07. [dostęp 2020-05-13].
  10. ↑ WYBRANY GENERAŁ ZAKONU PAULINÓW. W: Jasna Góra. Biuro prasowe [on-line]. jasnagora.com, 2020-03-04. [dostęp 2020-05-13].

Bibliografia

  • Andrzej Eggerer, Leon Chałupka, Paweł Kosiak, Dionizy Łukaszuk, Mikołaj Benger: Roczniki Zakonu Św. Pawła Pierwszego Pustelnika (obejmujący okres od założenia Zakonu do 1727). Wyd. 2 poprawione i uzupełnione. T. 1. Częstochowa-Bydgoszcz: Wydawnictwo Paulinianum, Bydgoski Dom Wydawniczy Margrafsen, 2008. ISBN 978-83-89843-41-8. OCLC 833051158.
  • Józef Stanisław Płatek OSPPE: Przełożeni generalni Zakonu św. Pawła Pierwszego Pustelnika. Częstochowa: Zakon Paulinów, 1988. OCLC 894959701.
  • Kuria Generalna Zakonu Paulinów: Reguła, konstytucje i dyrektorium Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika. (PDF). Wyd. 3. Częstochowa-Bydgoszcz: Wydawnictwo Paulinianum, Bydgoski Dom Wydawniczy Margrafsen, 2014. ISBN 978-83-63614-16-4. OCLC 891265423.
  • Marcin Streska, Leon Chałupka, Paweł Kosiak, Dionizy Łukaszuk: Roczniki Zakonu Św. Pawła Pierwszego Pustelnika (z uzupełnieniami: obejmujący lata od 1727 do 1786). Wyd. 2 poprawione i uzupełnione. T. 2. Częstochowa-Bydgoszcz: Wydawnictwo Paulinianum, Bydgoski Dom Wydawniczy Margrafsen, 2008. ISBN 978-83-89843-42-5. OCLC 833051175.
  • Sykstus Szafraniec: Konwent Paulinów Jasnogórskich 1382-1864. Rzym: Instytut Studiów Kościelnych, 1966, seria: Archivum Ordinis Sancti Pauli Primi Eremitae. OCLC 1353587.

Media użyte na tej stronie

Euzebiusz Rejman - Aleksander Borawski.jpg
portret generała zakonu paulinów na Jasnej Górze o. Euzebiusza Rejmana. Sygnatura: 1-K-2275
Flag of the Kingdom of Croatia (925).svg
Autor: Koreanovsky, Licencja: CC BY-SA 4.0
Flag of the Kingdom of Croatia (925)
PiotrMarkiewiczPIC 1-R-615.jpg
O. Piotr Markiewicz - przeor klasztoru OO. Paulinów na Jasnej Górze
Herb Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika (Paulinów).png
Autor: Piotrcichosz98, Licencja: CC BY-SA 4.0
Herb Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika (Paulinów)
Esztergom - Eusebius.JPG
Boldog Özséb szobra a Szent István téren, Esztergomban. A tér ÉK-i végén, hasáb alakú, újabb talapzaton áll a szent alakja papi öltözékben, bal kezében könyvvel. Eredetileg a Fürdő Szálló melletti Nepomuki Szent János-szobor két oldalára állíttatta a Szent Kőrösi Márk szoborral (trsz.: 2308) 1780-ban Görgey Márk kanonok. 6235
Pius Przeździecki 1-R-613.jpg
O. Pius Przeździecki - generał Zakonu Paulinów.
Aleksander Ziemba - Aleksander Borawski.jpg
Portret generała zakonu paulinów na Jasnej Górze o. Aleksandra Ziemby. Sygnatura: 1-K-2274
Flag of Hungary (15th century, rectangular).svg
Rectangular version of the Hungarian flag at the battle of Baia (1467) according to the Chronica Hungarorum.