Generalna Dyrekcja Kolei Wschodniej

Generalna Dyrekcja Kolei Wschodniej Generaldirektion der Ostbahn Gedob
Budynek b. Dyrekcji Kolei Wschodniej w Krakowie
Państwo	III Rzesza
Siedziba	Kraków pl. Jana Matejki
Data założenia	27 września 1939
Data likwidacji	23 stycznia 1945
Prezes	Adolf Gerteis
brak współrzędnych

Rozkład nr 548 Generalnej Dyrekcji Kolei Wschodniej z 3 sierpnia 1942 wprowadzający kursowanie od 6 sierpnia dodatkowego pociągu z dworca Warszawa Gdańska do stacji Treblinka, którym wywożono Żydów z warszawskiego Umschlagplatzu do niemieckiego obozu zagłady w Treblince

Generalna Dyrekcja Kolei Wschodniej (Generaldirektion der Ostbahn – Gedob) – organ administracyjny, będący najwyższym szczeblem zarządzania nie-prywatnymi kolejami w Generalnym Gubernatorstwie w okresie od 1939 do 1945 r.

Historia

W inwazji Rzeszy Niemieckiej w 1939 na Polskę, swój udział miały koleje niemieckie (Deutsche Reichsbahn). 27 września 1939 formalnie powołano Dyrekcję Kolei (Eisenbahndirektion Łódź) dla tych terenów z siedzibą w Łodzi (Litzmannstadt) przy ul. Piotrkowskiej, w budynku b. domu towarowego. Miesiąc później, 26 października przekształcono ją w Generalną Dyrekcję Kolei Wschodniej (Generaldirektion der Ostbahn – Gedob), która następnie przeniosła swoją siedzibę do Krakowa, stolicy nowo utworzonego Generalnego Gubernatorstwa (Generalgouvernement). Dyrekcja mieściła się w budynku b. polskiej Dyrekcji Kolei w Krakowie przy pl. Jana Matejki. Jednocześnie powstały w tym samym czasie tzw. dyrekcje operacyjne Kolei Wschodnich (Ostbahnbetriebsdirektionen – OBD)^[1] w Krakowie (Krakau), Lublinie, Radomiu i Warszawie (Warschau). Do obowiązków Dyrekcji Generalnej należało zarządzanie finansami, polityka cenowa i kadrowa, korelacja prawa kolejowego z ustawodawstwem Generalnego Gubernatorstwa. W dniu 9 grudnia 1939 rozwiązano Biuro Rozrachunków b. Dyrekcji Kolei w Łodzi.

Po inwazji III Rzeszy na Związek Radziecki

Po ataku Niemiec na ZSRR 22 czerwca 1941, 1 sierpnia 1941 Gedob przejął linie, które przed I wojną światową należały do Austro-Węgier, następnie były polskie, zaś po rozbiorze Polski w 1939 były administrowane przez koleje Związku Radzieckiego, i powołano Dyrekcję Operacyjną Ostbahn we Lwowie. W wyniku rosnących niemieckich strat terytorialnych 1 listopada 1944 dyrekcję tę wchłonęła Dyrekcja Operacyjna w Krakowie.

Koniec działalności

W styczniu 1945 pozostałości Gedob ewakuowano z Krakowa do Opola, następnie do Czech. Historia Gedob skończyła się 29 kwietnia 1945 w Lesie Bawarskim, na północ od Pilzna, przejęciem pociągu ewakuacyjnego przez jednostki Sił Zbrojnych Stanów Zjednoczonych.

Dyrektorzy generalni

• od 9 listopada 1939 do 28 lutego 1940 – Emil Beck^[2]
• od 1 kwietnia 1940 do 23 stycznia 1945 – Adolf Gerteis

Przypisy

Bibliografia

• MichaelM. Reimer MichaelM., VolkmarV. Kubitzki VolkmarV., Eisenbahn in Polen 1939–1945 – Die Geschichte der Generaldirektion der Ostbahn, Stuttgart: transpress Verlag Stuttgart, 2004, s. 158, ISBN 3-613-71213-X, OCLC 831116835 .

Linki zewnętrzne

• Generaldirektion der Ostbahn (Gedob) Kalendarium Kolei Wschodniej