Genetyka konserwatorska

Genetyka konserwatorska – dział biologii konserwatorskiej zajmujący się ochroną różnorodności genetycznej organizmów tak, by były one w stanie radzić sobie ze zmianami środowiska. Bada czynniki genetyczne, które mogą wpływać na ryzyko wyginięcia gatunku, oraz metody, które je minimalizują[1].

Metody molekularne w ochronie przyrody są stosowane głównie do zmniejszenia ryzyka wyginięcia poprzez minimalizowanie chowu wsobnego (a przez to depresji wsobnej, oprócz tego również depresji outbredowej) i spadku zmienności genetycznej, identyfikowanie populacji szczególnie zasługujących na ochronę[1], takich jak jednostki zarządzania i jednostki ważne ewolucyjnie[2], i określenie zarządzania nimi, ustalenie struktury populacji i taksonomii danego taksonu (rozgraniczenie z innymi gatunkami lub podgatunkami itd.), doskonalenie metod nieinwazyjnego pobierania próbek do analiz genetycznych, wybór odpowiedniego miejsca reintrodukcji i odpowiedniej populacji źródłowej[1][3] (jak np. w przypadku reintrodukcji jesiotrów bałtyckich, gdzie długo uważano, że były to jesiotry zachodnie, dopiero analizy genetyczne wykazały, że była to populacja jesiotrów ostronosych[4]). Tworzone są również „banki DNA” (jak np. zamrożone zoo), gdzie przechowuje się materiał genetyczny organizmów[2]. Dawniej jednak niektórzy autorzy ograniczali rolę genetyki konserwatorskiej jedynie do oceny heterozygotyczności populacji. Wraz z rozwojem technik genetyki molekularnej również teoretyczny zakres genetyki konserwatorskiej uległ rozszerzeniu[3].

Prace Otto Frankela z lat 70. XX wieku były jednymi z pierwszych poruszających istotność czynników genetycznych w ochronie przyrody. Wraz z Michaelem Soulé Frankel napisał pierwszą książkę dotyczącą biologii konserwatorskiej, w której omówiono rolę genetyki w ochronie[1]. Dwa lata później (1983) ukazała się kolejna książka istotna w rozwoju genetyki konserwatorskiej – Genetics and Conservation autorstwa Schoenewalda-Coxa i współpracowników[3].

Przypisy

  1. ↑ a b c d Introduction. W: Richard Frankham, Jonathan D. Ballou, David B. Briscoe: Introduction to Conservation Genetics. Wyd. drugie. Cambridge University Press, 2010, s. 1–18. ISBN 978-0-521-70271-3.
  2. ↑ a b Genetyka w ochronie przyrody. W: Joanna R. Freeland: Ekologia molekularna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008, s. 225–261. ISBN 978-83-01-15413-4.
  3. ↑ a b c John C. Avise: Introduction: The scope of conservation genetics. W: John C. Avise, J. L. Hamrick (red.): Conservation genetics. Case histories from nature. Wyd. drugie. Kluwer Academic Publishing, 2001, s. 1–9. ISBN 0-412-05581-3.
  4. ↑ Ana Stanković: The Past and Future of Sturgeons in Poland: The Genetic Approach. W: Patrick Williot, Eric Rochard, Nathalie Desse-Berset, Frank Kirschbaum, Jörn Gessner (red.): Biology and Conservation of the European Sturgeon Acipenser sturio L. 1758. The Reunion of the European and Atlantic Sturgeons. Springer Berlin Heidelberg, 2011, s. 561–571. DOI: 10.1007/978-3-642-20611-5. ISBN 978-3-642-20611-5. (ang.)