Geoffrey Howe

Geoffrey Howe
Ilustracja
Geoffrey Howe (2011)
Data i miejsce urodzenia

20 grudnia 1926
Port Talbot

Data i miejsce śmierci

9 października 2015
Warwickshire

Wicepremier Wielkiej Brytanii
Okres

od 24 lipca 1989
do 1 listopada 1990

Przynależność polityczna

Partia Konserwatywna

Poprzednik

William Whitelaw[a]

Następca

Michael Heseltine[b]

Minister spraw zagranicznych
Okres

od 11 czerwca 1983
do 24 lipca 1989

Poprzednik

Francis Pym

Następca

John Major

Kanclerz skarbu
Okres

od 4 maja 1979
do 11 lipca 1983

Poprzednik

Denis Healey

Następca

Nigel Lawson

Odznaczenia
Odznaka Rycerza Kawalera (Wielka Brytania) Order Towarzyszy Honoru (Wielka Brytania) Krzyż Wielki Orderu Zasługi (Portugalia)

Richard Edward Geoffrey Howe, baron Howe of Aberavon (ur. 20 grudnia 1926 w Port Talbot w Walii, zm. 9 października 2015 w Warwickshire[1]) – brytyjski polityk, członek Partii Konserwatywnej. Jeden z najbliższych współpracowników Margaret Thatcher i osoba najdłużej zasiadająca w jej kolejnych gabinetach, w tym w latach 1989–1990 jako wicepremier Wielkiej Brytanii. Członek Izby Lordów jako par dożywotni.

Młodość

Wykształcenie odebrał w Bridgend Preparatory School w Bryntirion. Następnie uczęszczał do Abberley Hall School w hrabstwie Worcestershire oraz do Winchester College. Jako młody człowiek służył w wojskach łączności w Afryce wschodniej. Według jego własnych wspomnień, prowadził wówczas dla Afrykanów wykłady w języku suahili, poświęcone zagrożeniu komunizmem i potrzebie zachowania lojalności wobec monarchii. Po powrocie do cywila podjął studia prawnicze w Trinity Hall na Uniwersytecie Cambridge, gdzie kierował też uczelnianym kołem konserwatystów. W 1952 r. uzyskał prawo wykonywania zawodu adwokata, a trzynaście lat później (1965) tytuł zawodowy Radcy Królowej. Równocześnie stał na czele Bow Group, think tanku powiązanego z umiarkowanie reformatorskim skrzydłem Partii Konserwatywnej.

Początki kariery politycznej

W 1964 r. został po raz pierwszy wybrany do Izby Gmin, gdzie zasiadał następnie przez 28 lat, z przerwą w latach 1966–1970. W tym czasie reprezentował różne okręgi wyborcze: Bebington (1964–1966), Reigate (1970–1974) oraz East Surrey (1974–1992).

Kiedy premierem został w 1970 r. Edward Heath mianował Howe’a Radcą Generalnym Anglii i Walii. Jednocześnie Howe otrzymał tytuł szlachecki (Sir). W 1972 r. Heath przeniósł go na fotel ministra stanu w departamencie handlu i przemysłu, dodatkowo obdarzając przywilejem stałego uczestnictwa w posiedzeniach gabinetu, którego członkiem formalnie jednak nie był. Po przejściu konserwatystów do opozycji, w 1975 r. stanął w szranki w wyścigu o przywództwo partii, zajmując trzecie miejsce. Nowa liderka torysów, pani Thatcher, powierzyła mu funkcję kanclerza skarbu (ministra finansów) w kierowanym przez siebie gabinecie cieni. Był też jednym z głównych autorów programu ekonomicznego partii.

Minister

Po wyborczej wiktorii w 1979 r. Howe został kanclerzem skarbu już w prawdziwym gabinecie. Okres jego urzędowania upłynął pod znakiem reform w brytyjskiej polityce fiskalnej. Przeprowadził m.in. reformę finansów publicznych oraz reformę podatkową kładącą nacisk na podatki pośrednie w miejsce bezpośrednich. Umożliwił także tworzenie specjalnych stref ekonomicznych, wolnych od podatków. Uważa się go jednego z głównych autorów ekonomicznego wymiaru, tzw. thatcheryzmu.

Po reelekcji konserwatystów w 1983 r. przeniósł się na stanowisko szefa brytyjskiej dyplomacji. Na tym stanowisku przyczynił się w szczególności do umocnienia więzi Londynu z Waszyngtonem. Jednocześnie w niektórych kwestiach toczył boje z niepodzielającą jego przekonań panią premier. Dotyczyło to przede wszystkim stosunku do integracji europejskiej (Thatcher była tu sceptyczna) i polityki wobec stosujących apartheid władz RPA. W 1989 r. wspólnie z ówczesnym kanclerzem skarbu Nigelem Lawsonem zagrozili potajemnie, że jeśli Thatcher zablokuje przystąpienie Wielkiej Brytanii do mechanizmu kursowego Europejskiego Systemu Walutowego, obaj podadzą się do dymisji.

Od połowy 1989 r. wschodzącą gwiazdą partii stawał się stojący wcześniej z tyłu John Major, zaś pozycja Howe’a zaczęła słabnąć. Major przejął stanowisko szefa MSZ, a Howe otrzymał propozycję pokierowania resortem spraw wewnętrznych. Odmówił jednak, uważając taką zmianę za degradację. W efekcie wylądował na stanowisku wicepremiera, Lorda Przewodniczącego Rady i przewodniczącego Izby Gmin, które, choć ceremonialnie eksponowane, realnie oznaczało niewielki wpływ na najważniejsze sprawy. 1 listopada 1990 r. ogłosił zamiar rezygnacji z zasiadania w coraz bardziej niepopularnym gabinecie Thatcher. Oficjalnym powodem miał być jego sprzeciw wobec zachowania pani premier na posiedzeniu Rady Europejskiej w Rzymie - Żelazna Dama oświadczyła tam, że Zjednoczone Królestwo nigdy nie przyjmie europejskiej waluty. 13 listopada wygłosił w Izbie Gmin przemówienie szerzej tłumaczące powody rezygnacji, w którym bardzo ostro zaatakował byłą szefową za jej politykę europejską. Był to jeden z punktów zapalnych, które doprowadziły do rozłamu w partii i dymisji Thatcher 22 listopada.

Późniejsze życie

W 1992 Howe zrezygnował z ubiegania się o ponowny wybór do Izby Gmin. Na wniosek premiera Majora został jednak powołany do Izby Lordów jako baron Howe of Aberavon. Po dojściu do władzy Partii Pracy został jednym z przywódców stronnictwa sprzeciwiającego się przekształceniu Izby Lordów w ciało w znacznej mierze wybieralne. Zajmował także wiele stanowisk biznesowych i pracował naukowo. W ostatnich latach życia, ze względu na zaawansowany wiek, ograniczał się już tylko do patronowania organizacji propagującej w Wielkiej Brytanii system metryczny. Od 2001 członkinią Izby Lordów jest także jego żona, baronowa Elspeth Howe. Jest ona lordem niezależnym – nie zaś, jak mąż, konserwatywnym.

Uwagi

  1. Zakończył urzędowanie 10 stycznia 1988, później przez półtora roku rząd działał bez wicepremiera.
  2. Został powołany 20 lipca 1995, w latach 1990-95 rząd działał bez wicepremiera.

Przypisy

  1. Robert D. McFadden: Geoffrey Howe, Cabinet Minister Who Hastened Thatcher’s Fall, Dies at 88 (ang.). nytimes.com, 2015-10-10. [dostęp 2015-10-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-10-11)].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Knight Bachelor ribbon.svg
Autor: Boroduntalk, Licencja: CC BY 3.0
Ribbon bar: Knight Bachelor
Order of the Companions of Honour Ribbon.gif
Autor: Image sourced from 'Medals of the World' website: medals.org.uk, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Order of the Companions of Honour Ribbon
Flag of England.svg
Flag of England. Saint George's cross (a red cross on a white background), used as the Flag of England, the Italian city of Genoa and various other places.
Crowned Portcullis.svg
The portcullis design is recorded as the work of Charles Barry in 1834 and is used on many Royal commissions such as on the Great Bell ("Big Ben").

As well as wide use of the portcullis design with varied supporting emblems, this specific version with the crown has been used by HM Customs and Excise "for some centuries."

There was a formal grant to both Houses of Parliament by Queen Elizabeth II in 1996. A grant for official use is not a claim of copyright. It is not possible to retrospectively claim copyright of an emblem or logo where publication and usage dates back more than two centuries.

This information is based on House of Commons Information Office paper "The Portcullis", published in 2010.
POR Ordem do Merito Gra-Cruz BAR.svg
Baretka: Krzyż Wielki Orderu Zasługi – Portugalia. (Ordem do Mérito – Grã-Cruz).
Geoffrey Howe (cropped).jpg
Autor: Albert Sydney, Licencja: CC BY-SA 3.0
Przedstawiona osoba: Geoffrey Howe – British Conservative politician (1926–2015)