Geofity

Ziarnopłon wiosenny kwitnący pod jeszcze bezlistnymi drzewami
Geofity w formacji fynbos

Geofity, rośliny ziemnopączkowe – jedna z form życiowych roślin. Obejmuje byliny posiadające pączki odnawiające, które spędzają niekorzystny dla wegetacji okres roku w organach podziemnych – bulwach, kłączach i cebulach. Geofity są jedną z grup kryptofitów[1].

Geofity mają znaczący udział we florze formacji kształtujących się w strefach występowania długotrwałych okresów suchych[1]. Geofitami są np. efemeroidy rozwijające pędy nadziemne po opadach deszczy na terenach pustynnych[2], odgrywają istotną rolę w roślinności obszaru śródziemnomorskiego i na stepach. W klimacie umiarkowanym podziemne organy trwałe służą przetrwaniu zimy. W Europie środkowej geofity rosną głównie w lasach liściastych zrzucających liście na zimę[1].

Geofity rosnące w runie leśnym kwitną i owocują wiosną przed pojawieniem się liści na drzewach, a gdy warunki świetlne na dnie lasu pogarszają się, z chwilą pojawiania się liści w koronach drzew, ich pędy nadziemne giną. Są to rośliny samożywne, których cykl życiowy przebiega na ziemi.

W obrębie geofitów wyróżnia się pasożyty korzeniowe i geofity właściwe (eugeofity). Pasożyty (np. zaraza, bukietnica), poza wytworzeniem pędu nadziemnego z organami generatywnymi, posiadają organy podziemne żyjące na podziemnych pędach lub korzeniach żywiciela[3].

Geofity właściwe dzielą się ze względu na rodzaj organów podziemnych[1][3]:

Niektóre źródła[3] do geofitów zaliczają także grzyby (tzw. geofity grzybowe), których grzybnia rozwija się pod powierzchnią ziemi, a owocniki tworzone są albo pod powierzchnią, albo nad nią.

Przypisy

  1. a b c d Krystyna Falińska: Ekologia roślin. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004, s. 142. ISBN 83-01-14222-7.
  2. Zbigniew Podbielkowski: Geografia roślin. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1991, s. 588-589. ISBN 83-02-02678-6.
  3. a b c Zbigniew Podbielkowski: Szata roślinna Ziemi. T. VII. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz, 1997, s. 15, seria: Wielka Encyklopedia Geografii Świata. ISBN 83-866600-37-3.

Media użyte na tej stronie

Celandine Sward.JPG
Celandine (Ficaria verna) dominated sward at Spier's School Grounds, Beith, North Ayrshire, Scotland.
Peninsula Shale Fynbos - DevilsPeak Cape Town.jpg
Peninsula Shale Fynbos. A subtype of Cape Winelands Shale Fynbos. Flowering geophytes with Silvertrees. Devils Peak above Rhodes Memorial. Cape Town.