Geoida

1. ocean
2. elipsoida
3. pion lokalny
4. kontynent
5. geoida
Różnica między geoidą a elipsoidą

Geoida – w geologii powierzchnia w każdym miejscu prostopadła do pionu wyznaczonego przez siłę ciężkości[1].

Geoida jest teoretyczną powierzchnią, na której potencjał siły ciężkości Ziemi jest stały, równy potencjałowi siły ciężkości na średnim poziomie mórz otwartych i przedłużoną umownie pod powierzchnią lądów. Ponieważ zawiera ona lustro wody w morzach i oceanach, nazywana jest też geoidą zerową. Jako powierzchnia ekwipotencjalna, geoida w każdym swym punkcie jest prostopadła do kierunku siły ciężkości (lokalnego pionu)[2]. Pojęcie wprowadził w 1873 roku niemiecki matematyk Johann Benedict Listing[3][1].

Ponieważ 71% powierzchni Ziemi stanowią oceany geoida stanowi reprezentatywne przybliżenie figury Ziemi. Jednak pod lądami przebieg geoidy jest skomplikowany ze względu na bardzo urozmaicony rozkład przestrzenny gęstości, głównie w przypowierzchniowych warstwach skorupy ziemskiej[4].

Przebieg geoidy jest efektem równowagi pewnych sił, jest ona zatem powierzchnią dynamiczną, stale ulegającą pewnym okresowym zmianom. W praktyce korzysta się z modelu geoidy, czyli zbioru liczb będących wartościami wysokości geoidy w węzłach siatki geograficznej[5].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b geoida, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-10-03].
  2. ↑ Stefan Przewłocki: Geomatyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008, s. 21 i 22. ISBN 978-83-01-15529-2.
  3. ↑ Andrzej Banachowicz: Elementy geometryczne elipsoidy ziemskiej. W: Prace Wydziału Nawigacyjnego Akademii Morskiej w Gdyni [on-line]. am.gdynia.pl, 2006. s. 18. [dostęp 2013-12-12].
  4. ↑ Powierzchnie odniesienia. am.szczecin.pl. [dostęp 2013-12-12].
  5. ↑ Główny Urząd Geodezji i Kartografii: Układy odniesienia – Geoida. asgeupos.pl. [dostęp 2013-12-12].

Media użyte na tej stronie

Geoida.png
Autor: Adi, oryg. [1], Licencja: CC BY-SA 4.0
Odchylenie geoidy od idealnej elipsoidy
Geoida.svg
Autor: MesserWoland, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Geoida:
  1. Ocean
  2. Elipsoida
  3. Pion lokalny
  4. Kontynent
  5. Geoida