George Crumb

George Crumb
Ilustracja
George Crumb (2019)
Imię i nazwiskoGeorge Henry Crumb
Data i miejsce urodzenia24 października 1929
Charleston
Pochodzenieamerykańskie
Data i miejsce śmierci6 lutego 2022
Media
Gatunkimuzyka poważna, muzyka współczesna
Zawódkompozytor, pedagog
Strona internetowa

George Henry Crumb (ur. 24 października 1929 w Charleston, zm. 6 lutego 2022 w Media[1]) – amerykański kompozytor i pedagog.

Życiorys

Kształcił się w Mason College of Music and Fine Arts w Charleston (Wirginia Zachodnia). Po ukończeniu w roku 1959 studiów kompozycji w klasie R.L Finneya w University of Michigan studiował kompozycję u Borisa Blachera w Hochschule für Musik Berlinie Zachodnim. Wykładał przez kilka lat przedmioty muzyczne (kompozycja, fortepian, teoria) w University of Colorado (1959-64), a następnie związał się od 1965 z katedrą kompozycji w University of Pennsylvania w Filadelfii. Od 1983 był profesorem Annenberg School of Communication w Filadelfii.

Był laureatem stypendiów i zamówień fundacji Fullbrighta, Rockefellera, Guggenheima, Coolidge’a oraz National Inst. of Arts and Letters.

Crumb publikował swoje kompozycje w Wydawnictwie Petersa.

Twórczość

O utworach z lat 50. Crumb pisał: Moja muzyka brzmiała bardzo podobnie do Bartóka. Wpływ kompozytorów wiedeńskich pojawił się później, ale nigdy naprawdę nie pisałem muzyki 12-tonowej. (Down Beat, X 1976).

W napisanych dla pianisty D. Burge'a Five Pieces for Piano (1962) po raz pierwszy wykorzystał efekt uzyskany grą wewnątrz fortepianu.

Wśród utworów z lat 60. wyróżnia się grupa dzieł wokalno-instrumentalnych opartych na poezji Federico Garcii Lorki: Night Music I (1963), cztery księgi Madrigals (I i II - 1965, II i IV - 1969), Songs, Drones and Refrains of Death (1968), Night of the Four Moons (1969) oraz Ancient Voices of Children (1970).

Dzieła Crumba cechuje myślenie archetypiczne. Kompozytor sięgał do kulturowych archetypów ludzkiej egzystencji przybranych w poetyckie symbole, a za ich pośrednictwem - do sfery kosmicznego uniwersum. Łączył figury dźwiękowe i ich projekcję (ruch w wymiarze wertykalnym, horzontalnym i ukośnym) z fizycznym czasem i przestrzenią. Środkom muzycznym nadał znaczenie daleko wykraczające poza obszar materii dźwiękowej (np. wyobrażenie Słońca czy ulubionego toposu poetyckiego Lorki - Księżyca).

Symbolikę kompozycji Crumba uwydatnia ich wieloznaczna strona graficzna, nawiązująca do XIV- i XV-wiecznej symbolicznej piktografii (tzw. eye-notation).

Crumb eksplorował mało znane obszary brzmienia (efekty gry wewnątrz fortepianu, użycie przystawek mikrofonowych, instrumenty egzotyczne), tzw. polifonię barw.

W 1968 otrzymał Nagrodę Pulitzera za utwór Echoes of Time and the River, w 1971 nagrodę na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów Unesco za Ancient Voices of Children (1971) oraz nagrodę im. Kusewickiego za nagranie płytowe tego utworu.

Jedną z najbardziej znanych kompozycji jest kwartet Black Angels (1970) na amplifikowany kwartet smyczkowy. Kompozytor wykorzystuje w nim kabalistykę liczb 7 i 13 determinując nimi długości fraz, liczbę dźwięków w grupach, czas trwania, wzory repetycji, następstwa interwałów (dis-a-e). Satanistyczna wymowa kompozycji reprezentowana jest przez trillo di diabolo i diabolus in musica. Utwór składa się z trzech części: Departure (utrata łaski), Absence (unicestwienie duchowe), Return (odkupienie).

Kompozycje

Orkiestrowe

  • Gethsemane (1947), na małą orkiestrę
  • Diptych (1955)
  • Variazioni (1959), na wielką orkiestrę
  • Echoes of Time and the River (Echoes II) (1967)
  • A Haunted Landscape (1984)

Wokalno-instrumentalne

  • Star-Child (1977, poprawiono: 1979), na sopran, antyfonalne dziecięce głosy, mówiący męski chór, dzwonki i wielką orkiestrę (wykonawcy kierowani są przez 4 dyrygentów) [apokaliptyczna wizja św. Jana

Kameralne/Instrumentalne

Fortepianowe

  • Sonata fortepianowa (1945)
  • Preludium i toccata (1951)
  • Pięć utworów (1962)
  • Makrokosmos, Volume I (1972), na fortepian preparowany
  • Makrokosmos, Volume II (1973), na fortepian preparowany
  • Celestial Mechanics (Makrokosmos IV) (1979), na fortepian preparowany (na cztery ręce)
  • A Little Suite for Christmas, A.D. 1979 (1980)
  • Gnomic Variations (1981)
  • Processional (1983)
  • Zeitgeist (Tableaux Vivants) (1988), na dwa fortepiany preparowane
  • Eine Kleine Mitternachtmusik (Mała nocna muzyka) (2002)
  • Otherworldly Resonances (2003), na dwa fortepiany

Wokalne

Chóralne

Filmografia

  • George Crumb: The Voice of the Whale (1976). Producent i reżyser – Robert Mugge. Wywiad przeprowadził – Richard Wernick. Nowy Jork, New York: Rhapsody Films (wydany 1988).

Przypisy

  1. Vivien Schweitzer: George Crumb, Eclectic Composer Who Searched for Sounds, Dies at 92 (ang.). nytimes.com, 2022-02-06. [dostęp 2022-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-02-06)].

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

George Crumb.jpg
Autor: Peter Matthews from New York City, United States, Licencja: CC BY 2.0

April 14, 2019 Alice Tully Hall Lincoln Center New York, NY

Photo by Steven Pisano

George Crumb and his wife Elizabeth watching the concert from a box seat.