George Soros

Ten artykuł od 2020-04 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do wiarygodnych źródeł. (Dodanie listy źródeł bibliograficznych lub linków zewnętrznych nie jest wystarczające). Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

George Soros

Imię i nazwisko urodzenia	György Schwartz
Data i miejsce urodzenia	12 sierpnia 1930 Budapeszt
Zawód, zajęcie	przedsiębiorca, działacz społeczny
Odznaczenia

George Soros (węg. György Soros [ˈɟørɟ ˈʃoroʃ], właśc. György Schwartz [ʃvaʁʦ]; ur. 12 sierpnia 1930 w Budapeszcie) – amerykański inwestor giełdowy pochodzenia węgiersko-żydowskiego, filantrop, fundator Open Society Foundations i licznych fundacji, w tym Fundacji im. Stefana Batorego.

Życiorys

Młodość

Urodził się i mieszkał na Węgrzech do 1946, gdy uciekł na Zachód podczas kongresu młodych esperantystów. Jako młodzieniec próbował handlować walutą na czarnym rynku w czasie okupacji niemieckiej na Węgrzech. Wyemigrował do Wielkiej Brytanii w 1947. W 1952 ukończył studia w London School of Economics^[1], gdzie uczestniczył m.in. w słynnych seminariach Karla Poppera. W 1956 przeniósł się do Stanów Zjednoczonych^[1]. Wspomina, że jego celem było zarobienie pieniędzy, które pozwoliłyby mu pracować jako pisarz i filozof.

Kariera

Początki fortuny Sorosa mają źródło w inwestycjach giełdowych w akcje tzw. śmieciowych przedsiębiorstw. Były to akcje spółek, które miały trudną sytuację finansową, stały u progu bankructwa. Wobec kryzysu rynkowego w owych czasach nikt nie wierzył w możliwość istotnego dorobienia się na inwestycjach w akcje. Jednak Soros pod wpływem koncepcji gospodarczo-socjologicznych Poppera, zdecydował się zainwestować w nie posiadane fundusze, wychodząc z założenia, że skoro spółki owe przetrwały najgorszy kryzys, muszą mieć istotną zdolność do kreowania zysku, która w przyszłości spowoduje wzrost ich kursu. Tak też się stało, a Soros dorobił się fortuny.

Soros stał się znany 22 września 1992, gdy uważając, że funt szterling jest przewartościowany, dokonał spekulacji przeciw tej walucie, angażując 10 mld USD i grając na zniżkę kursu^[2]. W wyniku tego Bank Anglii był zmuszony wycofać walutę z mechanizmu kursów walutowych (ERM II), a Soros zarobił około jednego miliarda dolarów. Został nazwany „człowiekiem, który złamał Bank Anglii”. W 1997 w podobnej sytuacji w trakcie azjatyckiego kryzysu finansowego malezyjski premier oskarżył Sorosa o spowodowanie załamania waluty tego kraju. Dziewięć lat później, w 2006 roku, premier Mahathir bin Mohamad spotkał się z Sorosem i po rozmowie oznajmił, że Soros nie był w rzeczywistości odpowiedzialny za kryzys^[3].

Filantrop

Soros jest aktywnym filantropem od 1979, gdy zaczął przekazywać pieniądze, aby pomóc czarnoskórym studentom w Południowej Afryce w studiowaniu na Uniwersytecie Kapsztadzkim. Działania dobroczynne Sorosa w Europie Środkowej i Wschodniej mają miejsce głównie przez Open Society Foundations i liczne fundacje, np. Fundacja Batorego w Polsce^[4]. Soros podarował 250 milionów dolarów na Central European University w Budapeszcie.

Przez wiele lat Soros nie angażował się raczej w politykę, lecz zmieniło się to za czasów prezydentury George’a W. Busha. W wywiadzie dla Washington Post z 11 listopada 2003 Soros powiedział, że usunięcie Busha z fotela prezydenta USA jest „głównym zadaniem jego życia” oraz „sprawą życia i śmierci”. W celu realizacji tego zamierzenia Soros (wraz z drugą osobą) podarował 5 milionów dolarów dla MoveOn.org, organizacji związanej z Partią Demokratyczną. W sumie przekazał 15,5 miliona dolarów na działalność przeciw George’owi W. Bushowi.

Soros został wybrany przez „Financial Times” człowiekiem roku 2018. Za wyborem stoi zaangażowanie finansisty w obronę wartości demokratycznych^[5].

Życie prywatne

Soros był trzykrotnie żonaty^[6] i ma pięcioro dzieci. Ojciec George’a Sorosa, Tivadar Soros, był pisarzem piszącym w esperanto.

Odznaczenia

• 1995 – litewski Order Wielkiego Księcia Giedymina^[7]
• 1996 – polski Krzyż Komandorski Orderu Zasługi^[8]
• 1998 – estoński Order Krzyża Ziemi Maryjnej I klasy^[9]
• 2002 – łotewski Order Trzech Gwiazd III klasy^[10]
• 2004 – węgierski Krzyż Wielki Orderu Zasługi Republiki^[11]
• 2012 – polski Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Zasługi^[12][13]
• 2015 – ukraiński order „Za zasługi”^[14]
• 2015 – Order Wolności (Ukraina)^[15]

Wyróżnienia

W roku 2000 Gazeta Wyborcza wyróżniła George’a Sorosa tytułem Człowieka Roku. Laudację na cześć laureata wygłosił minister spraw zagranicznych prof. Bronisław Geremek.

W 2018 otrzymał tytuł Człowieka Roku magazynu Financial Times^[16].

Otrzymał doktoraty honoris causa następujących uczelni: New School for Social Research (Nowy Jork), Uniwersytetu Oksfordzkiego (1980), Uniwersytetu Ekonomicznego w Budapeszcie i Uniwersytetu Yale’a w 1991.

Książki

• The Alchemy of Finance (1987) ISBN 0-471-44549-5.
• Opening the Soviet System (1990)
• Underwriting Democracy (1991)
• Soros on Soros: Staying Ahead of the Curve (1995) ISBN 1-891620-27-4.
• The Crisis of Global Capitalism: Open Society Endangered (1998)
• Open Society: Reforming Global Capitalism (2000)
• George Soros on Globalization (PublicAffairs, March 2002) ISBN 1-58648-125-8.
• The Bubble of American Supremacy: Correcting the Misuse of American Power (PublicAffairs, December 2003) ISBN 1-58648-217-3.
• The New Paradigm for Financial Markets (tytuł wydania polskiego: Nowy paradygmat rynków finansowych) (2008) ISBN 978-83-61040-60-6.

Kontrowersje

Fakt, że stał się bogaty dzięki inwestycjom giełdowym (w grudniu 2017 roku jego majątek oceniano na 24,9 miliarda dolarów^[17]), zrodził niechęć niektórych osób, mimo że otwarcie przyznaje, że obecny system spekulacji finansowych szkodzi rozwojowi wielu krajów rozwijających się.

W Polsce wywołuje kontrowersje wśród części środowisk antyglobalistycznych (z jednej strony krytykują oni nieetyczny – ich zdaniem – sposób w jaki Soros doszedł do swojej fortuny, ale z drugiej popierają jego krytykę polityki George’a W. Busha i globalizacji) oraz wśród skrajnej prawicy (z powodu jego poparcia dla społeczeństwa otwartego).

Jest obiektem politycznych ataków na Węgrzech z powodu otwartej krytyki rządów Viktora Orbána^[18].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Fundacja Sorosa