George Stevens

George Stevens

George Stevens (1957) z Oscarem za film Olbrzym
Prawdziwe imię i nazwisko	George Cooper Stevens
Data i miejsce urodzenia	18 grudnia 1904 Oakland
Data i miejsce śmierci	8 marca 1975 Lancaster
Zawód	reżyser, operator, producent filmowy
Współmałżonek	Yvonne Howell (1930-1947) Joan McTavish (1968-1975)
Lata aktywności	1915–1970

George Cooper Stevens (ur. 18 grudnia 1904 w Oakland w stanie Kalifornia, zm. 8 marca 1975 w Lancaster w stanie Kalifornia) – jeden z czołowych reżyserów amerykańskich lat 40. i 50., a także operator i producent filmowy. Dwukrotnie, w latach 1952 i 1957, został nagrodzony statuetką Oscara dla najlepszego reżysera za filmy Miejsce pod słońcem (1951) i Olbrzym (1956).

Życiorys

George Stevens zaczynał jako operator filmowy. W latach 20. i na początku lat 30. był autorem zdjęć do ponad 30 filmów^{[1] [2]}. Jako reżyser zadebiutował w 1930 roku filmem krótkometrażowym Ladies Last^[3]. W kolejnych latach kręcił następne filmy krótkometrażowe, a jego pierwszym filmem pełnometrażowym była komedia The Cohens and Kellis in Trouble (1933)^[4]. W jego filmie z 1935 roku – Mam 19 lat wystąpiła Katharine Hepburn, która nalegała, by wytwórnie filmowe zwróciły uwagę na tego reżysera^[5]. Za wielkie osiągnięcie sztuki filmowej lat 30. uważany jest Lekkoduch (1936), przedstawiający wydarzenia dziejące się za kulisami musicalu. W jego obsadzie znaleźli się m.in. Fred Astaire oraz Ginger Rogers^[6]. Trzy lata później Stevens nakręcił film Gunga Din, wysokobudżetową produkcję przygodową^[7].

W czasie II wojny światowej wstąpił do amerykańskiej armii, gdzie służył w United States Army Signal Corps i jako podpułkownik dowodził Special Coverage Unit, który był odpowiedzialny za dokumentację filmową działań aliantów w Europie Zachodniej w kolorze w tym lądowanie w Normandii, wyzwolenie Paryża i zdobycie Berlina^[8]. Jego czarno-biały film dokumentalny Nazi Concentration Camps (znany też jako Dokument nr 2430-PS) przedstawiał nazistowskie obozy koncentracyjne na terenie III Rzeszy i kręcony był tuż po ich wyzwoleniu przez wojska amerykańskie oraz brytyjskie w 1945 roku^[9]. Film został wykorzystany jako dowód oskarżenia w procesach norymberskich oraz na późniejszym procesie Adolfa Eichmanna^{[9][10][11][12]}.

Ważnym filmem w twórczości Stevensa jest Miejsce pod słońcem (1951), adaptacja Tragedii amerykańskiej Theodore'a Dreisera wydanej w 1925 roku. Realizacja tej naturalistycznej opowieści o walce klas nie była łatwym zadaniem, gdyż reżyser nie chciał, by wątki polityczne zdominowały film, więc uwypuklił wątek tragicznej miłości^[13].

Jeździec znikąd (1953) uchodzi za najbardziej klasyczny western, jaki powstał kiedykolwiek. Mimo pozornej konwencjalności film przedstawia realistyczny wizerunek Zachodu, gdzie nie brak brudu i kurzu, a śmierć jest okrutna i nie ma w sobie nic z patosu^[14]. Uważany jest za jeden z najbardziej widowiskowych filmów nakręconych przed epoką szerokiego ekranu i Dolby Stereo^[15].

Stevens nakręcił także Olbrzyma (1956) – był to ostatni film, w którym wystąpił James Dean^[16]. Ostatnimi filmami Stevensa były: Pamiętnik Anny Frank (1959), Opowieść wszech czasów (1965) oraz Jedyna gra w mieście (1970)^[17].

Zasiadał w jury konkursu głównego na 10. MFF w Cannes (1957).

Zmarł na zawał serca na swoim ranczo w Kalifornii 8 marca 1975 roku. Został pochowany w Forest Lawn Memorial Park znajdującym się w sąsiedztwie Hollywood Hills w Los Angeles.

Życie prywatne

Jego pierwszą żoną była aktorka Yvonne Howell (pobrali się w 1930 roku, a w 1947 wzięli rozwód). Jego drugą żoną była Joan McTavish (od 1968 do jego śmierci). Jego syn George Stevens Jr. (ur. 1932) został producentem filmowym oraz dyrektorem American Film Institute^[18].

Filmografia

Wybrane filmy pełnometrażowe, których reżyserem był George Stevens^[1][19]:

• Lekkoduch (1936)
• Dziesięć lat życia (1937)
• Kłopoty małej pani (1937)
• Blond niebezpieczeństwo (1938) (producent)
• Gunga Din (1939) (producent)
• Kobieta roku (1942) (producent)
• Wesoły sublokator (1943) (producent)
• Nazi Concentration Camps (1945) (jako ppłk George C. Stevens)
• Miejsce pod słońcem (1951) (producent)
• Jeździec znikąd (1953) (producent)
• Olbrzym (1956) (producent; wraz z Henrym Ginsbergiem)
• Pamiętnik Anny Frank (1959)
• Opowieść wszech czasów (1965) (producent)
• Jedyna gra w mieście (1970)

Nagrody i nominacje

W 1938 roku otrzymał specjalną rekomendację na festiwalu w Wenecji za film Blond niebezpieczeństwo. Jego filmy Miejsce pod słońcem (1951) oraz Pamiętnik Anny Frank (1959) otrzymały nominacje do Złotej Palmy na festiwalu w Cannes. Dwukrotnie, w latach 1952 i 1957, nagrodzony został Oscarem dla najlepszego reżysera i otrzymał nominację do Oscara za najlepszy film za Miejsce pod słońcem i Olbrzyma (1956). W kategorii za najlepszą reżyserię zdobył także trzy nominacje do Nagrody Akademii Filmowej za filmy: Wesoły sublokator (1943), Jeździec znikąd (1953) i Pamiętnik Anny Frank. Trzykrotnie nominowany był do Złotego Globu dla najlepszego reżysera, za filmy: Miejsce pod słońcem, Olbrzym oraz Pamiętnik Anny Frank^[20][21].

Przypisy

Bibliografia

• Łukasz A. Plesnar, Rafał Syska: Kino amerykańskie lat 50.: złota dekada. W: Tadeusz Lubelski, Iwona Sowińska, Rafał Syska: Kino klasyczne. Historia kina, tom 2. Kraków: Universitas, 2011, s. 798. ISBN 97883-242-2234-6.
• Steven Jay Schneider, Ian Haydn Smith: 1001 filmów, które musisz zobaczyć. Poznań: Elipsa, 2015. ISBN 978-83-245-9619-5.
• Tom Pendergast, Sara Pendergast: International Dictionary of Film and Filmmakers. Wyd. 4. T. 2: Directors. St. James Press, 2000, s. 952–954. (ang.).
• Kristi M. Wilson: Film and Genocide. University of Wisconsin Pres, 2012. ISBN 978-0-299-28563-0. (ang.).
• Robert E. Conot: Justice at Nuremberg. Harper & Row, 1983. ISBN 978-0-06-015117-1. (ang.).
• Joseph McBride: Searching for John Ford. Univ. Press of Mississippi, 2011. ISBN 978-1-60473-468-3. (ang.).

Linki zewnętrzne

• George Stevens w bazie IMDb (ang.)
• George Stevens w bazie Filmweb