Georges Pompidou
.jpg) | |
| Pełne imię i nazwisko | Georges Jean Raymond Pompidou |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 5 lipca 1911 |
| Data i miejsce śmierci | 2 kwietnia 1974 |
| Prezydent Republiki Francuskiej | |
| Okres | od 20 czerwca 1969 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | Alain Poher (p.o.) |
| Następca | Alain Poher (p.o.) |
| Premier Francji | |
| Okres | od 14 kwietnia 1962 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
.png){kind=small} | |
| Odznaczenia | |
   | |
Georges Jean Raymond Pompidou (wym. [ˈʒɔʁʒ pɔ̃piˈdu]; ur. 5 lipca 1911 w Montboudif, zm. 2 kwietnia 1974 w Paryżu[1]) – francuski polityk i nauczyciel, działacz ugrupowań gaullistowskich, bliski współpracownik Charles’a de Gaulle’a. W latach 1959–1962 członek Rady Konstytucyjnej, od 1962 do 1968 premier Francji, w latach 1969–1974 prezydent Francji i z urzędu współksiążę Andory.
Życiorys
Urodził się w rodzinie nauczycielskiej. Kształcił się w Tuluzie, następnie w paryskim Lycée Louis-le-Grand[2]. Został absolwentem École normale supérieure w Paryżu oraz École libre des sciences politiques[3]. W 1935 podjął pracę jako nauczyciel języka francuskiego, łaciny i greki w Lycée Saint-Charles w Marsylii, a od 1938 do 1944 był zatrudniony w paryskiej szkole średniej Lycée Henri-IV[2][3]. W 1939 został zmobilizowany jako żołnierz pułku piechoty[3].
W 1944 dołączył do administracji państwowej. Do 1946 zajmował się sprawami prasy i edukacji w gabinecie Charles’a de Gaulle’a, przewodniczącego powołanego po wyzwoleniu Francji kontynentalnej rządu tymczasowego. Po odejściu generała w 1946 został zastępcą komisarza generalnego do spraw turystyki, a także wyższym urzędnikiem (maître des requêtes) odpowiadającym za wnioski do Rady Stanu[3]. Pozostał przy tym bliskim współpracownikiem Charles’a de Gaulle’a, który w tym okresie pozostawał poza władzą. W 1947 objął funkcje sekretarza generalnego komitetu refleksji jego partii Rassemblement du peuple français oraz sekretarza generalnego fundacji Fondation Anne-de-Gaulle. W latach 1948–1953 pełnił funkcję dyrektora gabinetu generała[3][4]. W latach 1947–1958 był wykładowcą Instytutu Nauk Politycznych w Paryżu. W 1954 zakończył pracę w Radzie Stanu, był później zatrudniony na kierowniczych stanowiskach w różnych przedsiębiorstwach, m.in. jako dyrektor zarządzający Rothschild Frères, francuskiego banku kontrolowanego przez rodzinę Rothschildów[3].
Aktywną działalność polityczną podjął wraz z powrotem Charles’a de Gaulle’a do władzy i objęciem przez niego urzędu premiera. W 1958 powołany na dyrektora jego gabinetu. W latach 1959–1962 wchodził w skład nowo utworzonej Rady Konstytucyjnej[3]. Działał w kolejnych ugrupowaniach ruchu gaullistowskiego, w tym w Unii Demokratów na rzecz Republiki, stając się w połowie lat 60. liderem tego środowiska politycznego[2]. Od kwietnia 1962 do lipca 1968 w okresie prezydentury generała sprawował urząd premiera, kierując czterema kolejnymi gabinetami[5]. Końcówka jego urzędowania przypadła na okres protestów społecznych zapoczątkowanych w maju 1968[2].
W międzyczasie od marca do maja 1967 wykonywał mandat deputowanego do Zgromadzenia Narodowego III kadencji. W niższej izbie francuskiego parlamentu pracował także po odejściu z rządu od lipca 1968 do czerwca 1969 jako poseł IV kadencji[1]. W czerwcu 1969 z ramienia gaullistów wystartował w wyborach prezydenckich, które rozpisano po dymisji Charles’a de Gaulle’a z kwietnia tegoż roku. W pierwsze turze Georges Pompidou zajął pierwsze miejsce z wynikiem 44,5% głosów. W drugiej turze otrzymał 58,2% głosów, pokonując przewodniczącego Senatu Alaina Pohera i wygrywając tym samym wybory[6].
Urząd prezydenta Francji objął 20 czerwca 1969, stając się równocześnie współksięciem Andory. Jako prezydent przeprowadził reformy ekonomiczne, dewaluując franka francuskiego i wprowadzając okresowe zamrożenie cen. W polityce zagranicznej przystąpił do poprawy stosunków z innymi państwami, odrzucając przede wszystkim prowadzoną przez poprzednika politykę sprzeciwu wobec wejścia Wielkiej Brytanii do EWG. W pierwszym roku urzędowania ogłosił zamiar utworzenia centrum sztuki współczesnej w Paryżu, któremu nadano później jego imię (Centre Georges Pompidou)[7]. Podczas jego prezydentury wydzielono odrębne ministerstwo ochrony środowiska, na czele którego stanął Robert Poujade[5].
Według Michela Debré jego ojciec Robert Debré w 1969 zdiagnozował u Georges’a Pompidou makroglobulinemię Waldenströma. Ciężko chory prezydent zmarł w trakcie kadencji 2 kwietnia 1974[2]. Uroczystości pogrzebowe odbyły się 6 kwietnia tegoż roku, na ten dzień zarządzono żałobę narodową[8].
Życie prywatne
Od 1935 był mężem Claude[9]. Miał jedno dziecko – adoptowanego syna Alaina Pompidou[10].
Odznaczenia i upamiętnienie
Odznaczony m.in. Legią Honorową I klasy[3], Orderem Narodowym Zasługi I klasy, a także Orderem Odrodzenia Polski I klasy[11].
W jego rodzinnej miejscowości Montboudif otwarto poświęcone mu muzeum[12].
Przypisy
- ↑ a b Georges Pompidou (fr.). assemblee-nationale.fr. [dostęp 2020-09-22].
- ↑ a b c d e Georges Pompidou (fr.). gouvernement.fr. [dostęp 2020-09-22].
- ↑ a b c d e f g h Georges Pompidou (fr.). conseil-constitutionnel.fr. [dostęp 2020-09-22].
- ↑ Les relations entre le général de Gaulle et Georges Pompidou (fr.). georges-pompidou.org, 2001. [dostęp 2020-09-22].
- ↑ a b Tous les gouvernements depuis 1958 (fr.). assemblee-nationale.fr. [dostęp 2020-09-22].
- ↑ Élection présidentielle 1969 (fr.). france-politique.fr. [dostęp 2020-09-22].
- ↑ The history (ang.). centrepompidou.fr. [dostęp 2020-09-22].
- ↑ Décret du 3 avril 1974 FIXANT LE SAMEDI 6 AVRIL 1974 JOUR DE DEUIL NATIONAL EN RAISON DU DECES DE M. GEORGES POMPIDOU, PRESIDENT DE LA REPUBLIQUE (fr.). legifrance.gouv.fr, 4 kwietnia 1974. [dostęp 2022-04-16].
- ↑ Claude Pompidou (ang.). britannica.com. [dostęp 2020-09-22].
- ↑ Alain Pompidou ressuscite Georges (fr.). parismatch.com, 11 grudnia 2012. [dostęp 2020-09-22].
- ↑ Wojciech Stela: Polskie ordery i odznaczenia (Vol. I). Warszawa: 2008, s. 48.
- ↑ 50 ans après son élection, le souvenir de Georges Pompidou est toujours vivant dans son village de naissance, Montboudif (fr.). lamontagne.fr, 12 czerwca 2019. [dostęp 2020-09-22].
| W dniu powstania |
|
|---|---|
| Późniejsi członkowie rządu |
|
| W dniu powstania |
|
|---|
| W dniu powstania |
|
|---|
| W dniu powstania |
|
|---|---|
| Późniejsi członkowie rządu |
|
- ISNI: 0000 0001 2137 9900
- VIAF: 68934507
- LCCN: n50021418
- GND: 118792792
- LIBRIS: mkz122r55nt76pz
- BnF: 11920221s
- SUDOC: 027337057
- NLA: 36513351
- NKC: uk2011651214
- BNE: XX1074074
- NTA: 069036675
- BIBSYS: 90896726
- CALIS: n2004383112
- CiNii: DA01431915
- Open Library: OL1319649A
- PLWABN: 9810574045505606
- NUKAT: n01042347
- J9U: 987007266498005171
- PTBNP: 110227
- LNB: 000039120
- NSK: 000195489
- LIH: LNB:V*309817;=BO
- WorldCat: lccn-n50021418
Media użyte na tej stronie
Autor: Boroduntalk, Licencja: CC BY 3.0
Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape .
Autor: Georges Pompidou, Licencja: CC0
Signature de Georges Pompidou - Archives nationales, 20040382/101, dossier de carrière au Conseil d'État de Georges Pompidou
FOTOGRAFIA PRESS PHOTO VINTAGE 1969 ANTOINE PINAY CON GEORGES POMPIDOU, PARIGI
(c) Bundesarchiv, B 145 Bild-F020538-0006 / Steiner, Egon / CC-BY-SA 3.0
Besuch des französischen Präsidenten de Gaulle bei Bundeskanzler Ludwig Erhard
(c) Bundesarchiv, B 145 Bild-F020538-0006 / Steiner, Egon / CC-BY-SA
Georges Pompidou