Georges Pompidou

Georges Pompidou
Ilustracja
Pełne imię i nazwisko

Georges Jean Raymond Pompidou

Data i miejsce urodzenia

5 lipca 1911
Montboudif

Data i miejsce śmierci

2 kwietnia 1974
Paryż

Prezydent Republiki Francuskiej
Okres

od 20 czerwca 1969
do 2 kwietnia 1974

Przynależność polityczna

Unia Demokratów na rzecz Republiki

Poprzednik

Alain Poher (p.o.)

Następca

Alain Poher (p.o.)

Premier Francji
Okres

od 14 kwietnia 1962
do 10 lipca 1968

Przynależność polityczna

Unia Demokratów na rzecz Republiki

Poprzednik

Michel Debré

Następca

Maurice Couve de Murville

podpis
Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Krzyż Wielki Orderu Narodowego Zasługi (Francja) Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski
(c) Bundesarchiv, B 145 Bild-F020538-0006 / Steiner, Egon / CC-BY-SA 3.0
Georges Pompidou i Ludwig Erhard (1965)

Georges Jean Raymond Pompidou (wym. [ˈʒɔʁʒ pɔ̃piˈdu]; ur. 5 lipca 1911 w Montboudif, zm. 2 kwietnia 1974 w Paryżu[1]) – francuski polityk i nauczyciel, działacz ugrupowań gaullistowskich, bliski współpracownik Charles’a de Gaulle’a. W latach 1959–1962 członek Rady Konstytucyjnej, od 1962 do 1968 premier Francji, w latach 1969–1974 prezydent Francji i z urzędu współksiążę Andory.

Życiorys

Urodził się w rodzinie nauczycielskiej. Kształcił się w Tuluzie, następnie w paryskim Lycée Louis-le-Grand[2]. Został absolwentem École normale supérieure w Paryżu oraz École libre des sciences politiques[3]. W 1935 podjął pracę jako nauczyciel języka francuskiego, łaciny i greki w Lycée Saint-Charles w Marsylii, a od 1938 do 1944 był zatrudniony w paryskiej szkole średniej Lycée Henri-IV[2][3]. W 1939 został zmobilizowany jako żołnierz pułku piechoty[3].

W 1944 dołączył do administracji państwowej. Do 1946 zajmował się sprawami prasy i edukacji w gabinecie Charles’a de Gaulle’a, przewodniczącego powołanego po wyzwoleniu Francji kontynentalnej rządu tymczasowego. Po odejściu generała w 1946 został zastępcą komisarza generalnego do spraw turystyki, a także wyższym urzędnikiem (maître des requêtes) odpowiadającym za wnioski do Rady Stanu[3]. Pozostał przy tym bliskim współpracownikiem Charles’a de Gaulle’a, który w tym okresie pozostawał poza władzą. W 1947 objął funkcje sekretarza generalnego komitetu refleksji jego partii Rassemblement du peuple français oraz sekretarza generalnego fundacji Fondation Anne-de-Gaulle. W latach 1948–1953 pełnił funkcję dyrektora gabinetu generała[3][4]. W latach 1947–1958 był wykładowcą Instytutu Nauk Politycznych w Paryżu. W 1954 zakończył pracę w Radzie Stanu, był później zatrudniony na kierowniczych stanowiskach w różnych przedsiębiorstwach, m.in. jako dyrektor zarządzający Rothschild Frères, francuskiego banku kontrolowanego przez rodzinę Rothschildów[3].

Aktywną działalność polityczną podjął wraz z powrotem Charles’a de Gaulle’a do władzy i objęciem przez niego urzędu premiera. W 1958 powołany na dyrektora jego gabinetu. W latach 1959–1962 wchodził w skład nowo utworzonej Rady Konstytucyjnej[3]. Działał w kolejnych ugrupowaniach ruchu gaullistowskiego, w tym w Unii Demokratów na rzecz Republiki, stając się w połowie lat 60. liderem tego środowiska politycznego[2]. Od kwietnia 1962 do lipca 1968 w okresie prezydentury generała sprawował urząd premiera, kierując czterema kolejnymi gabinetami[5]. Końcówka jego urzędowania przypadła na okres protestów społecznych zapoczątkowanych w maju 1968[2].

W międzyczasie od marca do maja 1967 wykonywał mandat deputowanego do Zgromadzenia Narodowego III kadencji. W niższej izbie francuskiego parlamentu pracował także po odejściu z rządu od lipca 1968 do czerwca 1969 jako poseł IV kadencji[1]. W czerwcu 1969 z ramienia gaullistów wystartował w wyborach prezydenckich, które rozpisano po dymisji Charles’a de Gaulle’a z kwietnia tegoż roku. W pierwsze turze Georges Pompidou zajął pierwsze miejsce z wynikiem 44,5% głosów. W drugiej turze otrzymał 58,2% głosów, pokonując przewodniczącego Senatu Alaina Pohera i wygrywając tym samym wybory[6].

Urząd prezydenta Francji objął 20 czerwca 1969, stając się równocześnie współksięciem Andory. Jako prezydent przeprowadził reformy ekonomiczne, dewaluując franka francuskiego i wprowadzając okresowe zamrożenie cen. W polityce zagranicznej przystąpił do poprawy stosunków z innymi państwami, odrzucając przede wszystkim prowadzoną przez poprzednika politykę sprzeciwu wobec wejścia Wielkiej Brytanii do EWG. W pierwszym roku urzędowania ogłosił zamiar utworzenia centrum sztuki współczesnej w Paryżu, któremu nadano później jego imię (Centre Georges Pompidou)[7]. Podczas jego prezydentury wydzielono odrębne ministerstwo ochrony środowiska, na czele którego stanął Robert Poujade[5].

Według Michela Debré jego ojciec Robert Debré w 1969 zdiagnozował u Georges’a Pompidou makroglobulinemię Waldenströma. Ciężko chory prezydent zmarł w trakcie kadencji 2 kwietnia 1974[2]. Uroczystości pogrzebowe odbyły się 6 kwietnia tegoż roku, na ten dzień zarządzono żałobę narodową[8].

Życie prywatne

Od 1935 był mężem Claude[9]. Miał jedno dziecko – adoptowanego syna Alaina Pompidou[10].

Odznaczenia i upamiętnienie

Odznaczony m.in. Legią Honorową I klasy[3], Orderem Narodowym Zasługi I klasy, a także Orderem Odrodzenia Polski I klasy[11].

W jego rodzinnej miejscowości Montboudif otwarto poświęcone mu muzeum[12].

Przypisy

  1. a b Georges Pompidou (fr.). assemblee-nationale.fr. [dostęp 2020-09-22].
  2. a b c d e Georges Pompidou (fr.). gouvernement.fr. [dostęp 2020-09-22].
  3. a b c d e f g h Georges Pompidou (fr.). conseil-constitutionnel.fr. [dostęp 2020-09-22].
  4. Les relations entre le général de Gaulle et Georges Pompidou (fr.). georges-pompidou.org, 2001. [dostęp 2020-09-22].
  5. a b Tous les gouvernements depuis 1958 (fr.). assemblee-nationale.fr. [dostęp 2020-09-22].
  6. Élection présidentielle 1969 (fr.). france-politique.fr. [dostęp 2020-09-22].
  7. The history (ang.). centrepompidou.fr. [dostęp 2020-09-22].
  8. Décret du 3 avril 1974 FIXANT LE SAMEDI 6 AVRIL 1974 JOUR DE DEUIL NATIONAL EN RAISON DU DECES DE M. GEORGES POMPIDOU, PRESIDENT DE LA REPUBLIQUE (fr.). legifrance.gouv.fr, 4 kwietnia 1974. [dostęp 2022-04-16].
  9. Claude Pompidou (ang.). britannica.com. [dostęp 2020-09-22].
  10. Alain Pompidou ressuscite Georges (fr.). parismatch.com, 11 grudnia 2012. [dostęp 2020-09-22].
  11. Wojciech Stela: Polskie ordery i odznaczenia (Vol. I). Warszawa: 2008, s. 48.
  12. 50 ans après son élection, le souvenir de Georges Pompidou est toujours vivant dans son village de naissance, Montboudif (fr.). lamontagne.fr, 12 czerwca 2019. [dostęp 2020-09-22].

Media użyte na tej stronie

Signature de Georges Pompidou - Archives nationales (France).png
Autor: Georges Pompidou, Licencja: CC0
Signature de Georges Pompidou - Archives nationales, 20040382/101, dossier de carrière au Conseil d'État de Georges Pompidou
Georges Pompidou 1969 (cropped).jpg
FOTOGRAFIA PRESS PHOTO VINTAGE 1969 ANTOINE PINAY CON GEORGES POMPIDOU, PARIGI
Bundesarchiv B 145 Bild-F020538-0006, Bonn, Bundeskanzler Erhard mit Georges Pompidou.jpg
(c) Bundesarchiv, B 145 Bild-F020538-0006 / Steiner, Egon / CC-BY-SA 3.0
Dla celów dokumentacyjnych Niemieckie Archiwum Federalne często zachowywało oryginalny opis fotografii, który może być błędny, tendencyjny, przestarzały bądź politycznie skrajny. Info non-talk.svg
11.6.1965

Besuch des französischen Präsidenten de Gaulle bei Bundeskanzler Ludwig Erhard

mit Premierminister Pompidou
Ordre national du Merite GC ribbon.svg
Autor: Boroduntalk, Licencja: CC BY 3.0
Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape .
Georges Pompidou - Bundesarchiv B 145 Bild-F020538-0006.jpg
(c) Bundesarchiv, B 145 Bild-F020538-0006 / Steiner, Egon / CC-BY-SA
Georges Pompidou