Gepidowie

Europa na początku II wieku n.e., z zaznaczonymi terenami osadnictwa gepidzkiego nad Bałtykiem

Gepidowie (łac. Gepidae, Gipedae) – grupa dawnych plemion wschodniogermańskich, blisko spokrewniona z Gotami.

Historia

Przodkami Gepidów byli jedni z twórców twórcy kultury łużyckiej. Przez dłuższy czas zamieszkiwali, jak podaje Jordanes, w krainie Specis, niedaleko ujścia Wisły, prawdopodobnie zlokalizowanej na Wysoczyźnie Elbląskiej. Byli jednymi z twórców kultury wielbarskiej.

Państwo Gepidów na obszarze Kotliny Panońskiej w latach 539–551

Gotowie wyszedłszy z łona wyspy Skandii ze swoim królem imieniem Berig, na w sumie trzech okrętach przybili do brzegu z tej strony Oceanu, to znaczy od Gothiskandii. Spośród trzech okrętów jeden zawijając do przystani później od dwu pozostałych, co nieraz się zdarza, miał nadać nazwę ludowi. W ich języku bowiem „leniwy” brzmi gepanta. Ze zniekształconego przezwiska powoli narodziło się przezwisko „Gepidowie”. Bez wątpienia również Gepidowie pochodzą z pokolenia Gotów, lecz ponieważ, jak powiedziałem, gepanta określa coś leniwego i opieszałego, z przypadkowo rzuconego przezwiska wzięło początek miano „Gepidowie”. Nie sądzę, by wprowadziło w błąd, gdyż Gepidowie w rzeczywistości są opieszali z charakteru i ociężali w ruchach ciała.

Jordanes, Getica, 94–95

Po migracji części Gotów nad Morze Czarne, rozszerzyli swoje posiadłości na Pomorzu.

W III wieku n.e. siły zbrojne i część cywili Gepidów przybyli do Dacji (według Jordanesa ziemie opuszczane przez Gepidów w III w. zostały zajęte przez lud Winidariów). Od IV wieku do połowy V wieku znajdowali się pod zwierzchnictwem Hunów. Po śmierci Attyli przenieśli się do Panonii, gdzie w bitwie nad rzeką Nedao pokonali Hunów i wywalczyli sobie miejsce do zamieszkania na wschód od rzeki Cisy. W Panonii toczyli nieustanne walki z Longobardami, zamieszkującymi na zachód od południkowego odcinka Dunaju. W 567^[1] Longobardowie sprzymierzyli się z koczowniczymi Awarami przeciwko Gepidom i pokonali ich, rozbijając ich państwo. Gepidowie weszli od tej pory w skład kaganatu awarskiego, powstałego na dawnym terytorium gepidzkim, a w rok później i longobardzkim.

Gepidzi i Goci zamieszkujący Gothiskandię i Specius, ulegli po V wieku połączeniu w jedno plemię określanie jako Goplanie (Glopelane), bądź weszli w skład innych plemion sąsiednich. O połączeniu się Gotów z okolicznymi barbarzyńcami, wspominał Jordanes zaś ciągłość pokoleniową potwierdzono przede wszystkim wykopaliskami DNA kopalnego i jego mutacji w regionie kultury wielbarskiej^[2].

Władcy Gepidów

Fastida (początek III wieku)
Ardaryk (ok. 455)
Thrasarich (ok. 500)
Garbaty Patryk (Gieputo)
Thrasstila
Thoriswinth (ok. 540)
Kunimund (?–567)

Język Gepidów

Jedynym śladem istnienia języka gepidzkiego są wymienione w Gotice imiona gepidzkich władców. Uważane są za językowo zbliżone do imion innych władców regionu Germanii Wschodniej.

Zobacz też

Przypisy

↑ Praca zbiorowa pod redakcją naukową Macieja Salamona, 2005, Wielka Historia Świata Tom 4 Kształtowanie średniowiecza, Oficyna Wydawnicza FOGRA, ss. 57, ISBN 83-85719-85-7.
↑ ZawadzińskaZ. Zofia ZawadzińskaZ., Porównanie teorii allochtonicznej oraz autochtonicznej pochodzenia Słowian w świetle danych archeologicznych i antropologicznych, Repozytorium Uniwersytetu Jagiellońskiego (RUJ), 19 września 2016 .

Bibliografia

Andrzej Kokowski, Starożytna Polska, Wydawnictwo Trio, Warszawa 2005, ISBN 83-7436-012-7

[1] Praca zbiorowa pod redakcją naukową Macieja Salamona, 2005, Wielka Historia Świata Tom 4 Kształtowanie średniowiecza, Oficyna Wydawnicza FOGRA, ss. 57, ISBN 83-85719-85-7.

[2] ZawadzińskaZ. Zofia ZawadzińskaZ., Porównanie teorii allochtonicznej oraz autochtonicznej pochodzenia Słowian w świetle danych archeologicznych i antropologicznych, Repozytorium Uniwersytetu Jagiellońskiego (RUJ), 19 września 2016 .

[1]

[2]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne