Gerobatrachus

Gerobatrachus
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	płazy
Rząd	temnospondyle
Rodzina	Amphibamidae
Rodzaj	Gerobatrachus Anderson et al., 2008
Gatunki
G. hottoni Anderson et al., 2008

Gerobatrachus – rodzaj temnospondyla z rodziny Amphibamidae żyjącego we wczesnym permie na terenie dzisiejszej Ameryki Północnej. Został opisany w oparciu o niemal kompletny szkielet (USNM 489135) pochodzący z datowanych na wczesny perm osadów grupy Clear Fork w Teksasie. Nazwa rodzajowa Gerobatrachus pochodzi od greckich słów geros („starsza”) oraz batrachus („żaba”), zaś epitet gatunkowy gatunku typowego, hottoni, honoruje Nicholasa Hottona – paleontologa z Muzeum Historii Naturalnej w Waszyngtonie. Gerobatrachus wykazuje wiele cech typowych zarówno dla płazów bezogonowych, jak i ogoniastych; nie jest jednak pewne, czy dowodzi to, iż jest on taksonem bliskim rozejścia się linii ewolucyjnej Batrachia na Anura i Caudata^[1], czy też podobieństwa te są jedynie przejawem konwergencji^[2].

Według autorów jego opisu Gerobatrachus miał basale commune (połączone pierwsza i druga dalsze kości stępu) – cechę stwierdzoną wcześniej jedynie u przedstawicieli grupy koronnej płazów ogoniastych^[1]; z tą interpretacją nie zgadzają się jednak Marjanović i Laurin (2008), zdaniem których kości uznanej przez Andersona i współpracowników za basale commune nie można jednoznacznie zidentyfikować do czasu odkrycia kompletnego stępu Gerobatrachus^[2]. Ze skaczącymi i Caudata przednio-tylno zredukowany lemiesz. Również budowa podniebienia i czaszki wykazuje cechy wspólne z analogicznymi występującymi u innych temnospondyli, płazów ogoniastych i bezogonowych. W kości przedszczękowej znajdowało się co najmniej 21 niewielkich, szypułkowatych zębów. Liczba kręgów przedkrzyżowych, wynosząca u Gerobatrachus 17, jest pośrednia pomiędzy liczbą występującą u zaawansowanych przedstawicieli Amphibamidae (około 21) oraz przedstawicieli Salientia, takich jak Triadobatrachus (14) oraz płazów ogoniastych Karaurus i Chunerpeton (14–15). Dzięki szerokiej czaszce, znacząco powiększonym otworom w podniebieniu oraz skróceniu kręgosłupa i ogona Gerobatrachus przypomina paleozoicznych przedstawicieli Batrachia. Holotyp Gerobatrachus hottoni mierzy 110 mm długości^[1].

Według przeprowadzonej przez Andersona i współpracowników analizy filogenetycznej Gerobatrachus jest taksonem siostrzanym Batrachia, a rodzaje Doleserpeton, Amphibamus i Platyrhinops sukcesywnie odleglejszymi grupami zewnętrznymi; analiza ta sugeruje też, że tradycyjnie wyróżniany takson Lissamphibia obejmujący Batrachia i płazy beznogie jest difiletyczny, przy czym Batrachia miały należeć do temnospondyli, a płazy beznogie - do lepospondyli. Moment rozejścia się linii ewolucyjnej Batrachia na płazy bezogonowe i ogoniaste szacowano na późny karbon, jednak odkrycie łączącego w sobie cechy przedstawicieli obu tych grup Gerobatrachus sugeruje, że podział ten nastąpił znacznie później – Anderson i współpracownicy szacują go na środkowy perm, około 270–260 mln lat temu^[1] Z kolei według analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez Marjanovića i Laurina (2008) Lissamphibia są monofiletyczne i należą do lepospondyli, natomiast Gerobatrachus należał do temnospondyli i tym samym nie był bliżej spokrewniony z Batrachia; zdaniem autorów Gerobatrachus był taksonem siostrzanym do rodzaju Doleserpeton lub do rodzaju Amphibamus^[2]. Analiza przeprowadzona przez Maddin, Jenkinsa i Andersona (2012) potwierdza, że Lissamphibia są taksonem monofiletycznym; wynika z niej jednak, że pochodzą one nie od lepospondyli, lecz od temnospondyli. Z analizy tej wynika też, że Gerobatrachus należał do Lissamphibia i był taksonem siostrzanym do Batrachia^[3].

Przypisy