Gerrit Achterberg

Gerrit Achterberg

Data i miejsce urodzenia	20 maja 1905 Langbroek (Wijk bij Duurstede)
Data i miejsce śmierci	17 stycznia 1962 Leusden (Holandia)
Narodowość	holenderska
Język	niderlandzki
Dziedzina sztuki	sonet, oda, poemat

Gerrit Achterberg (ur. 20 maja 1905 w Langbroek, 17 stycznia 1962 w Leusden) – poeta holenderski. Związany z dwoma czasopismami literackimi: Opwaartsche Wegen (1923-1940) i Criterium (1940-1949).

Życiorys

Urodził się w rodzinie chłopskiej wyznania kalwińskiego. W latach 1927-1933 piastował posadę nauczyciela. Później zmieniał kilkakrotnie pracę z powodów zaburzeń psychicznych, jakie go dotknęły. W okresie wojny (1948-1944) poddany przymusowo leczeniu psychiatrycznemu w związku z patologiczną agresywnością Achterberga. Przyczyną było morderstwo (1937) kobiety u wynajmował pokój. Postrzelił wówczas także jej 16-letnią córkę, a cała sprawa miała podtekst erotyczny. Skazany na 1,5 roku pozbawienia wolności. Wkrótce po wojnie (1946) wziął ślub. W tym okresie utrzymywał się jedynie ze zdobywanych z trudem prac zleconych. Do końca roku 1955 był objęty nadzorem sądowym. Pomimo tego otrzymał wówczas zamówienie rządowe na napisanie tomu wierszy. Dramatyczne losy pisarza powoli zmieniały recepcję jego utworów, a jednocześnie były też silnym impulsem, inspiracją w dalszej twórczości.

Wybrane utwory (chronologicznie)

• 1925 – De zangen van twee twintigers
• 1931 – Afvaart (Odpłynięcie)
• 1939 – Eiland der ziel (Wyspa duszy)
• 1940 – Dead end (Ślepa uliczka)
• 1941
  • Osmose (Osmoza)
  • Thebe (Teby)
• 1943
  • Huis (Dom)
  • Reiziger doet Golgotha (Podróżny zalicza Golgotę)
• 1944
  • Eurydice (Eurydyka)
  • Morendo (Zamierająco [termin muz.])
  • Sintels (Żużel)
  • Meisje (Dziewczyna)
  • Kleine kaballistiek voor kinderen (Krótka kabalistyka dla dzieci)
  • Schaaatsenrijder (Łyżwiarz)
• 1945 – Limiet (Granica)
• 1946
  • Cryptogamen
  • Energie (Energia)
  • Existentie (Egzystencja)
  • Radar (Radar)
  • Sphinx (Sfinks)
  • Stof (Substancja)
• 1947
  • Doornroosje (Śpiąca królewna)
  • En Jezus schreef in 't zand (A Jezus napisał na piasku)
• 1949
  • Hoonte
  • Sneeuwwitje (Królewna Śnieżka)
• 1950
  • Mascotte (Maskotka)
  • Woord (Słowo)
• 1953
  • Ballade van de gasfitter (Ballada o monterze instalacji gazowych)
  • Cenotaaph (Cenotaf)
  • Ode aan Den Haag (Oda do Hagi)
• 1954 – Autodroom (Tor wyścigowy)
• 1957 – Spel van de wilde jacht (Gra o dzikich łowach)
• 1961 – Vergeetboek

pośmiertnie:

• 1963 – Verzamalde gedichten (Wiersze zebrane)
• 1969 – Blauwzuur (Kwas pruski)
• 1980 – Achtergebleven gedichten (Wiersze pozostawione)

Bibliografia

• Literatura niderlandzka, tj. flamandzka i holenderska. W: Andrzej Dąbrówka: Słownik pisarzy niderlandzkiego obszaru kulturowego. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1999, s. 30-32. ISBN 83-214-1132-0.
• Wpis w Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (niderl.). [dostęp 2013-02-03].