Gesta Hungarorum

Mapa przedstawiająca Węgry w okresie opisywanym przez Gesta Hungarorum.

Gesta Hungarorum – najstarsza zachowana do naszych czasów kronika Węgier[1] (łac. Scriptores rerum Hungaricorum v. I. B. 1937. s. 33-117).

Historia

Kronika została spisana przez anonimowego notariusza ok. 1200 roku[2] w typie przyjętym wówczas na zachodzie zwanym gesta. Dzieło powstało na przełomie panowania królów węgierskich Béli III i Béli IV. Kronika sięga od czasów najdawniejszych do połowy X wieku. Gesta Hungarorum przedstawiają wywód rodowy dynastii książąt siedmiogrodzkich.

Pomimo że gesta węgierskie uważane są za dzieło Anonima (Anonymus notarius Belae regis Hungariae[2], w lit. pol. Anonim Węgierski), to już w prologu jej autor Magister P. (P. dictus magister) zwraca się do swojego przyjaciela, wysokiego dostojnika kościelnego, z którym razem studiował historię trojańską z księgi De excidio Troiae Daresa Frygijczyka.

Gesta Hungarorum nie są kroniką w tradycyjnym sensie, bowiem nie podają prawie żadnych dat, ani też nie przedstawiają biegu wydarzeń według jakiegoś określonego schematu chronologicznego. W XIII wieku kronikę kontynuował węgierski kronikarz Simon Kézai.

Również polski kronikarz Gall Anonim zastosował typ dzieła zwany gesta.

Hipotezy dotyczące tożsamości autora P. Magistra obejmują:

  • Notariusza (kanclerza), króla Węgier Beli III (1172–1196).
  • Kanclerza króla Beli II (1131–1141) - Piotra, który w 1124 został kanclerzem za poprzedniego króla Stefana II.
  • Galla Anonima - kronikarza francuskiego lub włoskiego pochodzenia, który podróżował przez Węgry; autora Kroniki Polskiej.

Przypisy

  1. ↑ Anonymus Belae regis notarius, z-ne.pl [dostęp 2022-05-16].
  2. ↑ a b Anonymus, [w:] Bożena Chicińska (red.), Mały Słownik Pisarzy Węgierskich, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1977, s. 12.

Bibliografia

  • Anonimowego notariusza króla Béli GESTA HUNGARORUM, Aleksandra Baś-Kulbicka (tłum.) i inni, Kraków: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”, 2006, ISBN 83-88385-84-4, ISBN 978-83-88385-84-1, OCLC 233494868.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Gesta hungarorum map.jpg
Map of Central Europe in the 9th century before arrival of Hungarians. It reflects data from Gesta Hungarorum chronicle (interpretation of the data is provided by Hungarian historian Dr. Márki Sándor, who is author of this map). Map show medieval duchies of Braslav, Salan (Zalan), Glad, Menumorut (Marót) and Gelou (Gyelo), as well as neighboring countries and territories.