Giebło

Artykuł

50°28′50″N 19°36′15″E

- błąd

39 m

WD

50°28'51"N, 19°36'12"E

- błąd

39 m

Odległość

70 m

Giebło
wieś
Ilustracja
Kościół św. Jakuba
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Powiat

zawierciański

Gmina

Ogrodzieniec

Liczba ludności (2008)

482

Strefa numeracyjna

32

Kod pocztowy

42-440

Tablice rejestracyjne

SZA

SIMC

0217691

Położenie na mapie gminy Ogrodzieniec
Mapa konturowa gminy Ogrodzieniec, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Giebło”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Giebło”
Położenie na mapie powiatu zawierciańskiego
Mapa konturowa powiatu zawierciańskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Giebło”
Ziemia50°28′50″N 19°36′15″E/50,480556 19,604167

Giebło – wieś w Polsce, w województwie śląskim, w powiecie zawierciańskim, w gminie Ogrodzieniec. Liczba mieszkańców ok. 480.

Nazwa

Nazwa miejscowości notowana była w formach Kebel (1325-27), Kepl oraz Kbel (1335-42), Keblo (1394), Gbel (1398), Kbel (1470-80), Gbiel vel Kyeblo (1487), Gebło albo Kiebło (1787), Giebło (1827). Jest to nazwa topograficzna wywodząca się od prasłowiańskiego *kъbъlъ oznaczającego ‘ceber’, w języku staropolskim gbeł czyli ‘duże naczynie na płyny’. Nazwa odnosi się do położenia wsi w dolinie otoczonej wzniesieniami[1].

Historia

Połowa XII w. – budowa kościoła św. Jakuba Apostoła. Według niektórych źródeł miało to miejsce na początku XIII w., a inicjatorem budowy był Ballen kasztelan krakowski. Wymieniana jest również w źródłach data 1315, jednak ze względu na analizę architektoniczno-budowlaną jest to data mało prawdopodobna.

  • 1325 – wieś występowała pod nazwą parafia Kebl lub Kbel i należała do dekanatu irządzkiego. Plebanem był ks. Lucjan
  • 1335 – po rozgraniczeniu dekanatów Giebło przydzielone zostało do dekanatu lelowskiego
  • 1440 – dziedzicem wsi był rycerz Mikołaj herbu Pobóg
  • 1630 – książę Janusz Zbaraski zapisał Giebło przytułkowi starców i kalek w Pilicy
  • XVIII w. – przesklepienie pierwotnego kościoła
  • 1787 – budowa muru otaczającego świątynię
  • 1791 – dokument mówiący o kościele w Gieble, w którym ks. Zaborski wymienia arian. Parafia liczyła wówczas 551 parafian
  • 1818 – lustracja podała, że ludność całej parafii składa się z 694 dusz
  • 1911-12 – nadbudowa i rozbudowa kościoła św. Jakuba Apostoła, wówczas dobudowano zachodnią część nawy, wieżę i zakrystię
  • przed 1939 – dzierżawcami dworku byli Niedzielscy
  • W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego.
  • lata 90. XX w. – Giebło liczy około 560 mieszkańców
  • 2000 – odkopanie fragmentów kamiennych założeń obronnych z czasów średniowiecza

Zabytki

  • kościół św. Jakuba, fragmenty z pierwszej połowy XIII wieku, przebudowany w 1911 (nr rej. A/567/2019[2])
  • pozostałości średniowiecznego zamku rycerskiego z XIV wieku
  • odnowiony dworek szlachecki
  • piekarnia „Podpłomyk” posiadająca średniowieczne korzenie (zakład wypiekający słynne w okolicy bułki i chleby)

Przypisy

  1. Kazimierz Rymut: Nazwy miejscowe północnej części dawnego województwa krakowskiego. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1967, s. 50.
  2. Wykaz wpisanych obiektów do rejestru zabytków w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 1 listopada 2019 r.. wkz.katowice.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-03)]. (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2019-11-02]

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Silesian Voivodeship location map2.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
  • N: 51.1617 N
  • S: 49.2956 N
  • W: 17.8872 E
  • E: 20.0559 E
Zawiercie County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Zawiercie County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 50.74 N
  • S: 50.35 N
  • W: 19.25 E
  • E: 20.00 E
Kosciol sw Jakuba Apostola w Gieble.jpg
Autor: Piotr.spialek, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kościół św. Jakuba Apostoła w Gieble, widok zewnętrzny.