Gieorgij Danelija
Prawdziwe imię i nazwisko | Gieorgij Nikołajewicz Danelija |
---|---|
Data i miejsce urodzenia | |
Data i miejsce śmierci | |
Zawód | |
Odznaczenia | |
|
Gieorgij Nikołajewicz Danelija (ros. Гео́ргий Никола́евич Дане́лия; gruz. გიორგი დანელია, Giorgi Danelia; ur. 25 sierpnia 1930 w Tyflisie, zm. 4 kwietnia 2019 w Moskwie[1][2]) – radziecki i rosyjski reżyser filmowy oraz scenarzysta pochodzenia gruzińskiego. Ludowy Artysta ZSRR (1989). Laureat Nagrody Państwowej ZSRR (1978) oraz Nagrody Państwowej Federacji Rosyjskiej (1996).
Życiorys
W 1955 roku ukończył studia architektoniczne w Moskwie. Następnie przez rok pracował w Instytucie Projektowania Miast. Odbył dwuletni kurs reżyserski zorganizowany przez wytwórnię filmową Mosfilm[3]. W trakcie studiów zrealizował razem z Igorem Tałankinem etiudę szkolną pt. „Też ludzie”, która była oparta na fragmentach „Wojny i pokoju” Tołstoja. Film pt. Sierioża będący adaptacją utworu Wiery Panowej przyniósł obu reżyserom popularność i zdobył nagrody na międzynarodowych festiwalach filmowych[4].
Innym znanym także w Polsce był film Danelii z lat 60. „Chodząc po Moskwie” („Я шагаю по Москве”), w którym główny bohater Kola, grany przez młodego Nikitę Michałkowa, spacerując w moskiewskim metrze śpiewa tytułową piosenkę „A ja idę, chodzę po Moskwie” („А я иду, шагаю по Москве”), popularną w latach sześćdziesiątych w Rosji i w krajach socjalistycznych. Pochowany na Cmentarzu Nowodziewiczym w Moskwie[5].
Wybrana filmografia
- 1959: Ludzie też (ros. Тоже люди);
- 1960: Sierioża (ros. Серёжа);
- 1962: Droga do przystani (ros. Путь к причалу);
- 1963: Chodząc po Moskwie (ros. Я шагаю по Москве);
- 1965: Trzydzieści trzy (ros. Тридцать три);
- 1969: Nie smuć się! (ros. Не горюй!);
- 1973: Przygody Hucka Finna (ros. Совсем пропащий);
- 1975: Afonia (ros. Афоня);
- 1977: Mimino (ros. Мимино);
- 1979: Jesienny maraton (ros. Осенний марафон);
- 1982: Łzy płynęły... (ros. Слёзы капали);
- 1987: Kin-dza-dza! (ros. Кин-дза-дза!);
- 1990: Paszport (ros. Паспорт);
- 1993: Nastya (ros. Настя);
- 1995: Orzeł i ogony (ros. Орёл и решка);
- 2000: Fortuna (ros. Фортуна);
- 2013: Ku! Kin-dza-dza (ros. Ку! Кин-дза-дза).
Nagrody i odznaczenia
Nagrody i odznaczenia[6]:
- Zasłużony Działacz Sztuk RFSRR (1965)
- Ludowy Artysta RFSRR (1974)
- Ludowy Artysta ZSRR (1989)
- Nagroda Państwowa ZSRR (1978) – za film Mimino
- Order Znak Honoru
- Order Czerwonego Sztandaru Pracy (1980)
- Państwowa Nagroda Federacji Rosyjskiej (1996) w dziedzinie kinematografii – za filmy fabularne: Paszport («Паспорт»), Nastia («Настя»), Orzeł i reszka («Орёл и решка»)[7]
Przypisy
- ↑ Умер Георгий Данелия, www.interfax.ru [dostęp 2019-04-05] (ros.).
- ↑ Умер Георгий Данелия, Собака.ru [dostęp 2019-04-04] .
- ↑ Kazimierz Nowacki (red.), Z filmem radzieckim na ty, Kraków 1972, s. 45.
- ↑ Edward Pawlak, Barbara Pełka, Film radziecki w Polsce, Warszawa 1985, s. 235–236.
- ↑ Могилы знаменитостей. Московский некрополь. ДАНЕЛИЯ Георгий Николаевич (1930 – 2019)
- ↑ Данелия Георгий Николаевич, kino-teatr.ru.
- ↑ Указ Президента Российской Федерации от 29 мая 1997 г. № 532 «О присуждении Государственных премий Российской Федерации в области литературы и искусства 1996 года»
Bibliografia
- Galina Dołmatowska, Irina Szyłowa, Sylwetki radzieckiego ekranu, przeł. z ros. Marek Dzierwajłło, Wydawnictwo Progress, Moskwa 1980, s. 86–96.
- Danielija Gieorgij w bazie portalwiedzy.onet.pl
- Danelija Georgij, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2019-10-21] .
- Georgiy Daneliya w bazie IMDb (ang.)
Media użyte na tej stronie
Знак «Народный артист РСФСР»
Medal State Prize Soviet Union
Ribbon bar of the Order of the Badge of Honour. The Soviet Union (USSR).
Знак «Народный артист СССР». Изображение с удостоверения к знаку.