Gil (partia polityczna)

Gil – Gimla’e Jisra’el la-Keneset (hebr.: גיל – גימלאי ישראל לכנסת, „Gil – Emeryci Izraela do Knesetu”) – pozaparlamentarna izraelska partia polityczna emerytów, utworzona na krótko przed wyborami z 28 marca 2006 roku do siedemnastego Knesetu. Akronim nazwy Gil – to w języku hebrajskim „wiek”. Gil skupia się na ochronie interesu ludzi starszych oraz polepszaniu ich sytuacji i kultywowaniu tradycyjnych żydowskich wartości.

Głównym twórcą partii był Rafi Etan.

Początki

Ugrupowanie powstało w latach 90. XX wieku, jego głównymi założycielami byli Mosze Szaroni i Nawa Arad. Partia nosiła wówczas nazwę Emeryci Izraela (Gimla’e Jisra’el, גימלאי ישראל) i startowała w wyborach w 1996 roku. Nie udało jej się jednak przekroczyć progu wyborczego i nie zapewniło sobie ani jednego mandatu w Knesecie. Partia nie startowała w wyborach 1999 i 2003 roku.

Wybory 2006 roku

Rafi Etan – lider Gil

Gdy kierownictwo partii obwieściło, że ugrupowanie to będzie ubiegać się o miejsca w Knesecie podczas wyborów w 2006 roku, część sondaży wskazywała na to, że Gil może przekroczyć 2 proc. próg wyborczy. Pomimo tego nie było ono traktowane jako pretendent do uzyskania znaczącej liczby miejsc w parlamencie. Ostatecznie na Gil zagłosowało niemal 186 tys. wyborców, co dało partii 7 miejsc w Knesecie, mandaty objęli: Rafi Etan, Ja’akow Ben Jezri, Jicchak Galanti, Jicchak Ziw, Mosze Szaroni, Sara Marom i Elhanan Glazer^[1].

Na Gil głosowali w większości emeryci, jednak wielu pośród wyborców partii stanowili ludzie młodzi, zwłaszcza z Tel Awiwu, gdzie niemal 10 proc. głosujących wybrało właśnie to ugrupowanie. Oddawanie głosu na Gil stanowiło rodzaj protestu wobec stylu uprawiania polityki, jaki dominuje w Izraelu. Liderzy partii samo zachęcali, aby głosować właśnie na nią, a nie wrzucać do urny niewypełnione karty^[2]. Innym czynnikiem zwiększającym liczbę głosów oddanych na Gil była wygrana Armira Pereca w wewnątrzpartyjnych wyborach na lidera Partii Pracy. Przyciągnęło to do partii emerytów starszych Żydów aszkenazyjskich, dotychczas tradycyjnie głosujących na Partię Pracy. Powodzenie wyborcze Gil było sporym zaskoczeniem dla izraelskiej opinii publicznej^[3][4].

Po wyborach na partię nałożono karę w wysokości 62 tys. szekli za złamanie prawa finansowego. Ugrupowanie przyjęło niedozwolone fundusze, które zostały przeznaczone na kampanię wyborczą^[5].

W koalicji z Kadimą

Po zakończeniu rozmów koalicyjnych ze zwycięskim ugrupowaniem, Kadimą, partia emerytów zgodziła się wejść do rządu Ehuda Olmerta, w zamian za objęcie kontroli nad ministerstwami: zdrowia i ds. emerytów. Ten drugi reosort utworzono specjalnie dla Gil, a kierownictwo nad nim objął Rafi Etan. Ministrem zdrowia został Ja’akow Ben Jezri. Ten ostatni, nałogowy palacz, wywołał kontrowersje, paląc podczas udzielania wywiadu telewizyjnego^[6].

2 czerwca 2008 r. trzech deputowanych Gil (Mosze Szaroni, Elhanan Glazer i Sara Marom Szalew) opuściło partię, tworząc nową frakcję – Sprawiedliwość dla Starszych^[7]. Ugrupowanie to połączyło się ponownie ze starą partią 27 października 2008^[8]. Pomimo tego Glazer założył inną frakcję – Właściwą Drogę, nie chcąc wchodzić ponownie w skład partii emerytów^[9].

21 września 2008 Ehud Olmert złożył oficjalną rezygnację ze stanowiska premiera na ręce prezydenta Szimona Peresa^[10]. Ten przekazał misję uformowania nowego rządu Cippi Liwni. Zgodnie z ustawami zasadniczymi Izraela, w przypadku braku sukcesu po upływie 42 dni od uzyskania nominacji, rozpisywane są nowe wybory^[11][12]. Liwni ostatecznie nie udało się utworzyć nowej koalicji. Jej propozycje odrzuciła większość dotychczasowych koalicjantów, w tym Gil, który uznał warunki zaproponowane przez Liwni jako nie do zaakceptowania^[13]. Prezydent Peres rozpisał wybory do Knesetu na 10 lutego 2009 roku^[14].

Podczas przedterminowych wyborów parlamentarnych w lutym 2009 roku ugrupowaniu nie udało się przekroczyć progu wyborczego i wprowadzić swoich przedstawicieli do Knesetu^[15].

Przypisy