Gillian Anderson

Gillian Leigh Anderson

Gillian Anderson (2017)
Data i miejsce urodzenia	9 sierpnia 1968 Chicago
Zawód	Aktorka, działaczka społeczna
Współmałżonek	Clyde Klotz (1994-97) Julian Ozanne (2004-06)
Lata aktywności	od 1986
Odznaczenia
Strona internetowa

W 2013 roku z Davidem Duchovnym, przy swoich podobiznach z 1993

Gillian Leigh Anderson (ur. 9 sierpnia 1968 w Chicago) – amerykańska aktorka filmowa, telewizyjna i teatralna, także reżyserka, aktywistka i autorka powieści. Znana głównie z ról agentki FBI Dany Scully w serialu Z Archiwum X (The X-Files), nadinspektorki policji Stelli Gibson w serialu Upadek (The Fall), seksuolożki Jean Milburn w serialu Sex Education oraz premier Wielkiej Brytanii Margaret Thatcher w serialu The Crown.

Życiorys

Studiowała w Goodman Theater School w DePaul University w Chicago. Gdy przeniosła się do Nowego Jorku, występowała początkowo w teatrze, m.in. w spektaklu The Philanthropist Christophera Hamptona. Za rolę w Absent Friends Alana Ayckborne’a otrzymała Theater World Award. W 1993 roku zyskała międzynarodową popularność jako agentka FBI Dana Scully w serialu Z Archiwum X (The X-Files), Wielokrotnie nominowana do wielu prestiżowych nagród, otrzymała m.in., Złoty Glob, nagrodę Emmy i trzykrotnie Screen Actors Guild Award. W roku 2000 mówiło się o jej kandydaturze do nominacji do Oscara 2001 za rolę w Świecie zabawy (The House Of Mirth).

W październiku 2014 roku ukazała się jej debiutancka powieść Saga końca ziemi, tom 1: Nadchodzi ogień (A Vision of Fire), napisana wspólnie z Jeffem Rovinem^[1][2]. W grudniu 2015 wydana została jej kontynuacja, zatytułowana A Dream of Ice^[3], a we wrześniu 2016 część trzecia The Sound of Seas^[4].

Życie prywatne

Dwukrotnie zamężna – w 1994 roku poślubiła Clyde’a Klotza. Kilka miesięcy po ślubie okazało się, że jest w ciąży. Twórca Z Archiwum X; Chris Carter, wymyślił historię porwania przez kosmitów, która pozwoliła Anderson nie grać podczas widocznej już ciąży, porodu i dziesięciodniowego urlopu macierzyńskiego. Córka, Piper Maru (stąd nazwa jednego z odcinków serialu – „Piper Maru”) urodziła się w 1994 roku. Carter jest jej ojcem chrzestnym. W grudniu 2004, Anderson ponownie wyszła za mąż, za Juliana Ozanne’a. Po 16 miesiącach para ogłosiła separację. W 2006 Anderson urodziła syna Oscara, będącego owocem jej nieformalnego związku z Markiem Griffithsem. Blisko dwa lata później, w 2008 przyszedł na świat ich drugi syn – Felix. Para rozstała się w 2012 roku.

Filmografia

(c) Ido Carmel, CC BY-SA 2.0

W 2008 roku, na konwencji SF; WonderCon

W 2011 roku, z Rowanem Atkinsonem, na premierze filmu „Johnny English”

W 2016 roku, z Billem Nighy’em, na urodzinowym memoriale ku czci zmarłej polityk Jo Cox

(c) Martin Kraft, CC BY-SA 3.0

W 2017 roku, na Festiwalu Filmowym w Berlinie, podczas promocji filmu „Viceroy’s House”

W 2017 roku, na Festiwalu Filmowym w Berlinie

Aktorka

Filmy kinowe i telewizyjne

• 1986: Three at Once (film krótkometrażowy) jako kobieta na przyjęciu
• 1988: A Matter of Choice (film krótkometrażowy) jako kobieta w ciąży
• 1992: The Turning jako April Cavanaugh
• 1997: Księżniczka Mononoke (Princess Mononoke, głos w wersji angielskiej) jako Moro
• 1997: Diabelna taksówka (Chicago Cab) jako dziewczyna
• 1998: Z Archiwum X: Pokonać przyszłość (The X Files Movie: Fight the Future) jako agentka Dana Scully
• 1998: Potęga przyjaźni (The Mighty) jako Loretta Lee
• 1998: Gra w serca (Playing by Heart) jako Meredith
• 2000: Świat zabawy (The House of Mirth) jako Lily Bart
• 2005: Waleczny Celt (The Mighty Celt) jako Kate
• 2005: Tristram Shandy: Wielka bujda (A Cock and Bull Story) jako wdowa Wadman
• 2006: Ostatni król Szkocji (The Last King of Scotland) jako Sarah Merrit
• 2007: W odwecie (Straightheads) jako Alice
• 2007: Robbie the Reindeer in Close Encounters of the Herd Kind (TV, krótkomerażowy, głos) jako królowa Vorkana
• 2008: Z Archiwum X: Chcę wierzyć (The X-Files: I Want to Believe) jako dr Dana Scully
• 2008: Jak stracić przyjaciół i zrazić do siebie ludzi (How to Lose Friends & Alienate People) jako Eleanor Johnson
• 2009: Boogie Woogie jako Jean Maclestone
• 2010: 10:10 No Pressure (krótkomerażowy) jako Gillian Anderson
• 2011: Makowe wzgórze (From Up On Poppy Hill, głos w wersji angielskiej) jako Miki Hokuto
• 2011: Johnny English Reaktywacja (Johnny English Reborn) jako agentka Pamela ‘Pegasus’ Thornton
• 2012: Kryptonim: Shadow Dancer (Shadow Dancer) jako Kate Fletcher
• 2012: Twoja siostra (L’enfant d’en haut) jako Kristin Jansen
• 2012: Room on the Broom (TV, krótkomerażowy, głos) jako czarownica
• 2013: Ostatnia miłość pana Morgana (Mr. Morgan’s Last Love) jako Karen Morgan
• 2013: I’ll Follow You Down jako Marika
• 2014: Imperium robotów: Bunt człowieka (Robot Overlords) jako Kate
• 2014: National Theatre Live: A Streetcar Named Desire jako Blanche DuBois
• 2014: The Departure (krótkometrażowy) jako Blanche DuBois
• 2017: Pałac wicekróla (Viceroy’s House) jako lady Edwina Mountbatten
• 2017: Dom zbrodni (Crooked House) jako Magda Leonides
• 2018: Szpieg, który mnie rzucił (The Spy Who Dumped Me) jako Wendy
• 2018: UFO jako profesor Hendricks
• 2019: National Theatre Live: All About Eve jako Margo Channing
• 2019: The Sunlit Night jako Olyana Gregoriov

Seriale i miniseriale – występy regularne

• 1993–2002, 2016, 2018: Z Archiwum X (The X-Files) jako agentka Dana Scully
• 2005: Samotnia (Bleak House, miniserial) jako lady Honoria Dedlock
• 2010: Any Human Heart (miniserial) jako księżna Windsoru Wallis Simpson
• 2011: Szkarłatny płatek i biały (The Crimson Petal and the White, miniserial) jako pani Castaway
• 2011: Moby Dick (miniserial) jako Elizabeth
• 2012: Wielkie nadzieje (Great Expectations, miniserial), jako panna Havisham
• 2013-2015: Hannibal jako dr Bedelia Du Maurier
• 2013-2016: Upadek (The Fall) jako Stella Gibson
• 2014: Stan kryzysowy (Crisis) jako Meg Fitch
• 2014-2015: Ronja – córka zbójnika (Ronja the Robber’s Daughter, głos w wersji angielskiej) jako narrator
• 2016: Wojna i pokój (War and Peace, miniserial) jako Anna Pavlovna Scherer
• 2017: Amerykańscy bogowie (American Gods) jako Media
• 2019-2021: Sex Education jako Jean Milburn
• 2020: The Crown jako Margaret Thatcher^[5]

Seriale – występy gościnne

• 1993: Class of '96 (1 odcinek) jako Rachel
• 1995: Eek! the Cat (1 odcinek, głos) jako agentka Scully
• 1996: ReBoot (1 odcinek, głos) jako Data Nully
• 1997: Simpsonowie (The Simpsons, 1 odcinek, głos) jako Dana Scully
• 1999: Frasier (1 odcinek, głos) jako Jenny
• 1999: Ryzykowna gra (Harsh Realm,1 odcinek – nie wymieniona w czołówce, głos) jako narratorka
• 2014: Robot Chicken (1 odcinek, głos) jako wróżka chrzestna/ Fiona/ baronowa

Inne (wybrane)

• 1996: Hellbender (gra komputerowa, głos) jako Ship’s Computer
• 1996: Why Planes Go Down (film TV, dokumentalny) jako gospodarz programu
• 1996: Nasza fantastyczna przyszłość (Future Fantastic, serial TV, dokumentalny) jako gospodarz programu
• 1996: Spies Above (film TV, dokumentalny) jako gospodarz programu
• 1997: Extremis (teledysk, głos)
• 1998: The X-Files Game (gra komputerowa, głos) jako agentka Scully
• 2004: The X-Files: Resist or Serve (gra komputerowa, głos) jako agentka Scully
• 2020: Squadron 42 (gra komputerowa, głos) jako kapitan MacLaren

Reżyser

• 2000: Z Archiwum X (The X-Files) – odcinek All Things
• 2014: The Departure (film krótkometrażowy)

Teatr

• 1991: Absent Friends
• 1992: The Philanthropist
• 1999–2000: The Vagina Monologues
• 2002–2003: What the Night is For
• 2004: The Sweetest Swing in Baseball
• 2009: A Doll’s House
• 2014: A Streetcar Named Desire
• 2019: All About Eve

Publikacje

• 2014: Nadchodzi ogień (A Vision of Fire. The EarthEnd Saga #1) (wraz z Jeffem Rovinem)
• 2015: A Dream of Ice. The EarthEnd Saga #2 (wraz z Jeffem Rovinem)
• 2016: The Sound of Seas. The EarthEnd Saga #3 (wraz z Jeffem Rovinem)
• 2017: WE: A Manifesto for Women Everywhere (wraz z Jennifer Nadel)

Nagrody

• Złoty Glob Najlepsza aktorka w serialu dramatycznym: 1997 Z archiwum X
• Nagroda Emmy Najlepsza aktorka w serialu dramatycznym: 1997 Z archiwum X

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Gillian Anderson w bazie IMDb (ang.)
• Gillian Anderson w bazie Filmweb
• Gillian Anderson w bazie Notable Names Database (ang.)