Gina Szwarc

Gina Szwarc
Eugenia Markowa
Data i miejsce urodzenia

23 kwietnia 1895
Konin

Data i miejsce śmierci

1973
Paryż

Język

polski

Dziedzina sztuki

literatura

Gina Szwarc, właśc. Regina[1][2] lub Eugenia[3][2] Szwarc, także Guina Szwarc[1], z domu Pinkus, ps. „Eugenia Markowa” (ur. 23 kwietnia 1895 w Koninie, zm. 1973 w Paryżu) – polska pisarka i dziennikarka żydowskiego pochodzenia.

Życiorys

Gina Pinkus urodziła się 23 kwietnia 1895 roku w Koninie w zasymilowanej rodzinie Luzera (Ludwika) i Zeldy (Zofii) z Baumanów[4]. Wychowała się w Łodzi[5], gdzie uczęszczała do polskiej szkoły[6]. Na początku 1919 roku zaczęła studiować filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim[7]. Podczas pobytu w Krakowie prowadziła po polsku dziennik[6]; język polski pozostał dla niej przez resztę życia językiem wspomnień, rodziny i emocji[8][9].

W 1919 roku poznała Marka Szwarca, za którego wkrótce wyszła za mąż[10]. 1 maja 1920 roku małżeństwo Szwarców przeszło na katolicyzm[11], zaś kilka miesięcy później parze urodziła się córka Zuzanna Teresa (Miriam) Szwarc[12]. Znaczne problemy finansowe pary doprowadziły do rozstania z dzieckiem na kilka miesięcy[13] 1921 roku[14]: dziecko zamieszkało u rodziny w Łodzi, gdy Szwarcowie próbowali ustabilizować się w Paryżu[13]. Po dodatkowych kursach zawodowych Gina zaczęła dorabiać robótkami ręcznymi[12]. W latach 1920–1923 prowadziła Dziennik intymny[15]; jej pamiętniki z okresu rozłąki z córką przybrały formę listów do dziecka[13]. W Paryżu Szwarcowie dołączyli do kręgu znajomych Raïssy i Jacquesʼa Maritainów[15].

Na łamach tygodnika „Ewa”[10][16] Gina Szwarc publikowała barwne relacje z życia kulturalnego Paryża posługując się imionami Eugenia Szwarcowa i Eugenia Markowa[16]. Prowadziła także wywiady z artystkami (m.in. z Olgą Boznańską) oraz pisała błyskotliwe recenzje przedstawień teatralnych i wystaw[16]. Współpracowała także z poznańską „Kulturą”[17]. W 1929 roku na łamach „Nowego Dziennika” ukazał się jej wywiad z Melą Muter[16]. W latach trzydziestych zaczęła pisać powieści, które następnie jej przyjaciele tłumaczyli na francuski[16].

Mąż Giny wielokrotnie utrwalał jej twarz w swoich dziełach, nadając jej rysy madonnom, aniołom oraz innym postaciom kobiecym[18]. Dla przykładu, w 1938 roku Marek Szwarc wykonał rzeźbę Matki Boskiej na zamówienie władz Paryża, którą wstawiono w niszę budynku na rogu rue Aubriot i rue Sainte-Croix-de-la-Bretonnerie w dzielnicy Le Marais[19]. Szwarc ilustrował także publikacje Giny[17].

W okresie II wojny światowej Gina schroniła się w Wielkiej Brytanii[8]. W latach 50. spisała wspomnienia z lat 1919–1921, które po przetłumaczeniu na francuski[20] ukazały się w 1961 roku pod tytułem Le choix[18]. Polski manuskrypt został zniszczony przez córkę, przez co polskie wydanie z 2015 roku stanowiło tłumaczenie z francuskiego przekładu[20].

Szwarc zmarła w 1973 roku[1] w Paryżu[20].

Życie rodzinne Giny i Marka Szwarców zostało opisane przez córkę we wspomnieniach pt. Pamiętnik na trzy głosy[18]. Materiały z archiwum osobistego, listy i artykuły Szwarców znajdują się w zbiorach Muzeum Historii Żydów Polskich Polin[17].

Twórczość

Za źródłami[1][18]:

  • Le porteur d’eau, 1931
  • La poste: nouvelle, 1934
  • Toussaint, 1935
  • Marguerite Sinclair, ouvrière ébéniste, 1936
  • The Glowing Lily, 1944
  • Witraże. Kartki z kroniki śląskiej, 1946; ilustracje: Stefan Mrożewski[21]
  • Le choix, 1961, wyd. pol.: Wybór. Jakub Jedliński (tłum.). Tako, Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata, 2015. ISBN 978-83-62737-99-4.

Przypisy

  1. ↑ a b c d Gadowska 2015 ↓, s. 249.
  2. ↑ a b Markowa, Eugenia, Bazy Biblioteki Narodowej [dostęp 2021-11-20].
  3. ↑ Jedlińska 2016 ↓, s. 205.
  4. ↑ Gadowska 2015 ↓, s. 249–250.
  5. ↑ Gadowska 2015 ↓, s. 250.
  6. ↑ a b Gadowska 2015 ↓, s. 251.
  7. ↑ Jedlińska 2016 ↓, s. 209.
  8. ↑ a b Jedlińska 2016 ↓, s. 208.
  9. ↑ Gadowska 2015 ↓, s. 259.
  10. ↑ a b Gadowska 2015 ↓, s. 252.
  11. ↑ Jerzy Malinowski, Malarstwo i rzeźba Żydów polskich w XIX i XX wieku, t. 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 170.
  12. ↑ a b Gadowska 2015 ↓, s. 255.
  13. ↑ a b c Gadowska 2015 ↓, s. 256.
  14. ↑ Gadowska 2015 ↓, s. 254.
  15. ↑ a b Jedlińska 2016 ↓, s. 212.
  16. ↑ a b c d e Jedlińska 2016 ↓, s. 213.
  17. ↑ a b c Renata Piątkowska, Marek Szwarc i Eugenia Markowa: przestrzenie wspólnoty, „Spotkania z Zabytkami”, 42 (5-6), Fundacja Hereditas, 2018, s. 52 (pol.).
  18. ↑ a b c d Jedlińska 2016 ↓, s. 214.
  19. ↑ Jedlińska 2016 ↓, s. 215.
  20. ↑ a b c Eugenia Markowa Wybór, Wydawnictwo TAKO [dostęp 2021-11-20].
  21. ↑ Witraże kartki z kroniki śląskiej z drzeworytami Stefana Mrożewskiego / Eugenia Markowa, Katalogi Biblioteki Narodowej [dostęp 2021-11-20] (pol.).

Bibliografia

  • Irmina Gadowska: „Konieczność samotności”. Intymny dziennik Guiny Szwarc 1920–1923. W: Żydzi wschodniej Polski. Seria III: kobieta żydowska. Białystok: Wydawnictwo Alter Studio. Wydział Filologiczny Uniwersytetu w Białymstoku, Katedra Badań Filologicznych "Wschód-Zachód", 2015. ISBN 978-83-933030-3-8.
  • Eleonora Jedlińska: The art of life and the art: Eugenia (Gina) Pinkus-Szwarc and Marek Szwarc. W: Art in Jewish Society. Jerzy Malinowski, Renata Piątkowska, Małgorzata Stolarska-Fronia, Tamara Sztyma (red.). Wydawnictwo Tako, Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata, 2016. ISBN 978-83-627-3791-8.