Gioacchino Rossini

Gioachino Antonio Rossini
Gioachino Rossini (1865)
Data i miejsce urodzenia	29 lutego 1792 Pesaro
Pochodzenie	włoskie
Data i miejsce śmierci	13 listopada 1868 Passy koło Paryża
Instrumenty	wiolonczela
Gatunki	muzyka poważna, muzyka klasycystyczna, muzyka romantyczna
Zawód	kompozytor
Odznaczenia

Gioachino Antonio Rossini albo Gioacchino Antonio Rossini^[1] (ur. 29 lutego 1792 w Pesaro, zm. 13 listopada 1868 w Passy, obecnie XVI dzielnica Paryża) – włoski kompozytor, twórca 39 oper.

Finałowa scena Le comte Ory Gioachino Rossiniego

Mistrz stylu bel canto, szczególną popularnością cieszą się jego opery komiczne (Cyrulik sewilski, Włoszka w Algierze, Kopciuszek), choć zyskał uznanie również jako twórca oper seria (najwybitniejszym przykładem w tej dziedzinie jest opera Wilhelm Tell). Pisał również (zwłaszcza w późniejszym okresie) utwory religijne (Stabat Mater), kameralne oraz pieśni.

Życiorys

Rossini urodził się w Pesaro, mieście położonym nad Adriatykiem w środkowych Włoszech. Jego ojciec Giuseppe był trębaczem miejskim, a matka Anna – śpiewaczką. Edukację muzyczną Rossini rozpoczął bardzo wcześnie, w wieku sześciu lat grał już na trójkącie w kapeli swojego ojca. W roku 1796, po uwięzieniu Giuseppe z powodów politycznych, Anna zabrała syna do Bolonii. Giuseppe dołączył do rodziny po wyjściu z więzienia.

Edukacja

W roku 1807 Gioacchino rozpoczął naukę kontrapunktu u kompozytora-zakonnika Stanislao Matteiego, a jakiś czas potem naukę gry na wiolonczeli w Konserwatorium Bolońskim. W wieku 16 lat zdobył nagrodę Konserwatorium za kantatę Il piantô d'armonia per la morte d’Orfeo. Dwa lata później ukończył i wystawił w Wenecji swoją pierwszą operę La Cambiale di Matrimonio. Do roku 1813 skomponował jeszcze kilka oper dla teatrów w Rzymie, Bolonii, Wenecji i Mediolanie. Upragnioną sławę przyniósł mu jednak dopiero Tankred, którego premiera w Teatro La Fenice w Wenecji 6 lutego 1813 była oszałamiającym sukcesem.

Wczesny okres twórczości

Opery pisane dla teatrów w Wenecji i Mediolanie w latach 1813–1815 nie powtórzyły sukcesu Tankreda (choć Włoszka w Algierze wciąż cieszy się sporą popularnością). W roku 1815 Rossini pojawił się w Bolonii, gdzie impresario neapolitańskich teatrów San Carlo i Del Fondo, Barbaja, zaoferował mu posadę dyrektora artystycznego obu teatrów. Artysta zobowiązał się również pisać po jednej operze rocznie dla każdego z nich.

Cyrulik sewilski

20 lutego 1816 r. w Teatro Argentina w Rzymie odbyła się premiera Cyrulika sewilskiego – opery komicznej na podstawie dramatu Pierre'a Beaumarchais'go – uznawanej za jedno z najwybitniejszych dzieł w historii muzyki operowej. Według niektórych źródeł napisanie Cyrulika zajęło Rossiniemu 8 dni, on sam twierdził, że było to 12-13 dni – najprawdopodobniej trwało to jednak około 25 dni. Prapremiera Cyrulika okazała się największą klęską w dziejach opery – na scenę wbiegł kot, na kompozytora wylano kubeł zielonej farby, a hrabiemu Almavivie rozstrojono gitarę. Była to zmowa osób, które zazdrościły mu sławy. Kolejne przedstawienie (na którym sam kompozytor się nie pojawił, symulując chorobę) spotkało się już jednak z entuzjastycznym przyjęciem. Cyrulik sewilski jest najczęściej wykonywaną operą Rossiniego.

Gioachino Rossini, tytułowa strona libretta do Wilhelma Tella, Paryż, 1829

Żona Rossiniego Isabella Colbran

Dalsze opery

W latach 1815–1823 Rossini napisał 20 oper. W 1821 poślubił śpiewaczkę Isabellę Colbran. W roku 1822 wybrał się do Wiednia, gdzie dyrygował wykonaniem oper Kopciuszek i Zelmira. Z Wiednia wrócił do Bolonii i jeszcze w tym samym roku stawił się na kongresie w Weronie na zaproszenie księcia Metternicha.

W roku 1823 odwiedził Paryż i Londyn. W roku 1824 został dyrektorem Théatre Italien w Paryżu, a po wygaśnięciu kontraktu został pierwszym kompozytorem króla oraz głównym inspektorem do spraw śpiewu we Francji. W 1829 powstała jedna z najważniejszych oper w karierze Rossiniego – Wilhelm Tell (o której Gaetano Donizetti powiedział: Pierwszy i trzeci akt opery z pewnością napisał Rossini, ale drugi musi być dziełem Boga!) – była to jednocześnie jego ostatnia opera.

Porzucenie twórczości operowej. Późna twórczość

Od prapremiery Wilhelma Tella Rossini zaprzestał pisania oper. Tłumaczył to w następujący sposób:

Tego samego roku kompozytor wyjechał do Bolonii, zaniepokojony stanem zdrowia ojca po śmierci matki. Powrót do Paryża został opóźniony przez Rewolucję Lipcową w 1830 roku i kompozytor znalazł się w stolicy Francji dopiero w listopadzie. W roku 1832 napisał pierwszych 6 części Stabat Mater. Resztę dopisał dopiero w roku śmierci swojego ojca (1839). Od roku 1832 do śmierci w roku 1868 komponował już bardzo niewiele. Na przestrzeni lat stworzył luźny zbiór utworów kameralnych i wokalnych Grzechy starości, a pod koniec życia, w roku 1863, swoje ostatnie wielkie dzieło lub, jak je sam nazywał, swój ostatni grzech śmiertelny – Petite Messe Solennelle (Mała Msza Uroczysta) na 4 śpiewaków (sopran, alt, tenor i bas), chór, 2 fortepiany oraz organy.

Osobowość Rossiniego

Biografowie przedstawiają go w tym okresie jako człowieka obdarzonego błyskotliwym, choć nieco cynicznym poczuciem humoru i jednocześnie zakompleksionego, upokorzonego i przekonanego o zmarnowaniu swojego talentu. To wszystko widoczne jest w dedykacji Mszy:

Grób Rossiniego na Cmentarzu Père-Lachaise

Zmarł w 1868 r. w swojej willi w Passy koło Paryża, pochowany został na cmentarzu Père-Lachaise. W kwietniu 1887 ekshumowano jego zwłoki i po 3 dniach uroczyście pochowano w Kościele Santa Croce we Florencji. W grobie na Père-Lachaise spoczywa jego druga żona, Olympe Pélissier (zmarła w 1878 roku).

Odznaczenia

• Krzyż Wielki Orderu śś. Maurycego i Łazarza (1864)^[2]
• Krzyż Wielki Orderu Korony Włoch (1868)^[2][3]
• Order Pour le Mérite za Naukę i Sztukę (1842, Prusy)^[4]
• Wielki Oficer Orderu Legii Honorowej (1864, Francja)^[5]
• Krzyż Wielki Orderu Guadalupe (1865, Meksyk)^[6][7]
• Order Izabeli Katolickiej (Hiszpania)^[2][3]
• Order Krzyża Południa (Brazylia)^[2][3]
• Order Leopolda (Belgia)^[2][3]
• Order Medżydów (Turcja)^[8]
• Order Obojga Sycylii (Neapol)^[3]
• Order św. Stanisława (Rosja)^[3]
• Order Gwiazdy Polarnej (Szwecja)^[3]
• Order Lwa Zeryngeńskiego (Badenia)^[3]
• Order Niepokalanego Poczęcia (Portugalia)^[3]

Dzieła

Przypisy

Bibliografia

• Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995, s. 766–767. ISBN 83-01-11390-1. (pol.)
• W. Sandelewski Rossini, Kraków: PWM 1967, (1980), ​ISBN 83-224-0133-7​.
• JarosławJ. Mianowski JarosławJ., Afekt w operach Mozarta i Rossiniego, Poznań: Rhytmos, 2004, ISBN 83-920330-4-3, OCLC 69371874 .
• The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. R. Oxford University Press, 2004. ISBN 978-0-19-517067-2. (ang.)

Linki zewnętrzne

• Rossini – nuty tego kompozytora dostępne w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
• Gioacchino Rossini – nuty tego kompozytora dostępne w bibliotece cyfrowej Choral Public Domain Library (ChoralWiki)
• Gioacchino Rossini – nuty tego kompozytora dostępne w bibliotece cyfrowej Polona.pl
• Oficjalna strona Rossini Opera Festival
• Oficjalna strona Fundacji Rossiniego