Giorgi Czanturia (polityk)

Giorgi Czanturia
Data i miejsce urodzenia19 sierpnia 1959
Tbilisi
Data i miejsce śmierci3 grudnia 1994
Tbilisi
przywódca partyjny
Okresod 30 sierpnia 1988
do 3 grudnia 1994
Przynależność politycznaPartia Narodowo-Demokratyczna
Poprzednikpowstanie partii
NastępcaIrina Sariszwili

Giorgi (Gia) Czanturia (ur. 19 sierpnia 1959, zm. 3 grudnia 1994) − gruziński działacz antykomunistyczny, jeden z liderów odnowionej Partii Narodowo-Demokratycznej, w niepodległej Gruzji działacz opozycji przeciwko prezydentowi Eduardowi Szewardnadze.

Z wykształcenia był historykiem[1]. W 1981 brał udział w odtworzeniu w podziemiu działającej przed 1921 Partii Narodowo-Demokratycznej i stanął na czele jej grupy inicjatywnej razem z Iraldi Kadagiszwilim i Mamuką Giorgadze. Współorganizował razem z nimi antyradzieckie demonstracje. Po dwóch latach takiej działalności został aresztowany[2]. Po zwolnieniu był jednym z najaktywniejszych współpracowników Zwiada Gamsachurdii w antykomunistycznej opozycji końca lat 80. XX wieku[3].

Opowiadał się przeciwko uczestnictwu antyradzieckich ugrupowań w wyborach parlamentarnych w Gruzji w 1990 (pierwszych wolnych wyborach od likwidacji Demokratycznej Republiki Gruzji), argumentując, że wybory te odbywają się pod auspicjami radzieckimi i gruzińscy patrioci winni je zbojkotować, nadal domagając się całkowitej suwerenności swojego kraju. Przeważyło jednak stanowisko Zwiada Gamsachurdii, który opowiedział się za udziałem w wyborach. Koalicja demokratycznych ugrupowań Okrągły Stół - Wolna Gruzja odniosła w wyborach zdecydowane zwycięstwo, uzyskując 54% głosów[4]. Następnie przeszedł do opozycji wobec Gamsachurdii, zrażony stopniową ewolucją jego rządów w kierunku autorytaryzmu. Pozostawał liderem Partii Narodowo-Demokratycznej[5].

Po upadku prezydentury Gamsachurdii znalazł się w opozycji także do jego następcy Eduarda Szewardnadzego. Wbrew bardziej umiarkowanemu stanowisku nowego prezydenta domagał się zdecydowanej rozprawy ze zwolennikami Gamsachurdii, jak również siłowego przyłączenia do Gruzji zbuntowanych Abchazji i Osetii Południowej[6]. W 1994, po wstąpieniu Gruzji do Wspólnoty Niepodległych Państw i faktycznej utracie dwóch zbuntowanych regionów kierowana przez Czanturię Partia Narodowo-Demokratyczna nieoczekiwanie zmieniła stanowisko i w maju tegoż roku podpisała z prezydentem "Pakt o pokoju"[7]. W tym samym roku, 3 grudnia, Czanturia został zastrzelony w centrum Tbilisi. W oficjalnym komunikacie partia oskarżyła o to zabójstwo Rosję i siły antydemokratyczne w Gruzji. Przyczyną morderstwa mogło jednak być również zaangażowanie Czanturii w walkę z korupcją oraz jego publiczna krytyka organizacji paramilitarnej Mchedrioni[8].

Jego żoną była działaczka Partii Narodowo-Demokratycznej Irina Sariszwili[9].

Przypisy

  1. ↑ Materski W.: Gruzja. Warszawa: TRIO, 2000, s. 332. ISBN 83-85660-90-9.
  2. ↑ Materski W.: Gruzja. Warszawa: TRIO, 2000, s. 218. ISBN 83-85660-90-9.
  3. ↑ Materski W.: Gruzja. Warszawa: TRIO, 2000, s. 224. ISBN 83-85660-90-9.
  4. ↑ Materski W.: Gruzja. Warszawa: TRIO, 2000, s. 231-233. ISBN 83-85660-90-9.
  5. ↑ Furier A.: Droga Gruzji do niepodległości. Poznań: 2000, s. 217. ISBN 83-85376-10-0.
  6. ↑ Materski W.: Gruzja. Warszawa: TRIO, 2000, s. 251. ISBN 83-85660-90-9.
  7. ↑ Materski W.: Gruzja. Warszawa: TRIO, 2000, s. 272. ISBN 83-85660-90-9.
  8. ↑ Materski W.: Gruzja. Warszawa: TRIO, 2000, s. 274. ISBN 83-85660-90-9.
  9. ↑ Materski W.: Gruzja. Warszawa: TRIO, 2000, s. 270. ISBN 83-85660-90-9.