Giovanni Bertuccio

Giovanni Bertuccio – postać z powieści Aleksandra Dumasa Hrabia Monte Christo. Korsykanin, przemytnik, a później intendent oraz przyjaciel tytułowego bohatera. Wierny i lojalny wobec swego pana, pomagający mu w zemście na jego wrogach. Występuje również w powieści François Taillandiera Pamiętniki hrabiego Monte Christo oraz w Martwej ręce F. Le Prince’a.

Opis postaci

Bertuccio urodził się na Korsyce, w ojczyźnie Napoleona Bonaparte, którego niezwykle podziwiał. W młodości został przemytnikiem. Od dziecka opiekował się nim jego starszy brat, który był oficerem w armii cesarza Francuzów. Kiedy po stu dniach Napoleona doszło do ostatecznego zesłania cesarza na Wyspę Św. Heleny, rozpoczął się jednocześnie okres znany we Francji jako biały terror – rojaliści masowo dokonywali samosądów na bonapartystach mordując ich bez litości, za co potem nie spotykała ich żadna kara. Ofiarą takich zabójstw padł również brat Bertuccia. Giovanni udał się wówczas ze skargą do prokuratora Gerarda de Villeforta, który jednak odmówił ścigania morderców oraz przegnał Korsykanina. Bertuccio zapowiedział więc prokuratorowi vendettę i śledził go uważnie. Dopadł go ostatecznie w Auteuil roku 1817. Tam też Villefort nabył dom, w którym spotykał się ze swoją kochanką Herminią de Nargonne – tam również kochanka owa urodziła mu syna. Villefort bojąc się o swoją karierę wsadził dziecko do kuferka i zakopał żywcem w ogrodzie domu. Widział to Bertuccio, który zaatakował go nożem, kilkakrotnie nim ranił i wykopał kuferek licząc, że znajdzie tam skarby. Znalazł jednak dziecko płci męskiej, które nie oddychało. Reanimował je i tym samym ocalił od śmierci. Przerażony jednak tym wszystkim, co się stało, zaniósł je do sierocińca, zabierając ze sobą jedynie kawałek jego pieluszki z połową herbu de Nargonne, po czym odwiedził wdowę po swoim bracie i wszystko jej opowiedział. Bratowa jednak poszła do sierocińca i odebrała z niego dziecko podając się za jego matkę – na dowód pokazała ów kawałek pieluszki z połową herbu. Kobieta wzięła dziecko do domu i wraz z Bertucciem wychowała je jak swoje. Nadała mu imię Benedetto. Niestety chłopiec okazał się być podłym i krnąbrnym dzieckiem. Przybrana matka pozwalała mu na wszystko, więc robił co tylko chciał – kradł, oszukiwał, kłamał. Bertuccio chciał go nieraz zbić, lecz nie potrafił tego zrobić ze względu na wspomnienie jego ojca, którego (jak mniemał) zabił. Próbował jednak przemówić chłopakowi do rozsądku, a nawet zabrać na wyprawę przemytników. Benedetto jednak wyśmiewał jego propozycję oraz jawnie powiedział swemu opiekunowi, że nie jest on jego ojcem i nie ma prawa mu rozkazywać. Bertuccio zrozumiał, że chłopak się już nie zmieni.

Pewnego dnia Giovanni musiał wyruszyć na wyprawę przemytniczą. Przed wyjazdem powiedział bratowej, by traktowała surowiej Benedetta. Wyprawa, na którą Giovanni się udał, nie powiodła się jednak i skończyła się ucieczką Bertuccia przed celnikami. Schronił się on wówczas w oberży swego dawnego kompana Kacpra Caderousse'a, który pozwalał mu nieraz chować się u siebie z towarami w razie kłopotów. Bertuccio ukrył się więc tam, jednak bez wiedzy gospodarza. Ze swojej kryjówki przemytnik był świadkiem zabicia przez Caderousse'a bankiera, któremu chciał sprzedać brylant ogromnej wartości. Za ten czyn aresztowano znalezionego na miejscu zbrodni Bertuccia. W więzieniu Włocha odwiedził ksiądz Abbie Busoni, który zwerbował go na służbę u hrabiego Monte Christo. Przemytnikowi jednak groziła śmierć na gilotynie, od czego ocaliło go jedynie schwytanie prawdziwego sprawcy. Bertuccio wyszedł więc na wolność i wrócił do domu, gdzie odkrył, iż pod jego nieobecność Benedetto zabił swoją przybraną matkę, gdy ta odmówiła oddania mu swoich pieniędzy. Załamany tym faktem Korsykanin udał się do hrabiego Monte Christo, który uczynił go swoim intendentem.

W roku 1838 Bertuccio był razem z hrabią na wyspie Monte Christo, gdzie jego pan z grupą przemytników ugościł barona Franza d’Epinay. Niedługo potem hrabia przybył do Francji, zaś Bertuccio na jego polecenie kupił mu dom w Auteuil – był to ku przerażeniu Giovanniego ten sam dom, w którym urodził się Benedetto. Wierny sługa opowiedział hrabiemu o wszystkim, co się wydarzyło w tym domu i poprosił, by jego pan nie kazał mu w nim przebywać. Hrabia jednak urządził przyjęcie w Auteuil, na które zaprosił baronostwo Danglars, rodzinę de Villefort oraz majora Cavalcanti z synem Andreą. Bertuccio na tym przyjęciu doznał potrójnego szoku. Najpierw widząc Herminię Danglars, w której rozpoznał kochankę Villeforta i matkę Benedetta. Potem dostrzegając Villeforta, którego jak sądził zabił. Największego wstrząsu doznał jednak w chwili, gdy dostrzegł rzekomego wicehrabiego Cavalcanti, którego rozpoznał jako Benedetta. Powiedział natychmiast o swoich spostrzeżeniach hrabiemu Monte Christo, ten jednak kazał mu nie zdradzić się ze swoim odkryciem przed nikim. Niedługo potem Benedetto został aresztowany za zabójstwo szantażującego go Caderousse'a. Bertuccio na polecenie hrabiego Monte Christo odwiedził chłopaka w więzieniu i przekazał mu pewne dokumenty potwierdzające jego tożsamość oraz przykazał, co ma robić. Dzięki temu Benedetto ujawnił szczegóły swych narodził, a tym samym zniszczył swojego ojca, co było bardzo na rękę hrabiemu Monte Christo.

Dalsze losy Bertuccia

W powieści Martwa ręka Bertuccio towarzyszy swojemu panu i jego żonie Hayde podczas podróży po Włoszech, gdzie Benedetto porywa ich synka. Giovanni wówczas wiernie towarzyszy swemu panu w nieudanych poszukiwaniach chłopca, a niedługo potem wraz z byłym bandytą Peppinem znajduje hrabiego Monte Christo jako nędzarza. Widząc jego stan wiernemu słudze pęka serca i niedługo potem umiera na rękach swego pana.

W książce Pamiętniki hrabiego Monte Christo Bertuccio występuje jedynie marginalnie i nie odgrywa wcale tak ważnej roli jak w powieści Dumasa. W tej wersji Bertuccio zostaje przedstawiony hrabiemu na wyspie Monte Christo przez innych przemytników. Zostaje jego sługą i potem jako jeden z niewielu ludzi jest obecny na pogrzebie swego pana.

Giovanni Bertuccio w filmie

Postać Bertuccia jest często pomijana w ekranizacjach powieści Dumasa. W niektórych z kolei odgrywa on dość ważną rolę. Najsłynniejsi aktorzy wcielający się w tę postać to:

W filmowych adaptacjach powieści Dumasa postać Bertuccia zwykle ulega poważnym zmianom.

  • W filmie z 1954 r. Bertuccio jest kelnerem w restauracji, dorabia sobie jednak na boku jako złodziej i włamywacz. W młodości ma romans z gospodynią domu w Auteuil, gdzie spotykali się Villefort z kochanką i gdzie zakopano żywcem Benedetta. Bertuccio widzi próbę zabicia chłopca, gdyż zaczaił się w ogrodzie domu, by go obrabować. Wykopuje dziecko, reanimuje i chce z jego pomocą szantażować Villeforta. Odkrywszy jednak, że jest on prokuratorem daje sobie z tym spokój i oddaje dziecko grupie miejscowych złodziei. Porzuca kochankę i dalej pracuje jako kelner do czasu, gdy Monte Christo werbuje go do siebie na służbę i czyni swoim ochmistrzem. Na polecenie swego pana Bertuccio opowiada mu swoją historię, a także wraz z nim w przebraniu odwiedza bandę, do której należał kiedyś Benedetto, gdzie obaj panowie dowiadują się, gdzie mają go szukać. Potem przekazuje chłopakowi stroje niezbędne do udawania wicehrabiego Cavalcanti. W tym filmie również Bertuccio wraz z dawną kochanką oraz samym hrabią zeznaje przeciwko Villefortowi na procesie Benedetta.
  • W filmie z 1961 r. postacie Bertuccia i Jacopo połączono ze sobą tworząc jedną osobę – włoskiego przemytnika imieniem Mario, który staje się przyjacielem hrabiego Monte Christo i pomaga mu w zemście na wrogach.
  • W filmie z 1975 r. Bertuccio jest kapitanem statku, na którym pływa razem z Jacopo. Obaj wyławiają Dantesa z morza po jego ucieczce z zamku If, zostają jego przyjaciółmi, razem z nim wydobywają skarb wyspy Monte Christo, a potem pomagają mu w zemście na wrogach Dantesa, zdobywając wiadomości na ich temat.
  • W serialu z 1998 r. Bertuccio przejmuje rolę, jaką w książce pełni Jacopo i staje się jedynym przyjacielem hrabiego. Tutaj Bertuccio jest dawnym kucharzem, który okradł swego pana i musiał uciekać. Schronił się wśród przemytników, do których potem przyłączył się Edmund Dantes. Kiedy jednak kapitan przemytników chce wydać więźnia z zamku If Bertuccio opuszcza kompanów i ostrzega Dantesa. Ten początkowo nieufny wobec niego ostatecznie bierze go na służbę i w dużej mierze dzięki niemu przeprowadza swoją zemstę.

Bibliografia

  • Aleksander Dumas: Hrabia Monte Christo. Państwowe Wydawnictwo Iskry. Warszawa 1988
  • Aleksander Dumas, Upadek hrabiego Monte Christo, Wydawnictwo Leviatan
  • François Taillandier: Pamiętniki hrabiego Monte Christo. Wydawnictwo Książnica. Katowice 2005
  • Henri Troyat: Dumas-Piąty muszkieter. Wydawnictwo Książkowe. Warszawa 2007
  • Andre Maurois: Trzej panowie Dumas. Warszawa: Muza. 1998