Giuseppe Verdi

Giuseppe Verdi
Ilustracja
Imię i nazwisko

Giuseppe Fortunino Francesco Verdi

Data i miejsce urodzenia

10 października 1813
Le Roncole

Data i miejsce śmierci

27 stycznia 1901
Mediolan

Narodowość

włoska

Dziedzina sztuki

muzyka poważna

podpis
Odznaczenia
Order Sabaudzki Cywilny (Włochy) Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Świętych Maurycego i Łazarza (Królestwo Włoch) Kawaler Orderu Świętych Maurycego i Łazarza (Królestwo Włoch) Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Korony Włoch Krzyż Wielki Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Komandor z Gwiazdą Orderu Franciszka Józefa (Austro-Węgry) Odznaka Honorowa za Dzieła Sztuki i Umiejętności (Austro-Węgry) Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława III klasy (Imperium Rosyjskie) Order „Pour le Mérite” za Naukę i Sztukę Order Medżydów (Turcja)
Strona internetowa

Giuseppe Fortunino Francesco Verdi (wym. [uˈzɛppe ˈverdi]) (ur. 10 października 1813 w Le Roncole koło Busseto, zm. 27 stycznia 1901 w Mediolanie) – włoski kompozytor romantyczny. Jeden z najwybitniejszych kompozytorów operowych w historii[1][2][3][4].

Życiorys

Giuseppe Verdi urodził się w wiosce Le Roncole w okolicach Busseto w ówczesnym Księstwie Parmy i Piacenzy. Gdy Verdi był dzieckiem, rodzina przeprowadziła się do Busseto – to tam Verdi zaczął pobierać pierwsze, nieregularne lekcje muzyki od miejscowego organisty[5]. Przyjacielem rodziny był miejscowy kupiec i miłośnik muzyki, Antonio Barezzi, który objął Verdiego mecenatem. W wieku 18 lat Verdi próbował dostać się na studia do konserwatorium w Mediolanie, jednak jego kandydatura została odrzucona z powodu niewłaściwej pozycji dłoni podczas grania oraz wieku[5]. Dzięki wsparciu finansowemu Barezziego, Verdi nawiązał kontakty z muzykami La Scali: był obecny na występach oraz pobierał prywatne lekcje od klawesynisty, Vincenzo Lavigna.

W 1836 wrócił do Busseto, gdzie podjął pracę nauczyciela muzyki, tego samego roku ożenił się z córką swojego mentora, Margheritą Barezzi. Z tego związku urodziło się dwoje dzieci: Virginia (1837–1838) i Icilio (1838–1839). Z przyczyn finansowych Verdi zdecydował się ponownie przenieść się do Mediolanu. Po śmierci żony, w 1840 Verdi ukończył swoją drugą operę, Un giorno di regno, wystawioną w tym samym roku w La Scali.

W 1842 impresario La Scali, Bartolomeo Merelli przedstawił Verdiemu libretto Nabucco, do którego w krótkim czasie Verdi skomponował muzykę. Opera odniosła sukces przynosząc Verdiemu popularność[5], zaś chór z trzeciego aktu, Va, pensiero stał się nieoficjalnym hymnem Włoch. W tym samym roku Verdi poznał Giuseppinę Strepponi, z którą ożenił się w 1859.

W 1843 odbyła się premiera kolejnej opery Verdiego, I Lombardi alla Prima Crociata, która jednak została ocenzurowana ze względu na możliwą interpretację patriotyczną[5]. Kolejne dzieła kompozytora, tworzone w latach 1843–1849 również były dobrze przyjmowane przez publikę. Szczególną popularnością cieszył się Ernani (1844), I due foscari (1844), Macbet (1847), I Masnadieri (1847) oraz Luisa Miller (1849). W 1845 Verdi przeniósł się do Paryża. Dla tamtejszej Opery skomponował Jerusalem, będącą francuską adaptacją I Lombardi.

W 1851 kompozytor przeniósł się do miejscowości Villanova sull’Arda, gdzie skomponował kolejne utwory: Rigoletto (1851), Il Trovatore (1853) oraz La Traviata (1853). W 1861 Verdi zaangażował się w życie polityczne: został wybrany do parlamentu, zaś w 1874 został senatorem. W tym okresie skomponował trzy następne opery, do dziś cieszące się uznaniem: Moc przeznaczenia (1862), Don Carlos (1867) oraz najsłynniejszą z nich – Aidę (1871), zamówioną dwa lata wcześniej przez Ismaila Paszę, Kedywa Egiptu, na uroczyste otwarcie Kanału Sueskiego.

W wieku 74 lat, w roku 1887 Verdi skomponował Otella, zaś sześć lat później kompozytor napisał muzykę do swej ostatniej opery, Falstaff. Verdi nie był tylko kompozytorem operowym. Wykonywane są jego Kwartet smyczkowy z 1873 roku czy Requiem, które napisał w związku ze śmiercią Alessandro Manzoniego. W 1897 roku zmarła druga żona Verdiego. Po jej śmierci skomponował Quattro pezzi sacri: Ave Maria, Stabat Mater, Laudi alla Vergine oraz Te Deum (1898).

Zmarł 27 stycznia 1901 w hotelu „Grand Hotel” w Mediolanie, gdzie mieszkał zimą. Jego pogrzeb odbył się, zgodnie z jego wolą, bez honorów i bez muzyki. Miesiąc po śmierci ciała Verdiego i jego drugiej żony przy akompaniamencie Va, pensiero w wykonaniu chóru La Scali zostały złożone w kaplicy Casa di Riposo per Musicisti[5].

Był odznaczony we Włoszech Orderem Sabaudzkim Cywilnym[6][7], Orderem Świętych Maurycego i Łazarza V[7] i I klasy oraz Orderem Korony Włoch II klasy[8], a także tureckim Orderem Medżydów III klasy, austro-węgierskimi Orderem Franciszka Józefa II klasy[9] i Odznaką Honorową za Dzieła Sztuki i Umiejętności (9 lutego 1900)[10], francuską Legią Honorową I i V klasy, rosyjskim Orderem Świętego Stanisława[7] oraz pruskim cywilnym Pour le Mérite[11].

Pomnik Giuseppe Verdiego w Mediolanie

Opery[12]

Tytuł (tytuł włoski)LibrettoPremieraMiejsce premieryUwagi
Oberto (Oberto conte di San Bonifacio)Antonio Piazza i Temistocle Solera17 listopada 1839Mediolan, Teatro alla Scalapierwsze dzieło sceniczne kompozytora
Dzień królowania (Un giorno di regno, ossia Il finto Stanislao)Felice Romani5. Września 1840Mediolan, Teatro alla Scalaedycja libretta przez Temistocle Solera
NabuccoTemistocle Solera9 marca 1842Mediolan, Teatro alla Scala
Lombardczycy na pierwszej krucjacie (I Lombardi alla prima crociata)Temistocle Solera11 lutego 1843Mediolan, Teatro alla Scala
ErnaniFrancesco Maria Piave9 marca 1844Wenecja, Teatro La Fenice
Dwaj Foskariusze (I due Foscari)Francesco Maria Piave3 listopada 1844Rzym, Teatro Argentina
Joanna d’Arc (Giovanna d’Arco)Temistocle Solera15 lutego 1845Mediolan, Teatro alla Scala
AlziraSalvadore Cammarano12 sierpnia 1845Neapol, Teatro San Carlo
Attyla (Attila)Temistocle Solera i Francesco Maria Piave17 marca 1846Wenecja, Teatro La Fenice
Makbet (Macbeth)Francesco Maria Piave, dodatki do libretta Andrea Maffei14 marca 1847Florencja, Teatro della Pergolanowa wersja 1865
Zbójcy (I masnadieri)Andrea Maffei22 lipca 1847Londyn, Queen’s Theatre
JerusalemAlphonse Royer i Gustave Vaëz26 listopada 1847Paryż, Académie Royale de Musiqueprzeróbka opery Lombardczycy na pierwszej krucjacie
Korsarz (Il corsaro)Francesco Maria Piave25 października 1848Triest, Teatro Grande
Bitwa pod Legano (La battaglia di Legnano)Salvadore Cammarano27 stycznia 1849Rzym, Teatro Argentina
Luisa MillerSalvadore Cammarano8 grudnia 1849Neapol, Teatro San Carlo
StiffelioFrancesco Maria Piave16 listopada 1850Triest, Teatro Grandenowa wersja jako Aroldo 1857
RigolettoFrancesco Maria Piave11 marca 1851Wenecja, Teatro La Fenice
Trubadur (Il trovatore)Salvadore Cammarano19 stycznia 1853Rzym, Teatro Apollo
Traviata (La traviata)Francesco Maria Piave6 marca 1853Wenecja, Teatro La Fenice
Nieszpory sycylijskie (Les vêpres siciliennes)Eugène Scribe i Charles Duveyrier13 czerwca 1855Paryż, Théatre Impérial de L’Opéra
Simon BoccanegraFrancesco Maria Piave, odnowiona przez Arrigo Boito12 marca 1857Wenecja, Teatro La Fenicedruga wersja 1881
Aroldo16 sierpnia 1857Rimini, Teatro Nuovoprzeróbka Stiffelio
Bal maskowy (Un ballo in maschera0Antonio Somma17 lutego 1859Rzym, Teatro Apollo
Moc przeznaczenia (La forza del destino)Francesco Maria Piave10 listopada 1862Sankt Petersburg, Cesarski Teatr Wielkipoprawiona wersja 1869
Makbet (Macbeth)21 kwietnia 1865Paryż, Théâtre-Lyriquewersja druga, nowa wersja libretta w języku włoskim, premiera w tłumaczeniu na język francuski
Don CarlosJoseph Méry i Camille du Locle11 marca 1867Paryż, Opera Paryskawersja francuska w pięciu aktach
Moc przeznaczenia (La forza del destino)Antonio Ghislanzoni27 lutego 1869Mediolan, Teatro alla Scalawersja poprawiona
AidaAntonio Ghislanzoni24 grudnia 1871Kair, Khedivial-Operaskomponowana na otwarcie Kanału Sueskiego
Simon BoccanegraArrigo Boito24 marca 1881Mediolan, Teatro alla Scaladruga wersja
Don Carloskorekta libretta Camille du Locle, tłumaczenie na język włoski Achille de Lauzières i Angelo Zanardini10 stycznia 1884Mediolan, Teatro alla Scalawersja w czterech aktach
OtelloArrigo Boito5 lutego 1887Mediolan, Teatro alla Scala
FalstaffArrigo Boito9 lutego 1893Mediolan, Teatro alla Scala

Zobacz też

Przypisy

  1. Rocznia urodzin Verdiego – Wiadomości – polskieradio.pl, polskieradio.pl [dostęp 2019-01-29].
  2. The greatest operas of all time #05: The revolution begins, medium.com [dostęp 2019-01-29].
  3. Giuseppe Verdi | gramophone.co.uk, gramophone.co.uk [dostęp 2019-01-29] (ang.).
  4. Giuseppe Verdi | Classical-Music.com, classical-music.com [dostęp 2019-01-29] (ang.).
  5. a b c d e Biography. giuseppeverdi.it. [dostęp 2014-02-12]. (ang.).
  6. History of the Civil Order of Savoy. savoydelegation-usa.org. [dostęp 2015-08-19].
  7. a b c Il Maestro Giuseppe Verdi. clubdei27.com. [dostęp 2015-08-19]. (wł.).
  8. VERDI Giuseppe. senato.it. [dostęp 2015-08-19]. (wł.).
  9. Marcello Conati: Verdi: interviste e incontri. 2000. s. 108. [dostęp 2015-08-19].
  10. Notatki literacko-artystyczne. „Gazeta Lwowska”. Nr 26, s. 4-5, 1 lutego 1901. 
  11. Giuseppe Fortunio Francesco Verdi. Komponist. [dostęp 2015-08-19].
  12. Klassika: Giuseppe Verdi (1813-1901): Werkverzeichnis, klassika.info [dostęp 2021-01-13] (niem.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

AUT KuK Friedensbande BAR.png
Autor: Mimich, Licencja: CC BY-SA 4.0
Baretka: wstążka dla części odznaczeń cywilnych oraz niektórych odznaczeń wojskowych nadawanych w czasie pokoju (Friedensbande) dla odznaczeń austro-węgierskich:
RUS Order św. Stanisława (baretka).svg
Baretka Orderu św. Stanisława.
Order of the Medjidie lenta.png
Autor: beaver, Licencja: CC0
Baretka Orderu Medżydów
D-PRU Pour le Merite fuer Wissenschaften und Kuenste BAR.svg
Baretka pruskiego i niemieckiego Orderu Pour le Mérite za zasługi w dziedzinie nauki i sztuki.
Cavaliere SSML BAR.svg
Ribbon bar of the medal of Chevalier of the Order of Saints Maurice and Lazarus (Italy)
Ord.Franz.Joseph-COMplacca.png
Autor: LuigiXIV, Licencja: CC BY-SA 3.0
Nastrino da Commendatore con placca dell'Ordine Imperiale di Francesco Giuseppe (Austria)
Portrait of Giuseppe Verdi by Bice Lombardini.jpg
Portrait of en:Giuseppe Verdi, painting by Bice Lombardini.
Painting made after one or more photographs by Pietro Tempestini:
Milano Statua di Verdi.jpg
Autor: User:Gilbertus, Licencja: CC-BY-SA-3.0
The statue of Giuseppe Verdi in Milan, in the Piazza Michelangelo Buonarroti, made in 1913 by Enrico Butti.
Verdi-photo-Brogi.jpg
Giacomo Brogi (1822-1881), Portrait of Giuseppe Verdi (croped).
Giuseppe Verdi signature.svg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 3.0
Giuseppe Verdi signature
Ordine Civile di Savoia BAR.svg
Ordine Civile di Savoia medal bar