Gjógv

Gjógv

Rzeka Dalá w Gjógv
Państwo	Dania
Terytorium zależne	Wyspy Owcze
Region	Eysturoy
Gmina	Sunda kommuna
Populacja (2016) • liczba ludności	30[1]
Kod pocztowy	FO-476
Położenie na mapie Wysp Owczych Gjógv
62°19′39″N 6°56′28″W/62,327500 -6,941111
Strona internetowa
Portal Wyspy Owcze

Gjógv (duń. Gjov) – miejscowość na Wyspach Owczych, leżąca w gminie Sundini na wyspie Eysturoy. Zamieszkuje ją 30 osób^[1]. Jej nazwa oznacza wąwóz wypełniony wodą i odnosi się do rozpadliny położonej w okolicach wsi^[2].

Położenie

Naturalny port rzeczny w Gjógv

Gjógv nad rozpadliną

Kościół w Gjógv

Pomnik upamiętniający rybaków, którzy zginęli na morzu

Miejscowość leży na północnym wybrzeżu wyspy Eysturoy nad wodami cieśniny Djúpini^[3]. Przepływa przez nią ciek wodny zwany Dalá. Wieś założona została przy wąskiej, wysokiej zatoce, zwanej gjógv, która służy mieszkańcom jako naturalny port^[2]. Na południu i wschodzie od wsi znajdują się wzniesienia Middagsfjall (601 m n.p.m.) oraz Sandfelli (752 m n.p.m.), rozdzielone doliną, prowadzącą do Funningur^[3]. Nieopodal na morzu znajduje się skalna iglica, wysoka na 188 metrów, zwana Búgvin^[4].

Informacje ogólne

Populacja

1 stycznia 2016 roku w Gjógv mieszkało na stałe 30 osób^[1]. W 1801 roku żyło tam 77 osób i liczba ta wzrastała^[5]. W 1850 po raz pierwszy zarejestrowano populację na poziomie powyżej 100 ludzi (114)^[5]. Tempo przyrostu następnie nieco się zmniejszyło, w 1860 w Gjógv mieszkało 141, a dziesięć lat później 144^[5]. W kolejnych latach znów przyspieszył, i tak w 1906 roku populacja przekroczyła 200 osób^[5]. Najwięcej ludzi w historii Gjógv zamieszkiwało miejscowość w 1921 roku i były to 283 osoby^[5]. W kolejnych latach nastąpił szybki ubytek liczby mieszkańców – 244 w 1925 i 210 w 1950^[5]. Cztery lata później liczba ludności spadła ponownie poniżej poziomu 200 osób^[5]. Proces uległ spowolnieniu w latach 60. XX wieku, kiedy populacja utrzymywała się na poziomie 130-140 mieszkańców^[5]. Później zaobserwowano jednak kolejny szybki spadek – w 1980 roku, po stu trzydziestu latach liczba mieszkańców ponownie zmalała do poziomu poniżej 100 ludzi^[5]. Od tamtej pory populacja sukcesywnie maleje – wynosząc 66 w 1991, 59 w 2001, 34 w 2011, 30 w 2016^[1]. Główną przyczyną wyludniania się wsi jest jej duża izolacja i brak podstawowych usług – najbliższy sklep spożywczy znajduje się w miejscowości Eiði, oddalonej o 14 kilometrów^[4].

W 2016 roku znaczna większość stałych mieszkańców wsi to ludzie powyżej pięćdziesiątego roku życia (80%). Przeważają mężczyźni, których jest 19 na 11 kobiet^[1].

    Ludność Gjógv w latach 1801-2016
    Źródło: ^[5]

Transport

Miejscowość połączona jest z resztą archipelagu linią autobusową 201^[6]. Autobusy te jeżdżą kilka razy dziennie do lokalnego węzła komunikacyjnego w Oyrarbakki przez Funningur^[6]. W Gjógv znajduje się także lądowisko dla helikopterów, jednak wykorzystywane jest głównie przez ratowników podczas akcji i ćwiczeń^[7].

Historia

Miejscowość założono między 1584 a 1630 rokiem^[8]. W 1884 w Gjógv założono istniejącą wciąż szkołę^[9]. Dawniej uczyło się w niej około pięćdziesięciu uczniów, jednak obecnie jest ich jedynie troje. Kościół w miejscowości zbudowano w 1929 roku^[10]. Jest on znany jako pierwszy kościół na Wyspach Owczych, w którym odprawiono mszę w języku farerskim (26 maja 1929)^[10]. Jest to pierwsza świątynia chrześcijańska w miejscowości, wcześniej mieszkańcy uczęszczali na msze do pobliskiego Funningur. Od 1919 istniał tam cmentarz, na którym pogrzebano do tej pory ponad 200 osób^[11].

Nieopodal kościoła mieści się niewielki park, a w nim pomnik upamiętniający rybaków z Gjógv, którzy zginęli na morzu. Przedstawia on grupę trzech młodych mężczyzn spoglądających w morze. Za nim znajdują się wkopane w ziemię tablice, na których wypisano imiona rybaków. Pomnik wykonany został z brązu w 1971 roku przez Fridtjofa Joensena, jednego z ważniejszych farerskich artystów XX wieku^[12]. W 1982 roku założono w Gjógv jedyną na Wyspach Owczych wytwórnię prefabrykatów^[13].

Od 1948 roku istniała gmina Gjáar kommuna, której stolicą i jedyną miejscowością była wieś Gjógv^[14]. Zlikwidowano ją 1 stycznia 2005, włączając do Sunda kommuna^[15].

22 czerwca 2005 roku miejscowość odwiedził duński książę Fryderyk wraz z żoną Marią Elżbietą^[16].

W Gjógv znajduje się hostel zwany Gjáargarður^[17].

Urodzeni w Gjógv i inni znani mieszkańcy

Joen Danielsen

• Joen Danielsen, zwany Kvívíks Jógvan (ur. 11 czerwca 1843 w Kvívík, zm. 2 maja 1926 w Gjógv) – poeta, twórca licznych i popularnych farerskich ballad. Po ślubie osiedlił się z żoną w Gjógv. Pochowano go na lokalnym cmentarzu 5 maja 1926^[18].

• Sigurð Joensen (ur. 27 kwietnia 1911 w Gjógv, zm. 1 października 1993 w Tórshavn) – prawnik, polityk, a także autor licznych książek, zdobywca Nagrody Literackiej Wysp Owczych w 1987 roku^[19]. W 1938 roku ożenił się z farerską feministką i nauczycielką Sigrið av Skarði, a ich potomkowie wciąż odgrywają ważną rolę w życiu kulturalnym archipelagu^[20]. W 1948 został, wraz z: Erlendurem Paturssonem, Jákupem í Jákupsstovu oraz Hanusem við Høgadalsá, jednym ze współzałożycieli Partii Republikańskiej (far. Tjóðveldisflokkurin)^[21].

• Hans Jacob Debes (ur. 17 lipca 1940 w Gjógv, zm. 26 stycznia 2003) – historyk. Nauczyciel od 1970 roku, pracował w szkole Føroya Studentaskúli, a następnie od 1986 rozpoczął, po uzyskaniu doktoratu, karierę na Uniwersytecie Wysp Owczych. Za swą pracę doktorską został nagrodzony Naukową Nagrodą Literacką Wysp Owczych. W 1989 mianowano go profesorem. Pracował także w wielu innych placówkach kulturowo-edukacyjnych na całym archipelagu, a w latach 1986–1988 zastępował w Løgting zmarłego Erlendura Paturssona^[22].

• Kristin Hervør Lützen – aktorka^[23].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Gjógv. [dostęp 2016-05-15]. (far.).
• Bygdin Gjógv. [dostęp 2016-05-15]. (far.).
• Gjógv. FaroeIslands.dk. [dostęp 2016-05-15]. (ang. • duń. • wł.).