Glafkos Kliridis
.jpg) (c) dati.camera.it, CC BY 4.0 | |
| Pełne imię i nazwisko | Glafkos Joanu Kliridis |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 24 kwietnia 1919 |
| Data i miejsce śmierci | 15 listopada 2013 |
| Prezydent Cypru | |
| Okres | od 28 lutego 1993 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Prezydent Cypru (p.o.) | |
| Okres | od 23 lipca 1974 |
| Przynależność polityczna | Enieon Koma |
| Poprzednik | |
| Następca | |
 | |
| Odznaczenia | |
 | |
Glafkos Joanu Kliridis, gr. Γλαύκος Ιωάννου Κληρίδης (ur. 24 kwietnia 1919 w Nikozji, zm. 15 listopada 2013 tamże) – cypryjski polityk i prawnik, parlamentarzysta i minister, współpracownik Makariosa III, w 1974 pełniący obowiązki prezydenta, założyciel i lider Zgromadzenia Demokratycznego, w latach 1993–2003 prezydent Cypru.
Życiorys
Najstarszy syn prawnika Joanisa Kliridisa, pobierał nauki w Gimnazjum Pancypryjskim w Nikozji, potem studiował prawo na King’s College w Londynie. Po wybuchu II wojny światowej wstąpił do Royal Air Force. W 1942 jego samolot został zestrzelony nad Hamburgiem, wskutek czego znalazł się w obozie jeńców[2][3]. Po trzech nieudanych próbach ucieczki został uwolniony wraz z zakończeniem działań wojennych[2]. W 1948 dokończył przerwane studia prawnicze, następnie kształcił się w instytucji Gray's Inn. Od 1951 praktykował jako adwokat na Cyprze. Uczestniczył w procesach członków EOKA (organizacji Jeorjosa Griwasa) jako ich obrońca przed sądami brytyjskimi. Brał udział w opracowaniu raportu zarzucającego Brytyjczykom naruszanie praw człowieka na Cyprze, który to dokument grecki rząd przedstawił na Radzie Europy[4].
W 1959 wziął udział w konferencji w Londynie, na której została uznana niepodległość Cypru. Objął wówczas stanowisko ministra sprawiedliwości w rządzie przejściowym Makariosa III. Z ramienia Frontu Patriotycznego uzyskał mandat posła do Izby Reprezentantów. Objął w 1960 funkcję przewodniczącego parlamentu, którą sprawował do 1976. Od 1961 do 1963 był jednocześnie prezesem cypryjskiego organizacji zrzeszonej w Międzynarodowym Komitecie Czerwonego Krzyża. Był aktywnym negocjatorem w trakcie kryzysów politycznych z przełomu lat 60. i 70. W 1969 został przewodniczącym partii Enieon Koma powstałej po rozpadzie jego poprzedniego ugrupowania.
W lipcu 1974 doszło do zamachu stanu przeprowadzonego przez popierających unię Cypru z Grecją członków EOKA 2, a także greckich wojskowych. Makarios III opuścił Cypr, udając się do Wielkiej Brytanii. Zamachowcy nową głową państwa ogłosili Nikosa Sampsona. Ten ustąpił jednak po kilku dniach w obliczu inwazji tureckiej na Cypr. Glafkos Kliridis został wówczas pełniącym obowiązki prezydenta, pełnił tę funkcję do grudnia 1974, gdy do kraju powrócił Makarios III.
W 1976 po konflikcie z prezydentem utracił stanowisko przewodniczącego parlamentu. Powołał wówczas nowe prozachodnie i konserwatywne ugrupowanie pod nazwą Zgromadzenie Demokratyczne, kierował nim nieprzerwanie do 1993[5]. DISY mimo poparcia około 25% wyborców nie uzyskało w 1976 reprezentacji parlamentarnej na skutek zapisów ordynacji wyborczej, partia do parlamentu weszła w kolejnych wyborach w 1981. W 1983 i w 1988 Glafkos Kliridis bez powodzenia kandydował w wyborach prezydenckich, przegrywając odpowiednio ze Spirosem Kiprianu i Jorgosem Wasiliu.
Kolejny raz wystartował w wyborach w 1993, kiedy to w drugiej turze głosowania z wynikiem 50,3% głosów pokonał ubiegającego się o reelekcję Jorgosa Wasiliu[6]. Urząd prezydenta objął 28 lutego 1993[5]. W 1998 uzyskał wybór na drugą kadencję, w drugiej turze głosowania dostał 50,8% głosów, wygrywając z Jeorjosem Jakowu[6].
W okresie jego prezydentury doszło do rozwoju ekonomicznego i ustabilizowania się gospodarki kraju. Cypr przeprowadził i zakończył wówczas udane negocjacje dotyczące członkostwa tego kraju w Unii Europejskiej. Polityk częściowo utracił na popularności, popierając opracowany przez Kofiego Annana plan zakończenia podziału Cypru, który w 2004 w referendum odrzucili Grecy cypryjscy[7]. W 2003 bezskutecznie kandydował na trzecią kadencję, dostał 38,8% głosów, a wybory w pierwszej turze głosowania wygrał Tasos Papadopulos, popierany przez DIKO i AKEL[6]. 28 lutego tegoż roku zakończył urzędowanie na stanowisku prezydenta[5].
W 2005 otrzymał medal jubileuszowy „60-lecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”[8].
Zmarł 15 listopada 2013 w prywatnej klinice w Nikozji w wyniku niewydolności nerek[9].
Przypisy
- ↑ W wyniku zamachu stanu od 15 do 23 lipca 1974 prezydentem de facto był Nikos Sampson.
- ↑ a b Robert D. McFadden: Glafkos Clerides, Greek Cypriot Leader Who Sought Unification, Is Dead at 94 (ang.). nytimes.com, 2013-11-15. [dostęp 2013-11-16].
- ↑ John Hooper: Glafcos Clerides obituary (ang.). theguardian.com, 2013-11-15. [dostęp 2013-11-16].
- ↑ Γλαύκος Κληρίδης (gr.). theguardian.com, 2004-04-13. [dostęp 2017-05-01].
- ↑ a b c Leaders of Cyprus (ang.). zarate.eu. [dostęp 2017-05-01].
- ↑ a b c Election Resources on the Internet: Presidential Elections in the Republic of Cyprus – Results Lookup (ang.). electionresources.org. [dostęp 2020-01-17].
- ↑ Rupert Cornwell: Glafkos Clerides: Statesman who saw Cyprus through independence, partition and entry into the European Union in 2004 (ang.). independent.co.uk, 2013-11-10. [dostęp 2017-05-01].
- ↑ 9 мая, понедельник: с Днем Победы! (ros.). polit.ru, 9 maja 2005. [dostęp 2022-04-05].
- ↑ Zmarł były prezydent Cypru Glafkos Kleridis. wyborcza.pl, 2013-11-15. [dostęp 2017-05-01].
Bibliografia
- Andrzej Bernard: Republika Cypru. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1976, s. 170–172.
- Glafcos Clerides (hiszp.). cidob.org. [dostęp 2017-05-01].
Media użyte na tej stronie
The signature of the Cypriot politician and President of Cyprus Glafcos Clerides.
(c) dati.camera.it, CC BY 4.0
Il Presidente della Camera dei Deputati Irene Pivetti incontra il Presidente della Repubblica di Cipro Glafcos Clerides