Gliński (herb szlachecki)
Gliński (Hliński) – polski herb szlachecki pochodzenia rusko-tatarskiego.
Opis herbu
Opis według klasycznych zasad blazonowania[1]:
W polu czerwonym, przez górną belkę znaku przypominającego ruską literę P - krzyż na opak, z końcem górnym rozdartym.
W klejnocie trzy pióra strusie.
Labry herbowe czerwone, podbite srebrem.
Geneza
Herb w herbarzach po raz pierwszy opisany i zilustrowany prawdopodobnie przez Kaspra Niesieckiego (Korona polska, 1738)[2]. Należy do rodziny Glińskich (Hlińskich), mającej wywodzić się od Leksy, wnuka chana Mamaja. Rodzina nazwisko Gliński miała przyjąć od miasta Glińsk po litewskiej stronie Dniepru, gdzie przeniosła się z Krymu i przyjęła zwierzchność księcia Witolda. Następnie dwie linie tej rodziny, przyjęły odmiejscowe nazwiska Lichodziejewski (Lichodziejski) oraz Daszkowicz (linia wygasła w XVI wieku) od posiadanych dóbr. Glińscy na Litwie mieli zaprzestać używania tytułu książęcego w XVI/XVII wieku[3].
Herbowni
Lista herbownych w artykule sporządzona została na podstawie wiarygodnych źródeł, zwłaszcza klasycznych i współczesnych herbarzy. Należy jednak zwrócić uwagę na częste zjawisko przypisywania rodom szlacheckim niewłaściwych herbów, szczególnie nasilone w czasie legitymacji szlachectwa przed zaborczymi heroldiami, co zostało następnie utrwalone w wydawanych kolejno herbarzach. Identyczność nazwiska nie musi oznaczać przynależności do danego rodu herbowego. Przynależność taką mogą bezspornie ustalić wyłącznie badania genealogiczne.
Pełna lista herbownych nie jest dziś możliwa do odtworzenia, także ze względu na zniszczenie i zaginięcie wielu akt i dokumentów w czasie II wojny światowej (m.in. w czasie powstania warszawskiego w 1944 spłonęło ponad 90% zasobu Archiwum Głównego w Warszawie, gdzie przechowywana była większość dokumentów staropolskich)[4]. Lista nazwisk znajdująca się w artykule pochodzi z Herbarza polskiego, Tadeusza Gajla[5] (6 nazwisk[6]). Występowanie na liście nazwiska nie musi oznaczać, że konkretna rodzina pieczętowała się herbem Gliński. Często te same nazwiska są własnością wielu rodzin reprezentujących wszystkie stany dawnej Rzeczypospolitej, tj. chłopów, mieszczan, szlachtę. Jest to dotychczas najpełniejsza lista herbownych, uzupełniana ciągle przez autora przy kolejnych wydaniach Herbarza. Tadeusz Gajl wymienia następujące nazwiska uprawnionych do używania herbu Gliński[6]:
Daszkowicz, Gliński, Hliński, Lichodziejewski, Lichodziejski, Mamaj
Przypisy
- ↑ Stefan Janusz Starykoń-Kasprzycki: Polska encyklopedja szlachecka. T. 2. 1935, s. 162.
- ↑ Kasper Niesiecki: Korona Polska przy Złotey Wolności Starożytnemi Rycerstwa Polskiego y Wielkiego Xięstwa Litewskiego Kleynotami Naywyższymi Honorami Heroicznym, Męstwem y odwagą, Wytworną Nauką, a naypierwey Cnotą Pobożnością, y Swiątobliwością Ozdobiona Potomnym zaś wiekom na zaszczyt y nieśmiertelna sławę Pamiętnych w tey Oycziźnie Synow PODANA. s. 225.
- ↑ Adam Amilkar Kosiński: Przewodnik heraldyczny: monografie kilkudziesięciu znakomitszych rodzin, spis rodzin senatorskich i tytuły honorowe posiadających. Kraków: 1877, s. 162-163.
- ↑ Dzieje zasobu ↓, Linki zewnętrzne.
- ↑ Gajl 2007 ↓, Bibliografia.
- ↑ a b Gajl ↓, Linki zewnętrzne.
Bibliografia
- Tadeusz Gajl, Herbarz polski od średniowiecza do XX wieku. Ponad 4500 herbów szlacheckich 37 tysięcy nazwisk 55 tysięcy rodów, Gdańsk: L&L, 2007, s. 543, ISBN 978-83-60597-10-1, OCLC 233447252 .
Linki zewnętrzne
- Herb Herb Gliński, w opracowaniu graficznym Tadeusza Gajla z listą nazwisk w elektronicznej wersji Herbarza polskiego Tadeusza Gajla
- Tadeusz Gajl: Nazwiska (pol.). gajl.wielcy.pl. [dostęp 2021-09-20].
- Dzieje zasobu (pol.). agad.gov.pl. [dostęp 2021-09-20].
Media użyte na tej stronie
Autor:
- Herb_Glinski.jpg: Yakudza
- derivative work: KamilkaŚ (talk)
Herb Gliński