Glinka (surowiec)

Glinka biała (surowiec farmaceutyczny niemieckiej firmy Luvos)[1]

Glinka (łac. bolus) – sterylny sproszkowany minerał ilasty o właściwościach bakteriobójczych, mineralizujących oraz zabliźniających. Zawiera w swoim składzie tritlenek diglinu, związki wapnia, ditlenek krzemu, tlenki żelaza, fosforany i związki manganu. Stosowana jako surowiec leczniczy oraz kosmetyczny.

Historia

Własności kosmetyczne i lecznicze peloidów były znane od starożytności[2]. Lecznicze własności glinek zostały zauważone ponownie w XIX wieku przez propagatorów naturoterapii Sebastiana Kneippa oraz Emanuela Felkego[2]. Niemiecki lekarz Julius Stumpf wprowadził do leczenia owrzodzeń podudzi, zakażonych ran, zgorzeli oraz dyzenterii glinkę białą (łac. bolus alba officinalis), pochodzącą z nieustalonych złóż kaolinu w Niemczech, która stała się pierwszą skuteczną metodą leczenia chorób zakaźnych, stosowaną przed zastosowaniem do tego celu antybiotyków[3][4]. Prof. Julius Stupf opracował na bazie glinki białej pierwszą skuteczną metodę leczenia cholery azjatyckiej (pandemia cholery 1899-1923), obciążonej do tej pory 100% śmiertelnością[2][4].

Zastosowanie

Sproszkowana glinka z bentonitu stosowana w filtracji wina[5]

Glinki traktowane jako surowiec leczniczy, stosowane w lecznictwie uzdrowiskowym, zaliczane są do abiolitów (peloidów o zawartości związków organicznych poniżej 50%)[6]. Glinka ma własności bakteriobójcze, mineralizujące oraz wspomagające gojenie się ran[2].

W kosmetologii stosowane są w argilloterapii do różnych rodzajów cery w postaci past, kremów, mleczek, toników oraz okładów (kataplazm ciepłych i zimnych)[7].

W przemyśle spożywczym glinka (E559[8][9]) jest stosowana jako substancja antyzbrylająca i nośnikowa, w filtracji wina i soków, przy produkcji mleka w proszku, śmietanki w proszku, glukozy i cukru pudru oraz do posypywania płatków gumy do żucia, może być stosowana również jako alternatywa dla talku[8]. Glinka jako dodatek do żywności jest zakazana w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie[10].

Receptura

Pasta Silicea (Pasta Boli)[11]
Bolus alba500,0
Acidum boricum5,0
Acidum salicylicum1,0
Ol. Menthae pip.gtt. X
Methylis salicylasgtt. XX
Glycerolumad 1000,0
stosowanie:
rany ropiejące, wilgotne, ślimaczące się.

Klasyfikacja

Skuteczność glinek jest związana z ich strukturą oraz zawartością soli mineralnych[2], które nadają im barwę[7]. Podstawowe rodzaje glinek to biała glinka, czerwona glinka, żółta glinka, różowa glinka, zielona glinka[2]. Farmakopea Polska wymienia jedynie kaolin ciężki (łac. kaolinum ponderosum)[12], który jest farmaceutycznym odpowiednikiem glinki białej (łac. bolus alba, argilla)[11][13].

Skład

Glinka zawiera w swoim składzie ditlenek krzemu, fosforany, tlenki żelaza, tritlenek diglinu, związki wapnia i manganu[14] oraz jony glinu (Al3+), krzemu (Si4+), magnezu (Mg2+), manganu (Mn2+), potasu (K+), sodu (Na+), tytanu (Ti4+), wapnia (Ca2+), żelaza (Fe3+)[7].

Przypisy

  1. ↑ Luvos Healing Earth (ang.). Heilerde-Gesellschaft Luvos Just GmbH & Co. KG. [dostęp 2017-03-27].
  2. ↑ a b c d e f Sarbak, Jachymska-Sarbak i Sarbak 2013 ↓, s. 155.
  3. ↑ Julius Stumpf: Über ein zuverlässiges Heilverfahren bei der asiatischen Cholera sowie bei schweren infektiösen Brechdurchfällen und über die Bedeutung des Bolus (Kaolins) bei der Behandlung gewisser Krankheiten. 1906.
  4. ↑ a b Rudolf W. Reinbacher, Ulli Limpitlaw. The man who saved one million lives (abstract). „Geological Society of America Abstracts with Programs”. 39 (6). s. 296 (ang.). 
  5. ↑ How to use bentonite to clarify wine (ang.). Winemaker's academy. [dostęp 2017-03-31].
  6. ↑ Irena Ponikowska, David Ferson: Nowoczesna Medycyna Uzdrowiskowa. Warszawa: Medi Press, 2009, s. 88. ISBN 83-921-334-6-3.
  7. ↑ a b c Sarbak, Jachymska-Sarbak i Sarbak 2013 ↓, s. 155-156.
  8. ↑ a b Henryk Różański: Glinka – bolus. Medycyna dawna i współczesna dr Henryk Różańskinauki medyczne i biologiczne; fitoterapia, fitochemia, 2008-02-09. [dostęp 2017-03-28].
  9. ↑ E559: Krzemian glinu (kaolin) (ang.).
  10. ↑ Informacje o dodatku: Krzemian glinu (E559) Inne nazwy: Kaolin. vitalia.pl. [dostęp 2017-03-28].
  11. ↑ a b Wojciech Chmielak: Ściąga z receptury (edycja IV). 2016. [dostęp 2017-03-28].
  12. ↑ Farmakopea Polska IX, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, t. 2, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2011, s. 1161-1163, ISBN 978-83-88157-77-6, OCLC 803998023.
  13. ↑ Synonimy substancji w recepturze. receptura.edu.pl. [dostęp 2017-03-27].
  14. ↑ Horst Fey, Xenia Petsitis, Agata Jabłońska-Trypuć (red. wydania polskiego): Słownik kosmetyczny.. Wrocław: MedPharm, 2011. ISBN 978-83-60466-87-2.

Bibliografia

  • Zenon Sarbak, Barbara Jachymska-Sarbak, Agnieszka Sarbak: Chemia w kosmetyce i kosmetologii. Wrocław: MedPharm Polska, 2013. ISBN 978-83-7846-021-3.

Star of life.svg Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Media użyte na tej stronie

Star of life.svg

The Star of Life, medical symbol used on some ambulances.

Star of Life was designed/created by a National Highway Traffic Safety Administration (US Gov) employee and is thus in the public domain.
Luvos Heilerde.jpg
Some medicinal clay from German manufacturer Luvos.
Bentonite clay to make slurry.JPG
Autor: Agne27, Licencja: CC BY-SA 3.0
Bentonite particles that will be hydrated and stirred to create a "slurry" that will be added to wine and used as a fining agent to remove excess protein from wines.