Glukoneogeneza
Glukoneogeneza – enzymatyczny proces przekształcania niecukrowcowych prekursorów, np. aminokwasów glukogennych, glicerolu czy mleczanów w glukozę. Resynteza glukozy następuje głównie w hepatocytach i w mniejszym stopniu w komórkach nerek, a głównym punktem wejścia substratów do tego szlaku jest pirogronian[1].
Niecukrowcowe substraty przekształcane są najpierw w pirogronian lub wchodzą do szlaku na etapie późniejszych intermediatów, takich jak fosfodihydroksyaceton lub szczawiooctan, w który pirogronian jest przekształcany w reakcji karboksylacji zachodzącej w mitochondriach, kosztem jednej cząsteczki ATP[2].
Ostatnim krokiem glukoneogenezy jest z reguły wytworzenie glukozo-6-fosforanu z fruktozo-6-fosforanu przez izomerazę fosfoglukozy. Wolna glukoza nie jest tworzona od razu, gdyż wydyfundowałaby z komórki. Fosforyloglukoza jest hydrolizowana do glukozy przez enzym znajdujący się w membranie retikulum endoplazmatycznego. Stamtąd glukoza jest wysyłana do cytozolu.
Glukoneogeneza nie może być traktowana jako proces odwrotny do glikolizy, gdyż trzy występujące w niej reakcje nieodwracalne są zastąpione przez inne. Dzięki temu synteza i rozkład glukozy muszą podlegać oddzielnym systemom regulacji i nie mogą zachodzić jednocześnie w jednej komórce. Szybkość procesu zależy w głównej mierze od 1,6-bisfosfatazy fruktozy (FBP-1,6). Większość czynników wpływających na aktywność szlaku glukoneogenezy to substancje powodujące inhibicję wykorzystywanych w nim enzymów, jednak zarówno acetylo-CoA jak i cytrynian działają na nie aktywująco (pierwszy na karboksylazę pirogronianu, drugi na bisfosfatazę fruktozy)[2].
Zjawisko syntetyzowania glukozy z mleczanów nosi nazwę cyklu Corich.
Sumaryczna reakcja glukoneogenezy jest następująca:
- 2 cząsteczki pirogronianu + 2 NADH + 4 H+ + 4 ATP + 2 GTP + 6 H2O → glukoza + 2 NAD+ + 4 ADP + 2 GDP + 6 Pi
Zobacz też
- glikogenogeneza
- glikoliza
- glikogenoliza
Przypisy
- ↑ Integracja metabolizmu. W: Jeremy Mark Berg, John L Tymoczko, Lubert Stryer, Neil D Clarke, Zofia Szweykowska-Kulińska, Artur Jarmołowski, Halina Augustyniak: Biochemia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 845-866. ISBN 978-83-01-14379-4.
- ↑ a b Glikoliza i glukoneogeneza. W: Jeremy Mark Berg, John L Tymoczko, Lubert Stryer, Neil D Clarke, Zofia Szweykowska-Kulińska, Artur Jarmołowski, Halina Augustyniak: Biochemia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 425-464. ISBN 978-83-01-14379-4.
Linki zewnętrzne
- Glukoneogeneza, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-07-13].
- Doutor Pedro Silva: The chemical logic behind... Gluconeogenesis (ang.). [dostęp 2008-06-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (26 sierpnia 2009)].
Media użyte na tej stronie