Gmach Stowarzyszenia Techników w Warszawie

Gmach Stowarzyszenia Techników Polskich

nr rej. 655 z 1.07.1965
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Miejscowość	Warszawa
Adres	ul. Tadeusza Czackiego 3/5
Architekt	Jan Fijałkowski
Rozpoczęcie budowy	31 lipca 1903
Ukończenie budowy	25 listopada 1905
Ważniejsze przebudowy	od 1968 do 2003
Zniszczono	od 1939 do 1945 roku
Odbudowano	od 1945 do 1949 roku
Pierwszy właściciel	Stowarzyszenie Techników Polskich (STP)
Kolejni właściciele	Naczelna Organizacja Techniczna (NOT)
Położenie na mapie Warszawy (c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5 Gmach Stowarzyszenia Techników Polskich
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Gmach Stowarzyszenia Techników Polskich
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Gmach Stowarzyszenia Techników Polskich
52°14′13,38″N 21°00′53,42″E/52,237050 21,014839

Gmach Stowarzyszenia Techników Polskich, zwany Warszawskim Domem Technika – budynek wzniesiony w latach 1903-1905 na potrzeby Stowarzyszenia Techników Polskich, mieszczący się przy ul. T. Czackiego 3/5. Obecnie siedziba Naczelnej Organizacji Technicznej.

Historia

Dnia 8 marca w 1901 Rada Stowarzyszenia Techników zadecydowała o budowie gmachu przeznaczonego dla potrzeb Stowarzyszenia. W tym celu powołano dwie komisje. Jedna miała opracować koncepcję architektoniczną gmachu (w jej skład wchodzili przedstawiciele rady Piotr Drzewiecki i Aleksander Henryk de Rosset oraz architekci Władysław Marconi i Bronisław Rogóyski), druga, składająca się z 30 członków, zajmowała się stroną finansową przedsięwzięcia. W pobliżu traktu królewskiego, przy ulicy Włodzimierzowskiej 3/5 (od roku 1919 przemianowanej na ulicę Tadeusza Czackiego), 5 czerwca 1901 za kwotę 120 tys. rubli zakupiono działkę budowlaną o powierzchni 2100 m².

W Stowarzyszeniu przeprowadzono konkurs na budowę siedziby. W wyniku dwustopniowego konkursu do realizacji dopuszczono projekt inż. arch. Jana Fijałkowskiego. Główny wykonawca, Biuro Architektoniczno-Budowlane "Rogóyski, Bracia Horn i Rupniewicz" rozpoczęło budowę 31 lipca 1903 roku. We wrześniu uroczyście złożono kamień węgielny pod inwestycję, którą zakończono 25 listopada 1905 roku.

Równolegle z budową obiektu opracowywano wystrój wewnętrzny i zewnętrzny gmachu. Rzeźbiarz Zygmunt Otto wykonał projekt trzech symbolicznych rzeźb na fasadzie budynku. Na szczycie umiejscowił postaci Dedala i Ikara. Nad głównym wejściem, na wysokości drugiego piętra ustawił dwie rzeźby: Archimedesa i kobietę z promieniami radu, symbolizujących przeszłość i przyszłość. W kartuszu nad wejściem do budynku umieszczono napis łaciński: ARTIBUS TECHNICIS MCMIV.

Najważniejszym elementem wystroju wewnętrznego był plafon na głównej klatce schodowej, przedstawiający pochód ludzkości w ogniu rewolucji ku lepszej przyszłości pt. Odrodzenie autorstwa Stanisława Bohusz-Siestrzeńcewicza. W czasie II wojny światowej spłonęło trzecie i czwarte piętro. Po upadku powstania warszawskiego Niemcy podpalili pozostałą część gmachu. Zniszczeniu uległo bogate wyposażenie wnętrz i dekoracja sztukatorska, zawaliły się stropy i ściany działowe.

Po zakończeniu wojny polscy inżynierowie podjęli się rekonstrukcji Domu Technika, który 18 listopada 1948 roku na swoją siedzibę przejęła Naczelna Organizacja Techniczna (NOT), zarządzająca obiektem do chwili obecnej.

W latach 1968-2003 gmach zmodernizowano, wewnątrz wyposażając go w nowoczesne systemy akustyczne i klimatyzacyjne.

Opis

W gmachu rozpoczęły działania wydziały Stowarzyszenia posiedzeń technicznych, kotłów i motorów, pośrednictwa pracy, szkolnictwa technicznego, komitet gospodarczy, kasa techników, słownictwa technicznego, urządzeń zdrowotnych, techniki wojennej, komitet biblioteczny, komitet do spraw samorządu, komitet informacyjny dla młodzieży wyjeżdżającej w celu kształcenia się w zawodzie technicznym, wydawnictw technicznych, użyteczności publicznej, dróg lądowo-wodnych, komisja szkolna, biuro informacyjne o źródłach wytwórczości, rada naukowo-techniczna.

W ramach Stowarzyszenia Techników Polskich działały koła: architektów, chemików ogrzewników, pracy społecznej, inżynierów cywilnych oraz absolwentów poszczególnych uczelni, elektroników, przemysłowo-ekonomiczne górników i hutników, inżynierów mierniczych, inżynierów bezpieczeństwa pracy, melioracyjne, mechaników, cukrowników, inżynierów dróg i mostów, inżynierów doradców, inżynierów rzeczoznawców.

Linki zewnętrzne

• Strona Warszawskiego Domu Technika NOT