Gmerk

Gmerk na kamienicy w Dusznikach-Zdroju

Gmerk na budynku w Rzeczce

Gmerk na budynku w Kłodzku

Gmerk (z niem. Gemerk) – znak osobisty i rodzinny umieszczany na pieczęciach, przedmiotach użytkowych, wyrobach i różnych budowlach, najczęściej jako sygnatura autora dzieła. Pierwotnie znak garncarski^[1] czy kamieniarski, którym kamieniarze oznaczali obrobione przez siebie elementy.

W starożytnej Grecji umieszczano go na kamiennych elementach budowli, prawdopodobnie celem ułatwienia montażu. Od połowy XII wieku były stosowane przez warsztaty budowlane. Poddany procesowi heraldyzacji, czyli umieszczony na tarczy herbowej, stał się herbem mieszczańskim (od herbu szlacheckiego różni się brakiem korony rangowej i typem hełmu), choć zdarzają się wyjątki od tej zasady. Zaprzestano go stosować w XVIII wieku.

Umieszczano go na tłokach pieczętnych, sygnetach i przedmiotach rzemieślniczych. Często odznaczane były na przedmiotach wytwarzanych przez mieszczanina.

Przypisy

Bibliografia

• Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 55. ISBN 83-85001-89-1.