Gmina Wyznaniowa Żydowska w Poznaniu

Gmina Wyznaniowa Żydowska w Poznaniu

Związek Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP
Data powołania	1999
Siedziba	Poznań
Adres	ul. Stawna 10 61-582 Poznań
Filie gminy	brak
Liczba członków	ok. 200
Przewodniczący	Alicja Bromberger-Kobus
Strona internetowa Gminy

Gmina Wyznaniowa Żydowska w Poznaniu – najmłodsza i najmniejsza samodzielna jednostka Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w Polsce. Swoim zasięgiem obejmuje teren byłego województwa poznańskiego.

Opis

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, większość Żydów opuściła Poznań wraz z ludnością niemiecką, na skutek czego w okresie międzywojennym, Poznań zamieszkiwało niespełna 3 tysiące osób pochodzenia żydowskiego.

Tutejszą gminę żydowską zamknięto przed wybuchem II wojny światowej. Została reaktywowana dopiero po 60 latach, w 1998, jako filiał GWŻ w Warszawie^[1], po zmianach organizacyjnych Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Gdańsku, do której przedtem należał terytorialnie Poznań.

Gmina prowadzi szereg działań zarówno religijnych jak i kulturowych. Jednym z osiągnięć gminy jest przeniesienie pomnika upamiętniającego ofiary obozów pracy dla Żydów ze Stadionu Miejskiego na ul. Królowej Jadwigi. Na przestrzeni 20 lat, filiał i jej przewodnicząca otrzymały liczne nagrody, podziękowania i wyróżnienia. Do najważniejszych z nich należą: medal Zasłużony dla miasta Poznania dla Gminy Żydowskiej w Poznaniu^[2], Europejska Nagroda Obywatelska za prowadzenie dialogu religijnego i międzykulturowego dla przewodniczącej Alicja Bromberger-Kobus^[3].

Obecnie Gmina zrzesza około dwustu członków, jednak nie zatrudnia rabina, nie ma też czynnej synagogi ani mykwy. W jej siedzibie znajduje się dom modlitwy z szafą ołtarzową z jednym zwojem Tory, ufundowanym przez małżeństwo z Izraela i wprowadzonym tam uroczyście w 2009.

W grudniu 2018, decyzją swego walnego zgromadzenia, poznańska filia Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich, po 20 latach od reaktywacji, uniezależniła się od Warszawy i przyjęła swą historyczną nazwę Gmina Wyznaniowa Żydowska w Poznaniu^[4].

Modlitwy w GWŻ Poznań

Szabat odbywa się regularnie co piątek. Godzina rozpoczęcia, zapalenia świec szabatowych, jest uzależniona od zachodu słońca w Poznaniu ^[5]. Szacharit odbywa się tylko w soboty, dom modlitwy jest otwarty pomiędzy 9:30 a 11:00.

Świece szabatowe

Nieruchomości

Gmina ma siedzibę obecnie w kamienicy zarządu gminy żydowskiej w Poznaniu, zbudowanej przed I Wojną Światową. W okresie międzywojennym (1919-1939) znajdowała się tam także Żydowska Biblioteka Ludowa, sala zebrań, biura organizacji charytatywnych, związku sportowego Bar-Kochba, szkoła religijna oraz kilka mieszkań, między innymi dla rabina i pracowników gminy. W 1999 reaktywująca się gmina żydowska w Poznaniu przejęła m.in. budynek na ul. Stawnej 10, budynek Nowej Synagogi i wiele innych, które w krótkim czasie po przejęciu zostały sprzedane.

Kontrowersje

Sprawa Jacooba ben Nistella

W 2009 w Gminie pojawił się jako wolontariusz, wyrażający chęć powrotu do żydowskich korzeni. Z czasem zaczął farbować włosy na rudy kolor, zapuścił pejsy i ubierał się w stylu chasydzkim. Wkrótce ukazały się Zeszyty Swarzędzkie^[6], w których pojawił się Laszon ha-ra, dokument przetłumaczony przez Jakooba ben Nistella, opatrzony jego przypisami.

W 2013 zapalił chanukiję podczas Chanuki organizowanej przez GWŻ w Poznaniu^[7], a w styczniu 2014 został oficjalnym wykładowcą i przewodnikiem po wystawach organizowanych w Biblioteka Raczyńskich w Poznaniu. 14 grudnia 2014 poprowadził kadisz na uroczystym otwarciu lapidarium we Wronkach, nie znając języka hebrajskiego i słów modlitwy. Wypowiadane przez niego nic nieznaczące słowa, wzbudziły pierwsze podejrzenia co do kompetencji ben Nistella.

W następnym roku, wystąpił na VII Festynie Michała w parafii pw. św. Michała Archanioła w Świebodzinie, przedstawiony jako znawca kaszrutu^[8]. Był twarzą XVIII Dnia Judaizmu w Poznaniu w 2015^[9], w następnym czasie wielokrotnie prowadził modlitwy i prelekcje podczas rozmaitych wydarzeń religijnych i społecznych, za każdym razem przedstawiany jako rabin.

18 kwietnia 2016 Głos Wielkopolski opublikował artykuł „Podawał się za Żyda z Izraela i nikt tego nie sprawdził”^[10], w którym zostało ujawnione, że występujący w poznańskiej gminie rabin Jacoob ben Nistell, nie tylko nie jest żydowskim duchownym, ale też nazywa się Jacek Niszczota i nie pochodzi z Izraela. Sam oszust w rozmowie z gazetą przyznał się do mistyfikacji. Po fali artykułów w polskich mediach, poznańska GWŻ odcięła się od osoby rzekomego rabina^[11], choć przewodnicząca Alicja Kobus, przyznała że mężczyzna w rzeczywistości był wolontariuszem, jednak nigdy nie sprawdziła jego kompetencji i została oszukana.

O fałszywym rabinie z Poznania pisały również liczne polskie media m.in. TVN24^[12], Bezprawnik^[13], Fakt^[14], YouTube^[15][16], Czas Ciechanowa^[17], Polska the Times^[18], Gazeta Wyborcza^[19], Poznań NaszeMiasto^[20] Wykop^[21] oraz zagraniczne media, m.in. Time of Israel^[22], DW^[23], Haaretz^[22], BBC^[24], FRance24^[25], Jewish Telegraphic Agency^[26].

26 kwietnia 2016 Jacoob Ben Nistell wysłał list do GWŻ w Poznaniu z przeprosinami. Jedynym źródłem treści listu była strona internetowa poznańskiej gminy, która nie przedstawiła jednak jego oryginału. Poznańska Gmina Wyznaniowa Żydowska podjęła decyzję, że nie wniesie pozwu sądowego przeciwko Jackowi Niszczocie^[27].

Sprzedaż Nowej Synagogi

Kontrowersje wśród lokalnej społeczności żydowskiej, wzbudziły okoliczności sprzedaży Nowej Synagogi w Poznaniu. Pojawiły się głosy, jakoby przewodnicząca Gminy zataiła niektóre szczegóły transakcji^[28]. Według Gazeta Wyborczej, już w 2017 były plany utworzenia w murach synagogi hotelu sieci Hilton Curio^[29].

Zarząd Główny

• Przewodniczący: Alicja Bromberger-Kobus^[30]
• Wiceprzewodniczący: Magdalena Kuś
• Skarbnik: Alexander Imas
• Członek Zarządu: Ewa Oriana Pacek
• Członek Zarządu: Weronika Mikołajczak

Przypisy