Gnesta

Gnesta
Ilustracja
Gnesta
Państwo Szwecja
RegionSödermanland
GminaGnesta
Powierzchnia3,93[1] km²
Populacja (2018)
• liczba ludności
• gęstość
6248[1]
1588[1] os./km²
Nr kierunkowy(+46) 158
Kod pocztowy646 xx
Położenie na mapie Södermanlandu
Mapa konturowa Södermanlandu, po prawej znajduje się punkt z opisem „Gnesta”
Położenie na mapie Szwecji
Mapa konturowa Szwecji, na dole znajduje się punkt z opisem „Gnesta”
Ziemia59°02′51″N 17°18′44″E/59,047500 17,312222
Strona internetowa
Portal Szwecja
Pierwszy budynek stacji kolejowej w Gnescie
Budynek stacyjny z 1907

Gnesta – miejscowość (tätort) w Szwecji, w regionie administracyjnym (län) Södermanland[a]. Siedziba władz (centralort) gminy Gnesta.

W 2017 Gnesta liczyła 6016 mieszkańców[2].

Położenie

Miejscowość jest położona w prowincji historycznej Södermanland na południe od jeziora Frösjön, ok. 30 km na południowy zachód od Södertälje w kierunku Nyköping. Przez południową część Gnesty przebiega droga Riksväg 57[3]. Gnesta jest jedną ze stacji przy linii kolejowej Västra stambanan. Ruch pasażerski jest obsługiwany przez sztokholmski Pendeltåg (linia Södertälje–Gnesta). W Gnescie od 20 sierpnia 2007 zatrzymują się także pociągi regionalne SJ (Sörmlandspilen; Sztokholm – Hallsberg)[3].

Historia

Ślady osadnictwa w okolicach współczesnej Gnesty datowane są na czasy prehistoryczne. W dokumentach pochodzących z XIV w. wzmiankowanych jest kilka nazw ówczesnych okolicznych gospodarstw, m.in. zlatynizowana forma Gnytlistum (Gnesta)[4].

Właściwy rozwój Gnesty nastąpił jednak wraz z rozpoczęciem w 1857 budowy linii kolejowej Västra stambanan, łączącej Sztokholm z Göteborgiem. Odcinek Järna – Gnesta został otwarty 1 października 1861. W ten sposób Gnesta uzyskała bezpośrednie połączenie kolejowe ze Sztokholmem. Uroczyste otwarcie linii Västra stambanan nastąpiło rok później, 4 listopada 1862. W okolicy dworca kolejowego w Gnescie powstała w tym czasie osada kolejowa i pierwsze zakłady przemysłowe, m.in. fabryka zapałek i zakład produkujący cygara. Położony ok. 25 km na południowy wschód od Gnesty zamek Tullgarn był jedną z letnich rezydencji szwedzkiej rodziny królewskiej. Etap kolejowy podróży ze Sztokholmu kończyli na stacji w Gnescie królowie Oskar II i Gustaw V, którzy w dalszej drodze do Tullgarn wykorzystywali transport konny lub samochodowy[5].

W 1883 Gnesta uzyskała status municipalsamhälle. Miejscowość liczyła wówczas 779 mieszkańców. Nastąpił szybki rozwój Gnesty, zahamowany nieco w 1 połowie XX w., kiedy zbudowano przebiegającą bardziej na południowy wschód linię kolejową z Järna do Nyköping i następnie do Åby i dalej do Norrköping (Nyköpingsbanan). Na początku lat 40. XX w. nastąpiła rozbudowa miejscowości. Rozbudowa była kontynuowana w latach 50. i 60. XX w.[4]

Przynależność administracyjna

W 1955 Gnescie nadano status köping. Gmina Gnesta köping została przekształcona w wyniku reformy administracyjnej 1971 w gminę Gnesta (Gnesta kommun), która w 1974 została włączona do gminy Nyköping. 1 stycznia 1992 nastąpił podział gminy Nyköping, w wyniku którego Gnesta stała się ośrodkiem administracyjnym własnej gminy[4].

Demografia

Liczba ludności tätortu Gnesta (T0752) w latach 1960–2015[2]:

Osoby związane z Gnestą

Galeria

  • Stationsområdet i Gnesta 1934.png
  • Gnesta (5).JPG
  • Gnesta kommun.JPG
  • Gnesta (bra).JPG

Uwagi

  1. ↑ Do 2015, według definicji SCB, zaliczano niewielki obszar tätortu do regionu Sztokholm (gmina Södertälje).

Przypisy

  1. ↑ a b c Statistiska tätorter 2018; befolkning, landareal, befolkningstäthet (szw.). Statistikmyndigheten SCB, 2020-03-20. [dostęp 2020-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-03-24)].
  2. ↑ a b Statistiska centralbyrån: Landareal per tätort, folkmängd och invånare per kvadratkilometer. Vart femte år 1960 - 2017 (szw.). [dostęp 2018-12-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-20)].
  3. ↑ a b Gnesta kommun: Gnesta tätort (szw.). [dostęp 2018-12-23].
  4. ↑ a b c Gnesta kommun: Gnestas historia (szw.). [dostęp 2018-12-23].
  5. ↑ Sörmlands museum: Gnesta. Tack vare stationen (szw.). [dostęp 2018-12-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-24)].
Gmina Gnesta
  • Ośrodek administracyjny (centralort) – Gnesta
Dystrykty
  • Björnlunda
  • Frustuna
  • Gåsinge-Dillnäs
  • Gryt
Miejscowości
Tätorty
Småorty

Herb gminy Gnesta

Media użyte na tej stronie

Sweden location map.svg
Autor: NordNordWest, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Sweden
Gnesta (5).JPG
Picture of Gnesta in Södermanland
Gnesta.jpeg
Picture of Gnesta from Frösjön
Gnesta railway station in 1900.jpg
Gnesta railway station, built in the 1860s. The house was replaced in 1907 by a brick building.
Sweden Södermanland location map.svg
Autor: Erik Frohne, Licencja: CC BY 3.0
Location map of Södermanland county in Sweden

Equirectangular projection, N/S stretching 195 %. Geographic limits of the map:

  • N: 59.60° N
  • S: 58.50° N
  • W: 15.50° E
  • E: 17.80° E
Gnesta vapen.svg
(c) Lokal_Profil, CC BY-SA 2.5
This coat of arms was drawn based on its blazon which – being a written description – is free from copyright. Any illustration conforming with the blazon of the arms is considered to be heraldically correct. Thus several different artistic interpretations of the same coat of arms can exist. The design officially used by the armiger is likely protected by copyright, in which case it cannot be used here.
Individual representations of a coat of arms, drawn from a blazon, may have a copyright belonging to the artist, but are not necessarily derivative works.
Dodatkowe informacje: Commons:Coats of arms oraz Template:Coa blazon
Stationsområdet i Gnesta 1934.png
Flygfotografi över Gnesta med dess stationsområde 1934.
Gnesta (bra).JPG
Picture of Gnesta
Gnesta station.jpg
Autor: Fotograf: Markus Tellerup, Licencja: CC BY-SA 2.5
Gnesta railway station is a railway station in Gnesta, between Nyköping and Södertälje in Sweden.
Gnesta kommun.JPG
Picture of city hall in Gnesta kommun, in Sweden