Gnieźnieńska Kolej Wąskotorowa

Linia kolejowa

Gnieźnieńska Kolej Wąskotorowa
Dane podstawowe
Zarządca	Starostwo Powiatowe w Gnieźnie
Długość	38[1] km
Rozstaw szyn	750[1] mm
Stacja kolei wąskotorowej w Gnieźnie
Historia
Rok otwarcia	1883
Przebieg Legenda eksploatowana / istniejąca   zlikwidowana / rozebrana lub planowana kolej metro lub kolej lekka stacja kolejowa/stacja metra przystanek stacja bez ruchu pasażerskiego ładownia, posterunek ruchu itp przystanek częściowo używany koniec linii odcinek odcinek w tunelu odcinek na estakadzie wiadukt most tunel pod wodą zmiana kilometrażu granica państwowa / inna mijanka przejazd kolejowo-drogowy przeprawa promowa     odcinek zelektryfikowany   0,000 Gniezno Wąskotorowe 0,820 Cukrownia w Gnieźnie 1,966 Skład budowlany 2,043 Ogród Wiktorii 3,768 Jelonek 7,242 Żelazkowo 9,375 Niechanowo → Arcugowo 11,472 Miroszka 13,246 Małachowo 16,084 Witkowo 18,594 Strzyżewo Wąskotorowe 21,867 Wiekowo Wąskotorowe 22,990 Ługi Wąskotorowe 23,541 Żwirownia w Ługach 25,171 Charbin 26,432 Jednostka wojskowa 27,061 Tartak 27,732 Powidz 30,181 Przybrodzin 31,433 Jezioro Powidzkie 31,861 Ostrowo Nowe 33,699 Ostrowo Stare 34,990 Rusin 37,940 Anastazewo ↓ Konin Wąskotorowy
Portal Transport szynowy

Fragment linii GKW nad Jeziorem Powidzkim

Gnieźnieński Px48-1919 podczas imprezy „Jesień Pełną Parą” w 2011

Lxd2-369 Gnieźnieńskiej Kolei Wąskotorowej ze specjalnym pociągiem relacji Powidz – Gniezno Wąsk. na zakrętach w miejscowości Ługi

Gnieźnieńska Kolej Wąskotorowa (GKW), początkowo Witkowska Kolej Powiatowa – kolej wąskotorowa funkcjonująca do 1 września 2015 na trasie z Gniezna do Anastazewa. Od 8 września kolej sporadycznie kursuje z Gniezna do lasu Jelonek.

Historia

Rok założenia: 1883

Rozstaw torów: do 1957 – 600 mm, po 1957 – 750 mm

Kolej Gnieźnieńska znajdowała się w strukturach Kolei Dojazdowych PKP. W 1998 roku przewiozła 28 305 t towarów^[2]. W 1999 roku posiadała cztery parowozy Px48 (w tym dwa nieczynne), lokomotywę spalinową Lyd1 i pięć wagonów osobowych^[2].

Trasa linii: Gniezno – Niechanowo – Witkowo – Powidz – Ostrowo – Anastazewo. Całość linii ze względu na zły stan techniczny 1 września 2015 została wyłączona z eksploatacji, do czasu wymiany około 9000 podkładów kolejowych, co wg szacunków kosztować będzie około 600 tys. zł^[3]. Odcinek Ostrowo – Anastazewo z powodu złego stanu torowiska nie był eksploatowany już od sierpnia 2011^[4].

Na przełomie 2018 i 2019, w ramach projektu Przebudowa i remont wąskotorowej linii kolejowej na odcinku Gniezno – Jelonek, kosztem 278 tys. zł^[5] oczyszczono i podsypano tory oraz wymieniono podkłady na 3,5 km odcinku biegnącym w granicach Gniezna^[6]. Ponadto dwa nieużywane rozjazdy (umożliwiające dawniej wjazd na rozebrane bocznice do cukrowni i składu opału) zostały przeniesione na nową stację w Lesie Jelonek, gdzie zbudowano także peron o długości 100 metrów. Miało to umożliwić organizowanie krótkich przejazdów z Gniezna do Lasu Jelonek, jednak do uruchomienia pociągów nie doszło^[7] (poza pociągami roboczymi, 22 marca 2019)^[8]. Koszt reaktywacji całej trasy szacowany jest na 2 mln zł^[9].

W 2001 z usług Gnieźnieńskiej Kolei Wąskotorowej skorzystało ok. 15 tysięcy osób. W 2003 kolej została przekazana Powiatowi Gnieźnieńskiemu i odzyskała nazwę „Gnieźnieńska Kolej Wąskotorowa”. W tym czasie pociągi rozkładowe z lokomotywą spalinową Lxd2 kursowały w wakacyjne soboty i niedziele, rozpatrywano wówczas nawet budowę linii kolejki z Witkowa do Ośrodka Wypoczynkowego w Skorzęcinie^[10].

Posiadane lokomotywy: Lxd2- 313, 343, 344 – sprawne; 369 – spalona^[11]; Px48-1919 (oczekuje naprawy)^[12].

Posiadane wagony: m.in. Btxh, Bxhpi, 3Aw, Fxh, Kddxz, Wmd 023, transportery (Tw6, Tw6a, Tw6b, Tw6c)^[13].

Gnieźnieńska Kolej Wąskotorowa jako pierwsza kolej w Polsce wprowadziła w 1928 r. wagon motorowy^[14]. Na szczególną uwagę zasługuje stacja Przybrodzin, która jest jedyną stacją kolejową w Polsce położoną na plaży^[10].

Na początku września 2019 pojawiła się informacja o wznowieniu 8 września 2019 ruchu pociągów na odcinku Gniezno Wąskotorowa – Las Jelonek. W kolejne wrześniowe weekendy planowane są po 2 kursy kolejki^[15]

Linie Gnieźnieńskiej Kolei Wąskotorowej

Ta sekcja od 2013-06 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Linia Września Wąskotorowa – Arcugowo

Linia Arcugowo – Mielżyn

Dawny dworzec kolejowy w Gorzykowie

Dawny budynek stacji w Gorzykowie (linia Arcugowo – Mielżyn). Obecnie znajduje się w nim dyskoteka

Dawny budynek stacji w Gorzykowie na linii Arcugowo – Mielżyn służy obecnie jako dyskoteka. Przewozy na tej linii zawieszono 27 kwietnia 1984. Dworzec znajduje się tuż obok drogi Września – Witkowo.

Linia Mierzewo – Stanisławowo

Resztki przyczółków dawnego mostu na Strudze Mierzewskiej

Resztki dawnych przyczółków mostu na Strudze Mierzewskiej w Mierzewie na linii Mierzewo – Stanisławowo

Przyczółki niewielkiego mostu na Strudze Mierzewskiej (tu dodać współrzędne geograficzne). Dostępność miejsca jest ograniczona ze względu na krzewy i drzewa rosnące w pobliżu rzeki. Mostem przebiegała linia Stanisławowo – Mierzewo. Ruch pociągów na tym odcinku zawieszono około 1973 roku.

Linia Gniezno Wąskotorowe – Anastazewo

Resztki bocznicy do GS Witkowo

Pozostałości po rozebranej bocznicy wąskotorowej ze stacji Witkowo do magazynów GS Witkowo

Rozebrany odcinek torów do GS Witkowo, w okolicach betonowej rampy przeładunkowej. Bocznica miała własną lokomotywę spalinową, a przy torach zamontowana była waga wagonowa. Torem tym dowożono głównie węgiel. Wszystkie tory na terenie GS Witkowo wraz z torem prowadzącym do stacji kolejowej rozebrano w 2012 roku.

Resztki dawnej mijanki w Wiekowie

Pozostałości po dawnej mijance w Wiekowie (linia Gniezno Wąskotorowe – Anastazewo)

Dawny przystanek osobowy i ładownia. Długość użyteczna ładowni wynosiła 77,3 metra. Mijankę rozbierano etapami. W 1989 roku zlikwidowano rozjazd numer 1, natomiast rozjazd numer 2 zlikwidowano we wrześniu 2000 roku. Dawniej na przystanku znajdowała się poczekalnia dla podróżnych.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Pod parą do Przybrodzina