Gniezno (stacja kolejowa)

Gniezno

Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Miejscowość	Gniezno
Lokalizacja	Stare Miasto
Data otwarcia	Budynek pierwotny: 1870 - 1875 Stary budynek: 1968 Nowy budynek: 2014
Poprzednie nazwy	Gnesen
Dane techniczne
Liczba peronów	4
Liczba krawędzi peronowych	6
Kasy
Linie kolejowe
281 Oleśnica – Chojnice 353 Poznań Wschód – Žielieznodorožnyj Gniezno – Anastazewo (linia wąskotorowa)
Położenie na mapie Gniezna Gniezno
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Gniezno
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Gniezno
Położenie na mapie powiatu gnieźnieńskiego Gniezno
52°31′46″N 17°36′16″E/52,529444 17,604444
Portal Transport szynowy

Gniezno – stacja kolejowa w Gnieźnie w województwie wielkopolskim, w Polsce na 50. km linii kolejowej liczącej 186,5 km z Poznania do Bydgoszczy przez Toruń. Jedna z największych i najbardziej rozbudowanych stacji w województwie wraz z kompleksem parowozowni. Jedna z czterech stacji kolejowych w mieście Gniezno: Gniezno, Gniezno Winiary, Gniezno Wąskotorowe oraz Ogród Wiktorii i jedyna czynna.

W roku 2018 stacja obsługiwała ok. 6100 pasażerów na dobę, co dawało jej 50. miejsce w kraju^[1]

Wg danych Urzędu Transportu Kolejowego, łączna liczba pasażerów obsłużonych w 2018 wynosiła ponad 2,2 miliona osób^[2].

Historia^[3]

Budynek pierwszego dworca kolejowego. Fotografia z 1896 roku wykonana ze strony parowozowni

Wnętrze odremontowanego dworca

Historia stacji kolejowej w Gnieźnie rozpoczyna się 30 listopada 1867 roku kiedy w konsekwencji nasilonych starań podpisano umowę na budowę kolei z Poznania przez Gniezno i Inowrocław do Torunia z odgałęźnieniem do Bydgoszczy. Stacja kolejowa w Gnieźnie mimo iż znajdowała się na 4 miejscu w drodze z Poznania stanowiła jedną z najważniejszych po drodze do Bydgoszczy czy Torunia stacji. Tylko ona wraz ze stacją w Poznaniu, Pobiedziskach, Inowrocławiu, a następnie w Bydgoszczy posiadała oprócz dworca magazyn towarowy, lokomotywownię, stację wodną oraz budynek mieszkalny. Po podjęciu decyzji rozpoczęto badania terenowy, które umożliwiły optymalną budowę trasy. Pierwsze wykopy odnotowane zostały we wrześniu 1868 roku w rejonie obecnej stacji kolejowej w Trzemesznie.

Po czteroletniej budowie linii 26 maja 1872 roku dokonano uroczystego otwarcia stacji, kiedy to przez nową linię przejechał pierwszy pociąg. Pierwszą linię osobową zainaugurowano dopiero 1 lipca 1873 roku. Budowę drugiej linii kolejowej mającej połączyć Gniezno z Oleśnicą zatwierdzono 17 czerwca 1872 roku, którą uroczyście otwarto 30 czerwca 1875 roku.

Stacja kolejowa Gniezno zlokalizowana została na 50. kilometrze linii z Poznania do Torunia, po południowej stronie miasta Gniezna, na jego przedmieściach. Najważniejszym budynkiem całej stacji stał się potężny gmach dworca kolejowego oprócz którego wzniesiono także magazyn towarowy, lokomotywownię wielokrotnie przebudowywaną, która obecnie stała się parowozownią z największą w Europie 24-stanowiskową salą wachlarzową, stację wodną oraz budynek mieszkalny dla urzędników (Parowozownia Gniezno).

W latach 1908–1911 w wyniku licznych przeobrażeń zarówno pod koniec XIX i na początku XX w. rozbudowano zaplecze techniczno-eksploatacyjno-ruchowe. Wprowadzono elektrykę dzięki której zainstalowano na stacji dźwig węglowy, zbudowano perony wraz z tunelem.

Wraz z wybuchem II wojny światowej nad Gnieznem dokonywały się naloty. Już 4 września zniszczono koszary wojskowe, a w następnych dniach linie kolejowe. 6 września w wyniku bombardowania zniszczona została obecna parowozownia oraz kilka parowozów. W 1940 roku w wyniku obrad specjalnej komisji zatwierdzono plan „Otto”, który miał na celu odbudowę oraz przebudowę linii kolejowych, modernizację i rozbudowę stacji kolejowych oraz w przypadku Gniezna modernizację i rozbudowę parowozowni. Dzięki programowi „Otto” oprócz rozbudowy i modernizacji linii kolejowych oraz parowozowni dokonano budowy kładek drogowych, instalacji telekomunikacyjnych, przebudowy i elektryfikacji domów kolejowych, noclegowni, wagonowni.

Jednak sam program „Otto” w Gnieźnie nie zakończył się na ww. zadaniach. W Gnieźnie w celu odciążenia stacji w Poznaniu postanowiono rozbudować dworzec towarowy.

W ramach prowadzonych aż do końca lat 80. XX w. modernizacji w latach 1967–1968 dokonano budowy nowego dworca kolejowego wraz z peronami. W latach 2012–2014 dokonano całkowitej modernizacji i przebudowy obecnego budynku dworca i terenów do niego przyległych, a w 2021 zmodernizowano plac przed dworcem, gdzie wniesiono sześć wiat autobusowych w ramach Zintegrowanego Centrum Przesiadkowego^[4].

Dworzec znajduje się w centrum miasta Gniezna w dzielnicy Stare Miasto. Dojechać do dworca można autobusami linii: 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 17, C MPK Gniezno. Z dworca tymi liniami dojedziemy na Winiary, Wierzbiczany, Grunwald, do centrum, na Pustachowę, ul. Poznańską czy Witkowską i Wrzesińską, a nawet do miejscowości: Cielimowo (C), Piekary, Żerniki, Obora (12), Pyszczyn (11), Pyszczynek (10)..

Ważne przebudowy i remonty

Pierwotny budynek stacji otwarto 26 maja 1872. W latach 1908–1911 rozbudowano zaplecze stacji i perony. W wyniku działań wojennych 6 września 1939 roku została zniszczona, a następnie odbudowywana (plan„Otto”). W latach 1967–68 dokonano budowy nowego dworca kolejowego wraz z peronami. W roku 2014 przebudowę i modernizacje budynku dworca zakończono. Wstępny remont rozpoczął się w sierpniu 2012 roku. Zmianie uległo: całkowicie przebudowano budynek dworca. Wyremontowane zostały zadaszenia peronów. Budynek przystosowano do potrzeb osób niepełnosprawnych.

Zobacz też

• Gniezno Winiary
• Gniezno Wąskotorowe
• Parowozownia Gniezno

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Gniezno w Atlasie Kolejowym Polski, Czech i Słowacji – www.atlaskolejowy.net
• Gniezno w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl

Gniezno
Linia 281 Oleśnica – Chojnice (160,056 km)
Gębarzewo odległość: 6,661 km		Gniezno Winiary odległość: 4,87 km
Linia 353 Poznań Wschód – Žielieznodorožnyj (44,699 km)
Pierzyska odległość: 8,723 km		Jankowo Dolne odległość: 7,982 km
Linia Gniezno – Anastazewo (– km)
		Gniezno Wąskotorowe odległość: – km