Gnom

„Gnom z fajką i gazetą”, obraz Heinricha Schlitta.

Gnom – legendarna lub baśniowa istota o niewielkim wzroście, mieszkająca zazwyczaj pod ziemią. Słowo to bywa często używane jako synonim krasnoludka.

Według Paracelsusa gnomy były żywiołakami, najważniejszymi z duchów żywiołu ziemi i potrafiły poruszać się w ziemi z taką samą łatwością, jak ludzie po ziemi. Promienie słoneczne zmieniały je w kamień.

Gnomy w fantastyce

We wczesnych utworach J.R.R. Tolkiena, np. w Księdze zaginionych opowieści, gnomy to inna nazwa Ñoldorów, jednego z rodów elfów.

W literaturze i grach fantasy gnomy są najczęściej spokrewnionymi z krasnoludami, istotami o niewielkim wzroście, obdarzonymi wysokimi zdolnościami technicznymi. Gnomy zgadzające się z powyższym opisem występują w książkach Andrzeja Sapkowskiego i w grze Warcraft oraz World of Warcraft.

W tomie opowiadań Jacka Piekary Ani słowa prawdy gnom pojawia w opowiadaniu Nie wszystko złoto, co się świeci (i na odwrót). Także tam gnomy są istotami niskiego wzrostu, niezwykle długowiecznymi (spotkany przez maga Arivalda miał z pewnością ponad 400 lat, ale prawdopodobnie znacznie więcej) oraz posiadały wyjątkową pamięć (wspomniany gnom przeczytał i zapamiętał co do słowa 1473 pozycje). Były przy tym bardzo strachliwe, wierząc że wszystkie inne rasy pragną wykorzystać je do swoich celów.

W grze Dungeons & Dragons gnomy są jedną z głównych grywalnych ras. W Faerunie (Zapomniane Krainy) najpopularniejszym ze światów D&D, istnieje kilka rodzajów gnomów: svirfnebliny (potocznie gnomy głębinowe lub podziemne - zamieszkują Podmrok), leśne i skalne. Skalne gnomy to najczęściej spotykane gnomy w Faerunie. Cechuje je dociekliwość oraz niepoprawny optymizm. Mają zacięcie do trudnych prac rzemieślniczych.

Media użyte na tej stronie

Heinrich Schlitt Gnom mit Zeitung und Tabakspfeife.jpg
Gnome with newspaper and tobacco pipe under a toadstool, with a snail above him and a tree frog in the glass.