Gnomonika
Ten artykuł od 2021-05 wymaga uzupełnienia informacji. |
Gnomonika (gr. gnomoniké téchne od gnómon, γνόμον – ‘pręt wskazujący godzinę w zegarze słonecznym’) – nauka związana z astronomią dotycząca obliczania i kreślenia zegarów słonecznych. Był to jeden z przedmiotów wykładanych w kolegiach jezuickich popularnych w XVII - XVIII wieku. Autorem jednego z najlepszych w Polsce podręczników teoretycznej i praktycznej gnomoniki był kanonik dobromiejski Józef Tuławski. Jego dzieło pt.Gnomonica facilitata ukazało się w Królewcu w roku 1751. Pracę swą kanonik dobromiejski dedykował biskupowi warmińskiemu Adamowi Stanisławowi Grabowskiemu.
Znanym polskim specjalistą w dziedzinie gnomoniki był zmarły w 1977 Tadeusz Przypkowski, którego dziełem są m.in. zegary słoneczne w obserwatorium w Greenwich, a w Polsce - na Kościele Mariackim w Krakowie, Zamku Królewskim w Warszawie, ratuszu w Sandomierzu, przed Pałacem Kultury i Nauki w Warszawie oraz na dziedzińcu Planetarium Śląskiego w Chorzowie[3].
Największe w Polsce i trzecie w świecie, pod względem liczebności i wagi zbiorów, muzeum gnomoniczne znajduje się w Jędrzejowie i zostało założone przez rodzinę Przypkowskich.
Zobacz też
- gnomon
- linia południkowa
- odwzorowanie kartograficzne gnomoniczne(ang.)
Przypisy
- ↑ European Association for Astronomy Education , Short history of sundials, 2019 .
- ↑ Gnomonics, Orologi senza tempo [dostęp 2021-05-27] (ang.).
- ↑ Ludwik Zajdler , Tadeusz Przybylski - Gnomonik z Jędrzejewa, 1978 .
Linki zewnętrzne
- Polska strona o zegarach słonecznych (pol.)
- Katalog zegarów słonecznych w Polsce (pol.)
- Park zegarów słonecznych w Genk (ang.)
- Historia zegara słonecznego plik multimedialny część 1 i 2. (ang.)
Media użyte na tej stronie
Icon of articles which need more text
(c) Chrisus z niderlandzkiej Wikipedii, CC-BY-SA-3.0
Zelfgemaakte foto reis mei 2004