Gołda Tencer

Gołda Tencer

Data i miejsce urodzenia	2 sierpnia 1949 Łódź
Zawód	aktorka, reżyserka, piosenkarka
Odznaczenia

Gołda Tencer (jid. גאָלדע טענצער; ur. 2 sierpnia 1949 w Łodzi) – polska aktorka, reżyser i piosenkarka żydowskiego pochodzenia, od 1969 związana z Teatrem Żydowskim im. Ester Rachel i Idy Kamińskich w Warszawie, także działaczka kulturalna, popularyzatorka języka jidysz, założycielka i prezes Fundacji Shalom, organizatorka Festiwalu Kultury Żydowskiej Warszawa Singera.

Życiorys

Urodziła się w Łodzi w rodzinie żydowskiej, jako córka Szmula Tencera (1915–1971)^[1], kaletnika ocalonego z Holocaustu i Sonii Tencer (1926–2004)^[2], która przeżyła wojnę wraz z rodziną w Związku Radzieckim. Pierwsze etapy kształcenia pobierała w obecnie nieistniejącej żydowskiej szkole im. Icchoka Pereca przy ulicy Więckowskiego 13 w Łodzi. Tam stawiała pierwsze kroki na scenie teatru szkolnego. Jako dziecko występowała również na deskach Teatru Powszechnego w Łodzi.

W 1969 wyjechała do Warszawy na Studium Aktorskie przy Teatrze Żydowskim, które ukończyła w 1971. Artystycznie ukształtował ją dyrektor teatru Szymon Szurmiej. W 1984, jako stypendystka rządu Stanów Zjednoczonych, miała okazję zapoznać się z życiem teatralnym USA. Stypendium otrzymała za wcześniejsze dokonania aktorskie.

Jest aktorką, scenarzystką oraz reżyserem w Teatrze Żydowskim im. Ester Rachel i Idy Kamińskich w Warszawie. Jest również prezesem założonej przez samą siebie Fundacji Shalom. Od 2004 organizuje Festiwal Kultury Żydowskiej Warszawa Singera. Jest pomysłodawczynią nakręcenia filmu Perecowicze^[3]. Jest członkinią Komitetu Wspierania Muzeum Historii Żydów Polskich Polin w Warszawie^[4], jak również Kolegium społecznego tej instytucji^[5].

Laureatka Nagrody im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego (2019)^[6] oraz „Złotej Liry”, najwyższej nagrody Izraela za zasługi w promocji kultury żydowskiej^[7].

Gołda Tencer znana jest również publiczności z nagrań piosenek w języku jidysz i po polsku, np. „Miasteczko Bełz”.

Jej mężem był Szymon Szurmiej (1923–2014), z którym ma syna Dawida (ur. 1985).

Filmografia

Aktorka filmowa

• 2007: Liebe nach Rezept – jako Rosha
• 2004: Alles auf Zucker! – jako Golda Zuckermann
• 1985: War and love
• 1983: The winds of war
• 1983: Haracz szarego dnia – jako Żydówka Róża
• 1982: Hotel Polan und Seine Geste – jako pani Menasze
• 1982: Austeria – jako Blanka
• 1979: Komedianci
• 1979: Gwiazdy na dachu
• 1979: Dybuk – jako Lea
• 1979: David

Reżyser

• 2006: Dla mnie bomba
• 2002: Cud purymowy
• 2000: Kamienica na Nalewkach (wraz z Szymonem Szurmiejem)
• 1997: Ballada o brunatnym teatrze (wraz z Szymonem Szurmiejem)
• 1993: My Żydzi polscy (wraz z Szymonem Szurmiejem)
• 1992: Trubadur z Galicji
• 1986: Pieśń o zamordowanym... (wraz z Szymonem Szurmiejem)

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2011)^[8].
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2005)^[9].
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2000)^[10].
• Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2009)^[11].

Nagrody

• Nagroda im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego 2019: za tworzenie nowych przestrzeni polskiego teatru, którego integralną częścią jest prowadzony przez Nią i unowocześniany Teatr Żydowski

Przypisy

Bibliografia

• Gołda Tencer w bazie IMDb (ang.)
• Gołda Tencer w bazie filmpolski.pl