Gołotczyzna
| Artykuł | 52°47′19″N 20°41′23″E |
|---|---|
| - błąd | 38 m |
| WD | 52°46'59.9"N, 20°40'59.9"E, 52°44'N, 20°39'E |
| - błąd | 14 m |
| Odległość | 769 m |
| wieś | |
 Willa „Krzewnia”, siedziba Muzeum Pozytywizmu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna | 23 |
| Kod pocztowy | 06-430[3] |
| Tablice rejestracyjne | WCI |
| SIMC | 0126161[4] |
Położenie na mapie gminy Sońsk _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Sońsk") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu ciechanowskiego  | |
 52°47′19″N 20°41′23″E/52,788611 20,689722 | |
Gołotczyzna – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie ciechanowskim, w gminie Sońsk[4][5]. Gołotczyzna leży nad rzeką Soną, ok. 11 km na południowy wschód od Ciechanowa.
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0126178 | Bratne | część wsi |
Wieś sąsiaduje z: Sońskiem, Marusami, Strusinem, Damiętami.
Historia
W okresie I Rzeczypospolitej Gołotczyzna stanowiła klucz kilku majątków, w skład którego wchodziły, oprócz Gołotczyzny, m.in. wsie Strusin, Strusinek, Pogąsty i inne. Od drugiej połowy XVIII w. przez następne 100 lat klucz ten należał do szlacheckiego rodu Ostaszewskich herbu Ostoja: w 1757 r. zakupił Gołotczyznę od Wawrzyńca Celińskiego, skarbnika czernichowskiego, Florian Antoni Ostaszewski (zm. 1770), skarbnik bracławski, a następnie wojski ciechanowski[6]. Jego synami byli m.in. Nereusz Ostaszewski, poseł na Sejm Czteroletni, Tomasz Ostaszewski, biskup płocki i Jan Ostaszewski, chorąży przasnyski, ten ostatni właściciel Gołotczyzny. Po Janie, ożenionym z Józefą Okęcką, majątek otrzymał ich syn Józef Ostaszewski (1796–1852), ożeniony z Joanną Ostaszewską (1807–1849). Po Józefie i Joannie Ostaszewskich dobra w Gołotczyźnie odziedziczyła ich jedyna córka, Waleria (1827–1854), zamężna od 1846 roku z Sewerynem Ciemniewskim, który po śmierci żony został jedynym właścicielem tego majątku.
W 1880 majątek ziemski w Gołotczyźnie zakupiła Aleksandra z Sędzimirów Bąkowska (1851–1926). W 1909 r. założyła szkołę gospodarstwa domowego dla dziewcząt wiejskich, a 3 lata później, wspólnie ze Świętochowskim, szkołę rolniczą dla chłopców. Nazwa tej szkoły Bratne ma związek z ideą, która legła u jej podstaw: każdy z jej uczniów miał po jej ukończeniu wychodzić w kraj jako „dla ziemi syn, dla ludu brat”. We wsi 27 lat życia spędził Aleksander Świętochowski – pisarz, publicysta, jeden z głównych przedstawicieli polskiego pozytywizmu.
W okresie II Rzeczypospolitej istniało Państwowe Liceum Gospodarstwa Wiejskiego w Gołotczyźnie, od 7 lutego 1939 „im. Marszałka Józefa Piłsudskiego”[7].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.
Współczesność
Gołotczyzna stanowi lokalny ośrodek kulturalno-oświatowy.
We wsi działa Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego im. A. Świętochowskiego kształcący młodzież ponadgimnazjalną. Szkoła ta jest jedyną szkołą rolniczą w powiecie ciechanowskim. Szkoła dysponuje kortem do tenisa ziemnego, stadionem sportowym i strzelnicą. Przy szkole funkcjonuje internat. Przed internatem znajduje się arboretum, o które dba młodzież i nauczyciele szkoły, obok arboretum jest park oraz szklarnie w których uczniowie mają praktyki.
W centrum wsi znajduje się duży park, w którym mieści się „Krzewnia” – dom, w którym żył i tworzył A. Świętochowski. Ma tam swoją siedzibę Muzeum Pozytywizmu. Obok muzeum stoi dworek, w którym odbywają się imprezy kulturalne. Mają tu miejsce spotkania z poetami, pisarzami, malarzami, m.in. w ramach Ciechanowskich Spotkań Muzealnych. Przy ulicy Ciechanowskiej stoi dom, w którym ostatnie lata życia spędził A. Świętochowski, dom ten nosi nazwę Alma.
W Gołotczyźnie znajdują się również:
- Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza wielofunkcyjna
- Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Gołotczyźnie
- przedszkole
- stacja PKP
- muzeum Aleksandra Świętochowskiego
Zobacz też
- Jan Ostaszewski (1745–ok.1800) – chorąży przasnyski
- Tomasz Ostaszewski (1746–1817) – biskup płocki, senator
- Nereusz Ostaszewski (1755–ok.1803) – poseł na Sejm Czteroletni
- Joanna z Ostaszewskich Ostaszewska (1807–1849) – właścicielka dóbr Gołotczyzna
Galeria
Pomnik Aleksandra Świętochowskiego
Dworek Aleksandry Bąkowskiej
Park
Przypisy
- ↑ Wieś Gołotczyzna w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2017-10-16] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2019-01-15].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 320 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Archiwum Główne Akt Dawnych, Księga ciechanowska grodzka wieczysta 129, k. 273: Intromissio Floriano Antonio Ostaszewski in villas Strusin, Strusinek, Gołotczyzna, Pogąsty etc (1757 r.).
- ↑ 9. Zarządzenie. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 1, s. 12, 7 lutego 1939.
Linki zewnętrzne
- Gołotczyzna, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 678.
- Archiwalne widoki i publikacje związane z miejscowością w bibliotece Polona
- Siedziba gminy: Sońsk
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.55N
- S: 50.95 N
- W: 19.15 E
- E: 23.25 E
(c) MooNiiKaa0001 at pl.wikipedia, CC BY-SA 2.5
Gołotczyzna - budynek zwany Krzewnią. Nazwa ta kojarzy się z działalnością pozytywisty - Aleksandra Świętochowskiego, który krzewił oświatę rolniczą wśród ludu wiejskiego. Obecnie mieści się w nim muzeum pozytywizmu.
Ta fotografia przedstawia zabytek wpisany do rejestru zabytków (rejestr Warszawy) województwa mazowieckiego pod numerem A/223.
(c) MooNiiKaa0001 z polskiej Wikipedii, CC BY-SA 2.5
Gołotczyzna - Popiersie Aleksandra Świętochowskiego przed "Krzewnią"
Autor:
Mapa gminy Sońsk, Polska
Autor:
Mapa powiatu ciechanowskiego, Polska
(c) MooNiiKaa0001 z polskiej Wikipedii, CC BY-SA 2.5
Gołotczyzna - dwór w zespole dworskim „Krzewna” w którym w 1909 roku Aleksandra z Sędzimirów Bąkowska utworzyła z własnych funduszy szkołę rolniczą dla dziewcząt wiejskich.
Ta fotografia przedstawia zabytek wpisany do rejestru zabytków (rejestr Warszawy) województwa mazowieckiego pod numerem A/223.