Goździeniowiec drobny

Goździeniowiec drobny

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	goździeńcowate
Rodzaj	Ramariopsis
Gatunek	goździeniowiec drobny
Nazwa systematyczna
Ramariopsis subtilis (Pers.) R.H. Petersen Mycologia 70(3): 668 (1978)

Goździeniowiec drobny (Ramariopsis subtilis (Pers.) R.H. Petersen) – gatunek grzybów należący do rodziny goździeńcowatych (Clavariaceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Ramariopsis, Clavariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1797 r. Ch.H. Persoon nadając mu nazwę Clavaria subtilis. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Ronald H. Petersen w 1978 r.^[1]

Synonimów ma ponad 20. Niektóre z nich^[2]:

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. dla synonimu Clavulinopsis subtilis. Franciszek Błoński używał nazwy goździeniec drobny dla synonimu Clavaria subtilis^[3]. Po przeniesieniu tego gatunku do rodzaju Ramariopsis obydwie polskie nazwy stały się niespójne z nazwą naukową.

Morfologia

Owocnik

Grzyb klawaroidalny o rozmiarach około 1–3 × 0,1–2 cm. Zazwyczaj jest rozgałęziony, ale czasami pojedynczy. Rozgałęzienia mają średnicę do 1 mm, cylindryczny trzon do 2 mm i wysokość 1–2 cm. Młode owocniki białe, starsze ciemniejsze – w kolorze od szarobiałego do beżowego. Podstawa owocnika z czasem brązowieje. Miąższ bez wyraźnego zapachu i smaku^[4].

Cechy mikroskopowe

Hymenium szarozielone, ciemniejące pod działaniem FeSo₄. Strzępki w kontekście o średnicy do 13 μm, zasadniczo równolegle do siebie, ale z rozgałęzieniami i zespoleniami. Sprzążki liczne. Strzępki w części rdzeniowej bezbarwne do bladożółtych, często o lekko pogrubionych ściankach, zwłaszcza w kierunku podstawy owocnika. Strzępki w subhymenium o średnicy do 4 μm, cienkościenne, kręte, ze sprzążkami i tworzące podstawki w klastrach. Zazwyczaj zawierają bladożółtawe wakuole lub krople. Podstawki 4-sterygmowe, o rozmiarach 25–45 × 3,6–5.5 μm ze sprzążkami, pigmentowane blado żółtawymi kroplami w cytoplazmie. Sterylne elementy hymenium zbudowane z niezróżnicowanej pseudoparenchymy w postaci wąskich, prostych strzępek o średnicy, 5–20 μm wystających ponad hymenium. Zarodniki 4,2–6,3 × 3,0–4,5 (–5,6) μm, prawie kuliste do jajowatych, gładkie, cienkościenne, z jedną gutulą, z widocznym stożkowym dzióbkiem o długości 0,5–1,5 μm^[5].

Występowanie i siedlisko

W Polsce gatunek bardzo rzadki. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano jedno tylko stanowisko, i to historyczne (F. Błoński w Gołoszycach, 1902 r.)^[3]. Wynika to prawdopodobnie nie tylko z drobnych rozmiarów tego gatunku, ale także z nieodróżniania go od bardzo podobnego koralownika białawego (Ramariopsis kunzei)^[5]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Niemczech, Danii, Holandii i Szwecji^[3].

Rośnie na żyznych glebach, na suchych łąkach lub w lasach. Jest niezbyt częsty i trudny do zaobserwowania ze względu na małe rozmiary^[4].

Gatunki podobne

Bardzo podobny jest koralownik białawy Ramariopsis kunzei. Utworzenie gatunku Ramariopsis subtilis otworzyło pole do dyskusji nad taksonomią gatunków w rodzinie goździeńcowatych (Clavariaceae). Różnica między gatunkami R. subtilis i R. minutula jest subtelna i mało jasna. Podobne zastrzeżenia dotyczą niektórych drobnych gatunków z rodzaju Clavulinopsis (C. constans, C. pogonati, C. vernalis)^[5].

Przypisy