Godło Polski

Godło Polski
Ilustracja
Godło Polski umieszczone w tarczy, według wzoru i kolorystyki zgodnych z obowiązującą ustawą (prześwity w koronie są zgodne z wizerunkiem orła białego na Chorągwi Rzeczypospolitej według wzoru z 1927 i sprowadzonej na Zamek Królewski w Warszawie w 1990 podczas oficjalnej ceremonii przekazania insygniów prezydenckich)[1].
Informacje
W oryginale

Herb/Godło Rzeczypospolitej Polskiej[2]

Wprowadzono

26 czerwca 1295 (pierwsza wersja)
29 marca 1928 (obecna wersja)[3]

Tarcza

„francuska”

Opis

Srebrny (biały) ukoronowany orzeł na czerwonej tarczy[2]

Odznaczenie

Order Orła Białego

Orzeł na pieczęci majestatycznej Przemysła II z 1295, najstarsze znane użycie polskiego godła
Herb Korony Królestwa Polskiego według Marcina Bielskiego, Kronika Polska, 1597

Godło Polski, Godło Rzeczypospolitej Polskiej, właściwie herb Polski[2]godło i symbol Rzeczypospolitej Polskiej; jego archetypem jest dynastyczny herb Piastów, pierwszych władców Polski.

Podstawa prawna

Zgodnie z art. 28 Konstytucji RP[4] Godłem Rzeczypospolitej Polskiej jest wizerunek orła białego w koronie w czerwonym polu. Korona została przywrócona 31 grudnia 1989 r. ustawą z dnia 29 grudnia 1989 r. o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej[5] (art. 1 p. 19). Jednakże nowy wzór godła został wprowadzony dopiero 22 lutego 1990 r. ustawą z dnia 9 lutego 1990 r. o zmianie przepisów o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej[6].

W ustawie o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych[7] ustawodawca określił:

Godłem Rzeczypospolitej Polskiej jest wizerunek orła białego ze złotą koroną na głowie zwróconej w prawo, z rozwiniętymi skrzydłami, z dziobem i szponami złotymi, umieszczony w czerwonym polu tarczy.

Wzór godła Rzeczypospolitej Polskiej zawiera załącznik nr 1 do tej ustawy.

Opis symbolu państwa

Według załącznika nr 1 do ustawy jest to biały (jednogłowy) orzeł w złotej koronie, ze złotymi szponami i dziobem, zwrócony w prawo[8]. Godło heraldyczne umieszczone jest na czerwonym polu, lekko zwężającej się ku dołowi tarczy herbowej.

Ustawa potwierdza i precyzuje zarazem barwy bieli i czerwieni będące barwami Rzeczypospolitej Polskiej. Określone są one w załączniku nr 2.

Orzeł biały odwzorowany jest symbolicznie w białej, górnej barwie flagi polskiej złożonej z dwóch poziomych pasów. Zgodnie z zasadami heraldyki pas górny polskich barw narodowych reprezentuje białego orła, a dolny – czerwone pole tarczy herbowej[9].

Legenda

Lech z braćmi przy gnieździe orła

Według legendy założyciel państwa Polan, Lech, podczas postoju w okolicach Poznania ujrzał pod wieczór sporych rozmiarów gniazdo na drzewie. Znajdował się w nim biały orzeł z trzema pisklętami. Gdy Lech przyglądał się mu, orzeł rozpostarł skrzydła na tle nieba czerwonego od zachodzącego słońca. Lech zachwycił się, postanowił tam osiąść, umieścił orła w swym herbie, a miejsce na pamiątkę nazwał Gniezdnem (obecnie Gniezno) od słowa gniazdo. Historia ta będąca częścią legendy o Lechu, Czechu i Rusie pierwszy raz spisana została w Kronice wielkopolskiej napisanej po łacinie w 1273[10] oraz w „Kronice Dalimila” spisanej w języku czeskim w 1319.

Informacje o orle jako godle Królestwa polskiego zanotowane zostały przez polskich pisarzy historycznych. Zanotował ją Jan Długosz w swoich Rocznikach, pisanych w latach 1455–1480[11]. W tekście autor wskazał na podobieństwa do godła Rzymu. Legendę o Lechu oraz orle zakładającym gniazdo wspomniał także w 1555 roku w swoim dziele De origine et rebus gestis Polonorum (pol. O pochodzeniu i czynach Polaków) polski historyk Marcin Kromer[12].

Niektórzy uczeni upatrują w legendzie podania o założeniu Rzymu przez Romulusa i Remusa. Jej elementem jest auspicjum, starożytny rytuał wnioskowania z lotu ptaków drapieżnych (np. orła) o aprobacie bogów dla podjętych zamierzeń.

Mniej romantyczna wersja zakłada, że Polanie mogli przyjąć emblemat orła jako symbol mocy (orzeł był towarzyszem Jowisza i nosicielem jego piorunów) wzorując się na cesarstwie rzymskim, lub po 800 roku jego następcy, Świętym Cesarstwie Rzymskim, od którego symbol orła przejęło wiele europejskich państw. Znak był znany wśród Polan głównie ze zdobnictwa celtyckiego lub rzymskich monet, docierających na ich ziemie szlakiem bursztynowym[2].

Historia

Denar Princes Polonie Bolesława Chrobrego z wizerunkiem ptaka
Płytka ceramiczna z wyobrażeniem orła, Gniezno XII wiek
Herb Ludwika Andegaweńskiego i herby polskich książąt, Herbarz Geldrii, koniec XIV w.
Król Polski w stroju turniejowym, Herbarz Złotego Runa, XV w.
Orzeł Jagiellonów na modlitewniku Anny Jagiellonki z 1582

Orzeł jako godło jest znany od czasów starożytnych. Był używany m.in. w starożytnym Imperium Rzymskim jako symbol legionowy. We wczesnym średniowieczu orła używali również Goci, Gepidowie i Frankowie. Od średniowiecza był również symbolem Świętego Cesarstwa Rzymskiego i Cesarstwa Bizantyńskiego.

Wizerunku orła w koronie dopatrywano się na słynnym denarze Princes Polonie Bolesława Chrobrego z około 1005-1007 roku, traktując je jako najwcześniejszy zachowany wizerunek „herbu Polski”. Wśród uczonych nie ma jednak pewności, jaki ptak przedstawiony jest na monecie[13]. Według dawniejszych opracowań (Kazimierz Stronczyński, Marian Gumowski) utożsamiających ptaka z orłem, byłby to bielik zwyczajny (charakterystyczne kropki odzwierciedlają białe lotki widoczne w naturze na jego złożonych skrzydłach). Obecnie jednak większość najważniejszych numizmatyków, archeologów i historyków (m.in. Ryszard Kiersnowski, Zygmunt Zakrzewski, Stanisław Suchodolski) zgadza się, że ptak na monecie nie przedstawia orła i nie ma związku z późniejszym herbem Polski. Uczeni zwracają uwagę, że denar Chrobrego wykazuje duże podobieństwo do monet wybijanych przez czeskiego księcia Władywoja. Autorytet w dziedzinie średniowiecznych denarów, prof. Stanisław Suchodolski uważa, że na monecie przedstawiony jest paw indyjski, który był wówczas ważnym symbolem chrystologicznym i symbolem św. Wojciecha[14].

Orzeł występował na monetach i pieczęciach książąt piastowskich, tarczach i chorągwiach od XII wieku. Początkowo funkcjonuje w herbach śląskich linii Piastów. Po raz pierwszy jako godło książęce pojawia się na pieczęci konnej Kazimierza opolsko-raciborskiego w 1222 r.[15] Później stopniowo jest przejmowany jako herb przez kolejne linie Piastowskie, najpóźniej pojawia się na pieczęciach książąt mazowieckich, bo dopiero po 1271 r.[9] Jako oficjalny herb całego państwa polskiego zaczął być używany od 1295 przez Przemysła II, który po raz pierwszy użył ukoronowanego orła jako godła państwa na rewersie pieczęci majestatycznej z 1295 r.[9]

Forma graficzna orła zmieniała się przez wieki. Dzisiejsza jego forma, przyjęta w 1927 roku (projekt profesora Zygmunta Kamińskiego[16]), jest wzorowana na orle z epoki Stefana Batorego. Trzeba zauważyć, że projekt ten jest w zasadzie bardziej przystosowany do pieczęci lub tarczy okrągłej niż do prostokątnej (heraldycznej).

Zmieniała się także cała tarcza – w Rzeczypospolitej Obojga Narodów tarcza stała się czwórdzielna, z naprzemiennymi wizerunkami polskiego Orła i litewskiej Pogoni. Jednocześnie królowie używali też własnych herbów, zwykle umieszczając je w tarczy sercowej herbu państwowego (np. Snopek Wazów).

Po rozbiorach wiele utworzonych przez zaborców guberni, prowincji i województw polskich otrzymało nowe herby – nadal przewijał się na nich biały orzeł, bez korony albo z koroną, albo z głową odwróconą na lewą część czoła; gdzieniegdzie występowała też Pogoń mimo wygasłej unii. Najczęściej były to herby złożone z godłem zaborcy (np. Wielkie Księstwo Poznańskie miało herb z czarnym orłem tak jak inne prowincje pruskie, ale z tarczą sercową czerwoną, na której widniał polski orzeł w koronie).

W czasie powstania listopadowego rozgorzała dyskusja na temat godła. Wzorując się na rewolucyjnej Francji historyk Joachim Lelewel zaproponował aby nad Orłem i Pogonią umieszczonymi na amarantowym tle znalazła się czapka frygijska zamiast korony. Miało być to symbolem zwycięstwa ludowładztwa. Sejm uznał to jednak za symbolikę jakobińską i pozostał przy godle jagiellońskim[17].

Po powstaniu listopadowym imperatorzy wszechrosyjscy, tytułujący się również królami (carami) Polski, przejęli polski Order Orła Białego z niebieską wstęgą, który odtąd cieszył się w Rosji uznaniem.

Na herbie z okresu powstania styczniowego widnieje, oprócz orła i Pogoni, Archanioł Michał – patron Rusi.

Po rozbiorach ludność polska skrzętnie zbierała przedrozbiorowe grosze i inne polskie monety z herbem Rzeczypospolitej (Orzeł Biały oraz Pogoń na czterech polach tarczy heraldycznej). Oczywiście nie mogło zabraknąć orła na sztandarach i emblematach powstańczych, często nadal z Pogonią litewską.

W 1916 Austria i Niemcy przystały na odnowienie Królestwa Polskiego. W 1917 wyemitowano pierwsze banknoty polskie z orłem w koronie na tarczy niepodzielnej.

Po odzyskaniu niepodległości wszystkie siły polityczne były zgodne że godłem ma być Orzeł Biały. Kwestia sporna dotyczyła korony. Przeciwko jej umieszczeniu nad głową orła byli politycy Polskiej Partii Socjalistycznej oraz działacze ruchu ludowego. Najbardziej przeciw umieszczeniu w godle korony był ludowiec Stanisław Thugutt[17]. Ostatecznie orła w koronie jako godło państwowe wprowadzono ustawą uchwaloną przez Sejm Ustawodawczy 1 sierpnia 1919[18]. Oficjalny wizerunek godła przypominał orła Stanisława Poniatowskiego i był używany do 1927, kiedy powstała nowa wersja według projektu Zygmunta Kamińskiego. Odrzucono tradycyjną formę, zastępując ją nową (Zobacz też sekcje: Tradycja heraldyczna, Błędy i krytyka), m.in. usunięto krzyż z korony, dodano dwie pięcioramienne rozety[19].

W czasie II wojny światowej polscy komuniści zdecydowali się na wprowadzenie nowego symbolu państwowego. Wanda Wasilewska poleciła wówczas Janinie Broniewskiej opracowanie projektu orła na czapki mundurowe żołnierzy 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. W oparciu o orła z sarkofagu Władysława Hermana i Bolesława Krzywoustego w katedrze płockiej powstał nowy orzeł bez korony. Szybko, bo już w 1944 roku, komunistyczne władze reprezentowane przez PKWN zdecydowały wrócić do przedwojennego wizerunku orła, ale usunęły koronę z głowy orła. W 1947 roku ogłoszono konkurs na godło państwowe, ale pozostał on nierozstrzygnięty. Ostatecznie w konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z 22 lipca 1952 roku opublikowano wizerunek orła, który od przedwojennego różnił się brakiem korony, a złoty otok zastąpiło obramowanie tarczy w formie generalskiego wężyka[20]. Usunięcie potwierdzono dodatkowo dekretem z roku 1955, jednocześnie zrezygnowano z obramowania tarczy[21]. Rząd RP na uchodźstwie w odpowiedzi Dekretem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 listopada 1956 r. umieścił na głowie orła zamkniętą koronę zwieńczoną krzyżem[22].

W okresie przemian ustrojowych po wyborach parlamentarnych w 1989 roku posłowie Stronnictwa Demokratycznego wnieśli projekt ustawy przewidujący przywrócenie orłowi korony. Początkowo wątpliwości co do tego pomysłu wysuwał kierowany przez Bronisława Geremka Obywatelski Klub Parlamentarny, nie negując zasadności tej zmiany, ale wskazując na jej przedwczesność z uwagi na brak przyjęcia w całości nowej konstytucji[23][24]. Ostatecznie propozycję tę Sejm PRL X kadencji uwzględnił przy zmianie Konstytucji PRL, przyjmując ustawę niemal jednogłośnie (374 głosy za, 1 głos przeciw), przywracając tym samym orłowi koronę według wzoru z roku 1927[6][23].

W 2018 r. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego rozpoczęło prace nad nowelizacją ustawy o symbolach państwowych, w tym załącznika zawierającego wzór godła państwowego. Zmiany mają dotyczyć głównie dostosowania wzorów do aktualnych technologii, ale zaplanowano także zmiany w wyglądzie (m.in.) skrzydła mają być lustrzanym odbiciem, prześwity w koronie, nogi złote[25].

Od października 2022 organy administracji rządowej zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 30 września 2022 używają w swojej identyfikacji wizualnej nowej wersji orła z godła państwowego[26][27], który od ustawowego różni się m.in. pozłacanymi nogami do linii upierzenia oraz kształtem skrzydeł, które stały się lustrzanymi odbiciami[28].

Użycie i ochrona

Współcześnie jest to chroniony prawem symbol państwa polskiego. Jego wizerunek widnieje na budynkach administracji publicznej wszystkich szczebli. Jest obecny w szkołach oraz sądach. Ponadto jest reprezentowany na awersach polskich monet, a także koszulkach sportowców reprezentujących Polskę[29][30]. Niemniej jednak w Polsce pojawia się wiele pytań o granicę eksponowania oraz dowolnego interpretowania symbolu narodowego, a także traktowania jako pamiątkowy gadżet[31].

Znieważenie, niszczenie, uszkadzanie lub usuwanie godła Polski to występek zagrożony karą grzywny, karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności do roku. Art. 137 § 1 Kodeksu karnego w tym samym zakresie obejmuje ochroną flagę, sztandar, chorągiew, banderę, flagę lub inny polski znak państwowy.

Art. 137 § 2 k.k. reguluje kwestię znieważenia lub niszczenia znaków państwowych obcego państwa na terenie Polski. Ochrona prawna z tytułu art. 137 § 2 k.k. ogranicza się do znaków wystawionych publicznie przez przedstawicielstwo tego państwa lub na zarządzenie polskiego organu władzy. Zgodnie z tak zwaną klauzulą wzajemności z art. 138 § 1 k.k. znaki państwa obcego na terenie Polski są objęte ochroną jedynie w przypadku gdy państwo obce zapewnia wzajemność. Naruszenie przepisów o używaniu godła RP stanowi wykroczenie zagrożone karą aresztu lub grzywny[32].

Tradycja heraldyczna

Husarz z 1605 roku na koniu pomalowanym w biało-czerwone barwy narodowe z Białym Orłem na tarczy – Rolka sztokholmska
Godło Rzeczypospolitej Polskiej eksponowane na Wystawie Światowej w Paryżu, na fotografii barwnej w 1937 r.
Modernistyczna wersja godła Polski na 100 zł monecie z 1925 autorstwa Stanisława Szukalskiego

Orzeł przedstawiony jest zgodnie z tradycją heraldyczną, w postaci gotowej do walki. Nieprawdą jest, jakoby złamana została w tym przypadku heraldyczna zasada alternacji, która każe tak dobierać tynktury, aby kolor znajdował się na metalu lub metal na kolorze (metalami w heraldyce są srebro i złoto, najczęstszymi kolorami – czerwień i błękit). Biel oddaje w heraldyce metal srebrny, tak więc nie ma potrzeby dodatkowego oddzielania bieli orła od czerwonego tła. Polskie godło nosi nazwę własną Orzeł Biały, ale heraldyczny opis państwowego symbolu brzmi: w polu czerwonym srebrny orzeł w złotej koronie. Ułożenie głowy orła w prawo (w stronę zaszczytną ku prawemu skrzydłu) jest w heraldyce naturalne i nie wymaga dodatkowego określenia.

Również nieprawdziwe jest twierdzenie, że ukoronowanie orła oznacza niepełną suwerenność. Owszem, w zachodnioeuropejskiej heraldyce ukoronowanie przedstawianego na tarczy zwierzęcia czy postaci oznaczało zwykle zależność lenną. Ukoronowany Orzeł Biały przeciwnie, od początku symbolizował suwerenność Polski.

Od wizerunku orła białego na czerwonym polu wywodzą się biało-czerwone barwy flagi polskiej. Zgodnie z zasadami heraldyki pas górny reprezentuje białego orła, a dolny czerwone pole tarczy herbowej[9]. Kolory te według symboliki używanej w heraldyce mają następujące znaczenie:

  • Koloru białego używa się w heraldyce jako reprezentację srebra. Oznacza on także wodę, a w zakresie wartości duchowych czystość i niepokalanie.
  • Kolor czerwony jest symbolem ognia, a z cnót oznacza odwagę i waleczność[9].

Błędy i krytyka

Błędem z punktu widzenia nazewnictwa heraldycznego, jest zastosowana w Ustawie pisownia godło Rzeczypospolitej Polskiej, podczas gdy zamieszczona w artykule Ustawy definicja opisuje cały herb, a więc godło wraz z tarczą barwy czerwonej. Fragment ten powinien więc brzmieć herb Rzeczypospolitej Polskiej. Wynika to z faktu, że godłem państwowym jest sam stylizowany heraldycznie, ukoronowany orzeł biały, zaś godło umieszczone w czerwonym polu tarczy, zgodnie z zasadami heraldyki, jest już herbem[33].

Traktowanie określeń: herb oraz godło jako synonimów powoduje komplikacje podczas opisywania symbolu państwa, gdyż symbolem niektórych państw były i są godła, podczas gdy inne państwa używają herbów. Przykładem godła jako symbolu państwa było godło ZSRR (gdzie nie występuje tarcza herbowa), a przykładem herbu jako symbolu państwa, jest herb Rosji.

Opracowany w 1927 roku wzór orła, stosowany z niewielkimi zmianami do dzisiaj, wzbudził w momencie jego przyjęcia kontrowersje. Krytykowano głównie kilka błędów formalnych:

  • przepaska na skrzydłach, oraz oręż, czyli łapy wraz ze szponami oraz dziób, powinny być złote,
  • w koronie powinny być prześwity między kwiatonami,
  • zakończenia przepaski powinny mieć kształt trójliścia, a nie gwiaździstej rozety (w wersji po 1990 roku dokonano korekty tego elementu),
  • rysunek powinien być płaski z czarnymi liniami konturowymi, nie zaś cieniowany.

Część krytyków zarzucała użycie korony otwartej bez krzyża – zaczerpniętej z pieczęci majestatycznej Przemysła II, zamiast zamkniętej z jabłkiem i krzyżem, której wzorem winna być korona Chrobrego. Zakwestionowano też złote obramowanie tarczy (usunięte po 1990 roku). Większość z tych uwag przewijała się w czasie dyskusji nad zmianą godła w roku 1990. Jednak pomimo tych formalnych uchybień postanowiono zachować wzór z 1927 roku jako najbardziej popularny, dokonując tylko niewielkich korekt: w czasach PRL wzorowano na nim kolejne wersje orła bez korony, używała go również Polonia i rząd na uchodźstwie (choć ze zmienioną koroną – zamkniętą z krzyżem).

Ze względu na to, że wizerunek ptaka umieszczanego w polskim godle był mocno stylizowany, istnieją kontrowersje co do tego, który z gatunków można uznać za jego pierwowzór. Za ptaka umieszczanego w herbach polskich można uznać, poza bielikiem, także dziewięć innych gatunków, takich jak: orzeł przedni, orzeł cesarski, orzeł stepowy, orlik grubodzioby, orlik krzykliwy, orzełek południowy, bielik wschodni, gadożer oraz rybołów[34]. Oprócz bielika, głównym kandydatem do pierwowzoru Godła Polski jest orzeł przedni[35][36]. Za tym, że to właśnie bielik jest uwidoczniony w herbie, świadczyć może to, że na większości wizerunków skoki ptaka są nieopierzone, dziób jest duży, a barwa piór biała, właściwa barwie piór ogona i głowy starszych osobników tego gatunku[37][34]. W powszechnym mniemaniu bielik jest uważany za orła, jednak w rzeczywistości przedstawiciele rodzaju Haliaeetus, do którego należy ten gatunek, są genetycznie bliżej spokrewnieni z rodzajami Ichthyophaga, Milvus i Haliastur niż z orłami właściwymi zgrupowanymi w podrodzinie Aquilinae[38][39]. Tym niemniej nie tylko w polskim nazewnictwie zwyczajowym bielika określa się jako orła – w krajach Europy Zachodniej określa się go mianem orła morskiego (niem.Seeadler, ang.sea-eagle)[40][41]. Ponadto niektórzy ornitolodzy przyjmują bardzo szeroką definicję orła („duże ptaki drapieżne, które nie są kaniami, myszołowami, sępami, sokołami lub jastrzębiami”), dopuszczając możliwość określania mianem orła oprócz orłów właściwych także orłów morskich[42].

Według opublikowanych w 2017 badań heraldyka Jerzego Michty, projekt Kamińskiego jest w rzeczywistości kopią wizerunku polskiego orła na stworzonym przez francuską medalierkę Élisę Beetz-Charpentier medalu ku czci Ignacego Paderewskiego z 1924[43]. W październiku 2018 roku Andrzej-Ludwik Włoszczyński, powołując się na publikację Jerzego Michty oraz przeprowadzone przez siebie badania stwierdził, że inspiracją Kamińskiego mogła być wyłącznie plakieta Elise Beetz-Charpentier z roku 1924[44].

W grudniu 2018 roku Aleksander Bąk opublikował kopię umowy z dnia 15 maja 1934 roku, zawartej pomiędzy Mennicą Paryską a medalierką Élisą Beetz-Charpentier[45]. Jego zdaniem stanowi to dowód, że plakieta nie została wyemitowana w roku 1924, lecz dopiero w roku 1934, a teza Jerzego Michty i wnioski sformułowane przez Andrzeja-Ludwika Włoszczyńskiego są niezgodne z prawdą[46].

Orzeł Biały na znakach narodowych na przestrzeni wieków

Orzeł Biały na flagach polskich

Orzeł Biały w herbach miast w Polsce

Orzeł w polskiej symbolice wojskowej

Orzeł w polskich odznaczeniach

Inne przykłady zastosowania symbolu Orła Białego i Godła Polski

Zobacz też

Przypisy

  1. Strona główna Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej - Internetowy System Aktów Prawnych 22.12.1990 (Dz.U. 1990 nr 5 poz. 64)
  2. a b c d Alfred Znamierowski: Insygnia, symbole i herby polskie. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 109–130. ISBN 83-7311-601-X.
  3. Ostatnia modyfikacja 22 lutego 1990.
  4. Dz.U. z 1997 r. nr 78, poz. 483.
  5. Dz.U. z 1989 r. nr 75, poz. 444.
  6. a b Dz.U. z 1990 r. nr 10, poz. 60.
  7. Dz.U. z 2019 r. poz. 1509
  8. Heraldycznie w prawo, tj. w lewą stronę dla obserwatora; patrz zasady blazonowania.
  9. a b c d e Stanisław Russocki, Godło, barwy i hymn Rzeczypospolitej. Zarys dziejów, Wiedza Powszechna, Warszawa 1978.
  10. Brygida Kürbisówna, Studia nad Kroniką wielkopolską, Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Poznań 1952.
  11. Mecherzyński 1867 ↓.
  12. Błażowski 1857 ↓.
  13. Tadeusz Kałkowski: Tysiąc lat monety polskiej. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1974, s. 40–41
  14. Stanisław Suchodolski: Orzeł czy paw? Jeszcze o denarze Bolesława Chrobrego z napisem PRINCES POLONIE. Inter Orientem et Occidentem. Studia z dziejów Europy Środkowowschodniej ofiarowane Prof. Janowi Tyszkiewiczowi, Warszawa 2002. Wyd. DiG. [dostęp 2014-05-04].
  15. Wojciech Górczyk, Półksiężyc, orzeł, lew i smok. Uwagi o godłach napieczętnych Piastów, „Histmag” ISSN 1896-8651 [1].
  16. Godło Polski jest plagiatem?, www.rp.pl [dostęp 2020-08-05] (pol.).
  17. a b Jerzy Besala, Tyrani i błaźni. Od cezarów rzymskich i Henryka VIII Tudora do Stalina i Hitlera. Bellona Warszawa 2013, s. 362.
  18. Dz.U. z 1919 r. nr 69, poz. 416.
  19. Dz.U. z 1927 r. nr 115, poz. 980.
  20. Z Orłem Białym poprzez wieki. Cz. 5: Symbolika państwowa PRL i III RP – Histmag.org [dostęp 2017-04-28].
  21. Dz.U. z 1955 r. nr 47, poz. 314.
  22. Dekret Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 listopada 1956 r. o zmianie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, przez dodanie Krzyża w Koronie. (Dz. U. z 1956 r. Nr 3, poz.1).
  23. a b Lesław Lech: Orłu korona, narodowi reformy – wspomnienia posła na Sejm RP. Przegląd Dziennikarski, 20 stycznia 2015. [dostęp 2017-07-15].
  24. Waldemar Kowalski: Orzeł biały znów w koronie. Jak PRL zmienił się w III RP przy aplauzie generała Jaruzelskiego. Natemat, 26 grudnia 2014. [dostęp 2017-07-15].
  25. Wiktor Ferfecki, Wiemy, kto narysuje Polakom nowe godło, „rp.pl”, 26 października 2018 [dostęp 2018-10-26] (pol.).
  26. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 września 2022 r. w sprawie sposobu używania wizerunku orła ustalonego dla godła Rzeczypospolitej Polskiej oraz barw Rzeczypospolitej Polskiej do celów wspólnej identyfikacji wizualnej (Dz.U. z 2022 r. poz. 2102).
  27. Wspólna identyfikacja wizualna administracji rządowej. gov.pl, 19 października 2022. [dostęp 2022-10-31].
  28. Wiktor Ferfecki: Rząd zmienił sobie godło państwowe. rp.pl, 18 października 2022. [dostęp 2022-10-31].
  29. Dz.U. z 2022 r. poz. 1599.
  30. Dz.U. z 2012 r. poz. 490.
  31. Ustawa o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych, art. 16. 1. Symbole Rzeczypospolitej Polskiej nie mogą być umieszczane na przedmiotach przeznaczonych do obrotu handlowego. 2. Dozwolone jest umieszczanie na przedmiotach przeznaczonych do obrotu handlowego godła lub barw Rzeczypospolitej Polskiej w formie stylizowanej lub artystycznie przetworzonej.
  32. Art. 49 § 2 Kodeksu wykroczeń.
  33. Raport NIK Informacja o wynikach kontroli używania symboli państwowych przez organy administracji publicznej, przypis na str. 15 (format pdf).
  34. a b Tomasz Pietras: Znak zwycięskiego orła. mowiawieki.pl. [dostęp 2014-02-01].
  35. TEMAT TYGODNIA – Zagadka polskiego orła, „TWiNN” [dostęp 2017-01-20].
  36. Najnowsze dzieje symboli państwowych i narodowych polski, www.pogotowieflagowe.pl [dostęp 2017-01-20].
  37. Mizera 1999 ↓, s. 5.
  38. H.R.L. Lerner, D.P. Mindell. Phylogeny of eagles, Old World vultures, and other Accipitridae based on nuclear and mitochondrial DNA. „Mol. Phylogenet. Evol.”. 37, s. 327–346, 2005. DOI: 10.1016/j.ympev.2005.04.010. 
  39. J.H. Boyd III: Accipitridae: Hawks, Kites, Eagles. [w:] Aves–A Taxonomy in Flux 3.05 Introduction [on-line]. John Boyd’s Home Page. [dostęp 2016-08-14]. (ang.).
  40. Andrzej Kruszewicz: Ptaki Polski. T. 1. Warszawa: „Multico” Oficyna Wydawnicza, 2010, s. 148–156. ISBN 978-83-7763-327-4.
  41. Mizera 1999 ↓, s. 12–13.
  42. Mizera 1999 ↓, s. 12–14.
  43. Wiktor Ferfecki, Godło Polski jest plagiatem?, „Rzeczpospolita”, 29 października 2018 [dostęp 2018-10-29].
  44. Andrzej-Ludwik Włoszczyński, Dwa w jednym, 17 października 2018 [dostęp 2018-10-17], Cytat: Raczej trudno, patrząc na oba artefakty, mówić o zbieżności myślenia i przypadkowości, ze względu na zbyt dużą szczegółowość formy orła i jej nietypowość. Inspiracja wydaje się być, w tym układzie, daleko posunięta i o ile forma wykazuje bardzo duże podobieństwo, to już idea stojąca za nią jest w 100% identyczna. Jeżeli dodamy do tego dość ogólnikowe wypowiedzi Kamińskiego na temat inspiracji, bez wskazywania detalicznego tychże, mamy domniemanie graniczącą z pewnością, że tąże inspiracją była wyłącznie plakieta Elise Beetz-Charpentier z roku 1924.
  45. Aleksander Bąk, Dowód prawdy, JakiZnakTwoj.pl, 5 grudnia 2018 [dostęp 2018-12-05].
  46. Aleksander Bąk, Co ja paczę… – i nie wierzę, Wiem-Jak.com, 4 grudnia 2018 [dostęp 2018-12-04].
  47. Ustawa z dnia 1 sierpnia 1919 r. o godłach i barwach Rzeczypospolitej Polskiej. Dz.U. 1919 nr 69, poz. 416. ISAP. [dostęp 2018-11-21].
  48. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach. Dz.U. 1927 nr 115 poz.980.. ISAP. [dostęp 2018-11-21].
  49. Dekret Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 listopada 1956 r. o zmianie Rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach, barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach przez dodanie Krzyża w Koronie. Dz.U Władz RP na Uchodźstwie 1956 nr 3, poz. 3.. ISAP. [dostęp 2018-11-21].
  50. Ustawa o godle, barwach i hymnie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, (Dz.U. z 1980 r. nr 7, poz. 18)
  51. Andrzej Heidrich Andrzej Heidrich nie żyje. To on zaprojektował polskie banknoty

Bibliografia

  • Stanisław Russocki, Godło, barwy i hymn Rzeczypospolitej. Zarys dziejów, Wiedza Powszechna, Warszawa 1978.
  • Błażowski Marcin: Kronika polska Marcina Kromera biskupa warmińskiego ksiąg XXX... Sanok: 1857.
  • Mecherzyński Karol: Jana Długosza kanonika krakowskiego Dziejów polskich ksiąg dwanaście. Kraków: Aleksander Przeździecki, 1867.
  • T. Mizera: Bielik. Świebodzin: Wydawnictwo Lubuskiego Klubu Przyrodników, 1999, s. 195, seria: Monografie Przyrodnicze, nr 4. ISBN 83-87846-04-X. (pol.).
  • Jerzy Besala: Tyrani i błaźni. Od cezarów rzymskich i Henryka VIII Tudora do Stalina i Hitlera. Warszawa: Bellona, 2013. ISBN 978-83-11-12581-0.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

November Uprising.svg
Coat of arms November Uprising
Godło II Rzeczypospolitej.png
Godło Rzeczypospolitej Polskiej ustalone Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach (Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980)
Coat of arms of Poland-official3.png
Godło Rzeczypospolitej Polskiej
Royal Standard of the Tsar of Poland (1815–1830).svg
Autor: Malarz pl, Licencja: CC BY-SA 3.0
Flaga Króla Polski (jednocześnie Cara Rosji) w latach 1815-1830
Flag of Poland (with coat of arms, 1980-1990).svg
Flaga Polski z godłem, wersja symboliczna. Oparta na File:State Flag of Poland.svg i File:Herb PRL.svg. Była to 'flaga państwowa z godłem' Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Używano jej m. in. jako bandery handlowej.
POL Marynarka Wojenna.svg
Orzeł Marynarki Wojennej RP
POL Wojska Specjalne.svg
Orzeł Wojsk Specjalnych RP.
Orzełek legionowy.svg
Orzełek legionowy
Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
EuropeContour.svg
Autor: Scroch, Licencja: CC BY-SA 4.0
Contours of Europe
Grosi cracoviensess reverse.jpg
Autor: mzopw, Licencja: CC-BY-SA-3.0
The Grossus cracoviensis, a silver groschen coin similar to the Prague groschen, was introduced in Cracow by Casimir III of Poland in 1367. It is marked GROS(S)I CRACOVIENSES(S) and KAZIMIRVS PRIMUS DEI GRATIA REX POLONIE.
Polska ePaszport.jpg
Okładka polskiego paszportu z informacjami biometrycznymi, wzór 2007.
Paris-expo-1937-pavillon de la Pologne-09.jpg
National coat of arms of Poland in Polish pavilion at World Expo 1937 in Paris. This photography was not colorized ("PHOTOS GORSKY FRÈRES").
01 Tablica upamiętniająca ofiary katastrofy smoleńskiej w Kancelarii Premiera.jpg
Autor: Kancelaria Sejmu / Paweł Kula, Licencja: CC BY 2.0
Tablica upamiętniająca ofiary katastrofy smoleńskiej w Kancelarii Premiera. Obchody 7. rocznicy katastrofy smoleńskiej. Odsłonięcie tablicy upamiętniającej ofiary katastrofy smoleńskiej w Kancelarii Premiera RP. Premier Beata Szydło, prezes Prawa i Sprawiedliwości Jarosław Kaczyński, matka śp. Przemysława Gosiewskiego Jadwiga Gosiewska i wdowa po Zbigniewie Wassermannie Halina Wassermann odsłonili w Kancelarii Premiera tablicę upamiętniającą ofiary katastrofy smoleńskiej.
Orzel AK.jpg
Autor: Topory, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mosiężny orzełek kombatancki Armii Krajowej, , ze zbiorów Muzeum Hymnu Narodowego w Będominie.
ArrasyWawel.jpg
Arras z herbem Polski i królewskimi monogramami S.A. (Sigismundus Augustus).
Coat of arms of Poland2 1919-1927.svg
Godło Polski z lat 1919 - 1927.
Znak orła BOR.jpg
Znak orła BOR wykonany metodą haftu na czapkę garnizonową i rogatywkę
Władysław jagiełło.png
Autor: Wereszczyński, Licencja: CC BY-SA 4.0
Herb Władysława Jagiełły
Embroidered Polish eagle by Anna Jagiellon.png
Embroidered Polish eagle on a book from by Anna Jagiellon's library, known as prayer book of Anna Jagiellon.
Dowod-osobisty-wzorzec-868x489.png
Polish Personal ID card from Aug-2021 front side
Warsaw Royal Castle GM (10).JPG
The throne of the former Kingdom of Poland
Krzyż Wschodni (awers).jpg
Krzyż Wschodni – awers odznaki
Denar rys chrobry1.png
Denar PRINCES POLONIE Chrobrego
Medal-zwyciestwa-i-wolnosci Polska.jpg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Pibwl (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC-BY-SA-3.0

Medal Zwycięstwa i Wolności 1945 (Victory and Freedom 1945 Medal) - Polish military award, awarded in 1945-1999 to commemorate a victory in World War II. (Second version)

Own collection.
Orzełek Wojsk Wielkopolskich.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Wielkopolskich wz. 1919
Herb Rzeczypospolitej 1919-1927.png
Autor: Krzysieg, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wzór orła białego w herbie Polski (1919 -1927). Ustawa z dnia 1 sierpnia 1919 r. http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19190690416/O/D19190416.pdf
Coat of Arms of Duchy of Warsaw.svg
Autor: Popik, Licencja: CC BY-SA 4.0
Herb mały Księstwa Warszawskiego (1807-1815)
Polish fans, Wrocław - Euro 2012.jpg
Autor: Piotr Drabik, Licencja: CC BY 2.0
Polish fans in Wrocław, before Czech Republic - Poland, UEFA Euro 2012.
Logo MON.svg
Logo Ministerstwa Obrony Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej.
Flag of Poland (with coat of arms, 1919-1928).svg
Flaga Polski z godłem, wersja symboliczna. Oparta na Image:State Flag of Poland.svg oraz Image:Coat_of_arms_of_Poland2_1919-1927.svg. Była używana w latach 1919-1927 (m. in. jako bandery handlowej).
Coa Hungary Country History Vladislaus I (1440–1444).svg
The coat of arms of Władysław I of Hungary, Władysław III of Poland
Orzeł Biały 1927.jpg
Projekt herbu Polski Zygmunta Kamińskgo z 1927 r., własność Leszka Pudłowskiego (depozyt Zamek Królewski w Warszawie - Muzeum).
Herb rp 1956.png
Autor: NieznanyUnknown author, Licencja: CC0
Herb Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1956 - 1990
Orzeł metalowy lwp.jpg
Wizerunek orła noszonego na uszankach oraz czapkach garnizonowych w lwp. Wykonany z metalu
Krzyż Zachodni (awers).jpg
Krzyż Zachodni - awers projektu
Coat of Arms of Jagiellon kings of Poland.svg
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape ., Licencja: CC BY-SA 3.0
Uwaga! Jest to współczesna rekonstrukcja herbu Jagiellonów jako królów Polski.
Flag of the Kingdom of Poland.svg
Banner of Kingdom of Poland in the 14th century

A seal of Duke Premislaus II from 1290 shows the ruler holding a banner emblazoned with a crowned eagle. During the reign of King Ladislaus (r. 1320–1333), the red cloth with the White Eagle was established as the royal banner. The orientation of the eagle on the banner varied; its head could point either upwards or towards the hoist.

Krzyz Wielki OOP.jpg
Autor: Wulfstan, Licencja: CC BY-SA 4.0
Order Odrodzenia Polski (Polonia Restituta) - Krzyż Wielki
Bandera i znak dowódcy grupy 2.JPG
Bandera Marynarki Wojennej na maszcie, wraz z ze znakiem dowódcy grupy.
Grand Coat of Arms of Grand Duchy of Poznań.svg
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape przez Avalokitesvara ., Licencja: CC BY-SA 3.0
The Grand Coat of Arms of Grand Duchy of Poznań
Orzeł Zygmunta Starego.JPG
Autor: Mathiasrex, Licencja: CC BY 2.5

Orzeł Zygmunta Starego na Wawelu author-Maciej Szczepańczyk

user-Mathiasrex
Coat of Arms of Wettin kings of Poland.svg
Autor: Ten SVG Ten herb zawiera elementy, które zostały zaczerpnięte lub zaadaptowane z tego Ten plikз:, Licencja: CC BY-SA 3.0
Uwaga! Jest to współczesna rekonstrukcja herbu Wettynów jako królów Polski.
Wielkie ksiestwo krakowskie.jpg
Coat-of_Arms of Grand Duchy of Krakow, 1846-1918
KreuzgangSchulpforte 03.JPG
Autor: Allexkoch, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kreuzgang Schulpforte
Jan olbracht.png
Autor: Wereszczyński, Licencja: CC BY-SA 4.0
Herb Jana Olbrachta
Coat of Arms of Stanislaus Leszczynski as king of Poland.svg
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape ., Licencja: CC BY-SA 3.0
Uwaga! Jest to współczesna rekonstrukcja herbu Stanisława Leszczyńskiego jako króla Polski.
BroadwayMarketSausage.JPG
Autor: Andre Carrotflower, Licencja: CC BY-SA 4.0
Several varieties of Polish sausage on sale at Lupas Meats, Broadway Market, Buffalo - 28th March 2015.
Medal 3 Maja.jpg
Autor: Kbigeo, Licencja: CC BY-SA 4.0
Medal 3 Maja
Small Coat of Arms of Congress Poland.svg
Autor: Avalokitesvara, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mały herb Królestwa Kongresowego
POL Wojska Lotnicze.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Orzeł Sił Powietrznych RP
Flag of Poland (with coat of arms).svg
Flaga Polski z godłem, wersja symboliczna. Oparta na Image:Flag of Poland.svg i Image:Herb Polski.svg. Uwaga: godło użyte w tej grafice nie jest oficjalne. Oficjalna wersja godła nie jest jeszcze dostępna w formacie wektorowym, stąd zamieszczono poniżej dodatkową wersję tej grafiki w formacie PNG, w której użyto poprawnego wizerunku godła.
Warneńczyk.png
Autor: Wereszczyński, Licencja: CC BY-SA 4.0
Herb Władysława Warneńczyka
Coat of arms of Poland-official.svg
Coat of Arms of the Republic of Poland
POL Wojskowy Krzyz Zaslugi z Mieczami 1x awers.png
Wojskowy Krzyż Zasługi z Mieczami. Awers.
Ceramic tiel featuring an eagle, Gniezno XII Century.jpg
Autor: Fotografia własna by Mathiasrex, Maciej Szczepańczyk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Ceramic tiel featuring an eagle, Gniezno XII Century, clay
Coat of arms of the Kraków Uprising.svg
Orzeł republikański bez korony z okresu powstania krakowskiego (1846)
Polish Royal Banner of The House of Wettin.svg
Autor: Augustus II the Strong, Elector of Saxony And King Of Polish-Lithuanian Commonwealth., Licencja: CC BY-SA 4.0
Royal banner (not a flag) of the Polish-Lithuanian Commonwealth during the reign of the House of Wettin (1697 -1763)
Obchody XX-lecia odrodzonego Senatu 05.JPG
(c) Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej , CC BY-SA 3.0 pl
Obchody XX-lecia odrodzonego Senatu
Godło Rzeczypospolitej Polskiej - wzór ustawowy.png
Oficjalny wzór godła Polski z Ustawy o godle, barwach i hymnie RP.
Herb prl 1980.png
Autor: NieznanyUnknown author, Licencja: CC0
Rekonstrukcja herbu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z lat 1980 - 1989 wg norm prawnych
POL Krzyż Batalionów Chłopskich.svg
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape ., Licencja: CC BY-SA 4.0
Krzyż Batalionów Chłopskich.
Wielkopolski Krzyż Powstańczy awers.JPG
Autor: Krisgola, Licencja: CC BY-SA 3.0
Wielkopolski Krzyż Powstańczy awers
Nowogrodzka 45 w Warszawie orzeł.jpg
Autor: Panek, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Ta fotografia została przesłana w ramach projektu Wiki Lubi Zabytki będącego częścią inicjatywy Wiki Loves Monuments 2012.
Order of White Eagle Poland.jpg
Order of White Eagle, Poland. The Highest Civilian Order in Poland. Official Pattern
Greater coat of arms of Kingdom of Poland.png
Autor: Wereszczyński, Licencja: CC BY-SA 4.0
Greater coat of arms of Kingdom of Poland with crown of Bolesław Chrobry.
COA Kingdom of Poland with crest.svg
Autor: Wereszczyński, Licencja: CC BY-SA 4.0
Coat of arms of the Polish Kingdom.
Krzyz-partyzancki Polska.jpg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Pibwl (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC-BY-SA-3.0

Krzyż Partyzancki (Partizans Cross) - Polish military award, awarded to partizans of the World War Two.

The inscription: "Za Polskę, wolność i lud" - For Poland, freedom and the people, "Partyzantom" - To partizans.
POL Wojska Lądowe.svg
Orzeł Wojsk Lądowych RP
Memorial Cross of the Polish Armed Forces in the West.PNG
Autor: Image taken by User:Mathiasrex Maciej Szczepańczyk, Licencja: CC BY-SA 3.0
Memorial Cross of the Polish Armed Forces in the West
Flaga Rzeczypospolitej Obojga Narodow ogolna.svg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 2.5
Chorągiew królewska z okresu panowanie dysastii Wazów (1587-1668) w Polsce
Coat of arms of the Free City of Cracow.svg
Autor: Samhanin, Licencja: CC BY-SA 4.0
Coat of arms of the Free City of Cracow
Sąd Najwyższy tablice przy wejściu.jpg
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Herb Polski w postaci tarczy francuskiej (1927) na fasadzie gmachu Sądu Najwyższego w Warszawie (architekt prof. Marek Budzyński 1992).
Coat of arms of Vasa kings of Poland.svg
Autor: Avalokitesvara / using Angelic Supporter (Heraldry).svg, Coat of arms of Henrik, Prince Consort of Denmark.svg by Sodacan, Chorągiew królewska króla Zygmunta III Wazy.svg by Orem, Golden Fleece collar.svg by Ipankonin and unpublished Orders and Postument created by Steifer, Licencja: CC BY-SA 3.0
Uwaga! Jest to współczesna rekonstrukcja herbu Wazów jako królów Polski.
Dar Pomorza Gdynia Sztokholm 1938.jpg
Polski żaglowiec Dar Pomorza (1909) z Gdyni sfotografowany na spotkaniu statków szkolnych państw bałtyckich w Sztokholmie (Strandvägen) w czerwcu 1938 r. Ta fotografia Agfacolor nie została pokolorowana. Jest 25 zdjęć statku.
Mundur marszałka Polski Konstantego Rokossowskiego- kopia 2.JPG
Autor: Marek39, Licencja: CC BY-SA 3.0
kopia munduru marszałka Polski Konstantego Rokossowskiego
Embassy of Poland, Zagreb.jpg
Autor: Niegodzisie, Licencja: CC BY-SA 4.0
Veleposlanstvo Republike Poljske u Zagrebu
Pieczec panstwa polskiego (1334).jpg
Rewers pieczęci majestatycznej Kazimierza Wielkiego z 1334
Obroncom1918-1921.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Maskotka - Memoriał Kamili Skolimowskiej 2013.jpg
Autor: Robert Drózd, Licencja: CC BY-SA 3.0
Memoriał Kamili Skolimowskiej w Warszawie, 2013-08-25
PKWN manifest header 01.jpg
grafika z druku ulotnego
Medal za-dlugoletnia-sluzbe1 POL.jpg
Polish Medal za Długoletnią Służbę (Medal for long public service), from before World War II
Gelre Folio 52v.jpg
Page out of the Armorial Gelre. Folio 52v de l'[[Armorial de Gelre Top left Louis's coat of arms showing, clockwise from upper left: the ancient arms of Hungary dimidiated with France; the Polish eagle; the modern arms of Hungary; the Croatian/Dalmatian lions' heads.]].
Order Zasługi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.jpg
The Order of Merit of the People's Republic of Poland (Order Zasługi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej) is a Polish order awarded to those who have rendered great service to the Polish nation. It is granted to foreigners or Poles resident abroad and as such is a traditional 'diplomatic order'. It was created in 1974.
Krzyż Kampanii Wrześniowej.JPG
Autor: Zygmunt Pertkiewicz (son of Jerzy Pertkiewicz), Licencja: CC BY-SA 2.5
Krzyż Kampanii Wrześniowej, przyznawany przez Rząd RP na Uchodźstwie
Coat of Arms of Michal Korybut Wisniowiecki as king of Poland.svg
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape ., Licencja: CC BY-SA 3.0
Uwaga! Jest to współczesna rekonstrukcja herbu Michała Korybuta Wiśniowieckiego jako króla Polski.
Herb Polski.svg
Uproszczony obraz godła Polski; oficjalne godło: Coat of arms of Poland-official.png
Zygmunt august.png
Autor: Wereszczyński, Licencja: CC BY-SA 4.0
Herb Zygmunta II Augusta.
Virtuti Militari Grand Cross.jpg
Grand Cross of Virtuti Militari Order, Poland. The Highest Military Order in Poland. Grand Cross (Ist of Order) Official Pattern
Medal Za udział w wojnie obronnej 1939 awers.JPG
Autor: Krisgola, Licencja: CC BY-SA 3.0
Medal Za udział w wojnie obronnej 1939 awers
POL Wojskowy Krzyz Zaslugi 1x awers.png
Wojskowy Krzyż Zasługi. Awers.
2008.08.15. Gen Franciszek Gagor Fot Mariusz Kubik 02.jpg
Autor: Mariusz Kubik, Licencja: CC BY 3.0
Gen. Franciszek Gągor (1951-2010), Polish military officer
Herb Rzeczypospolitej Polskiej (1956 - 1990).png
Herb Rzeczypospolitej Polskiej obowiązujący od 8 grudnia 1956 r. (Dz. U. z 1956 r. Nr 3, poz.1)
Coat of Arms of Poland Poniatowski.svg
Autor: Popik, Licencja: CC BY-SA 4.0
Herb Polski z czasów Stanisława Augusta Poniatowskiego
Polish banknote from 1917 - 10 Marek Polskich.jpg
10 Marek Polskich, banknot z 1917 roku.
Coat of Arms of the Polish Crown.svg
Autor: Bastianow (Bastian), Licencja:
Rekonstrukcja herbu z rewersu pieczęci majestatycznej króla Polski – Przemysła II z 1295
Aleksander jagiellończyk.png
Autor: Wereszczyński, Licencja: CC BY-SA 4.0
Herb Aleksandra Jagiellończyka
Medium Coat of Arms of Congress Poland.svg
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape przez Avalokitesvara ., Licencja: CC BY-SA 3.0
Uwaga! Jest to współczesna rekonstrukcja średniego herbu Królestwa Kongresowego
Coat of Arms of Stanislaus Augustus as king of Poland.svg
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape ., Licencja: CC BY-SA 3.0
Uwaga! Jest to współczesna rekonstrukcja herbu Stanisława Augusta Poniatowskiego jako króla Polski.
Kazimierz jagiellończyk.png
Autor: Wereszczyński, Licencja: CC BY-SA 4.0
Herb Kazimierza Jagiellończyka.
Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości - awers.jpg
Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości – awers.
Próba bez napisu 100 zlotych 1925 mały Kopernik awers brąz.jpg
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Próba bez napisu 100 złotych 1925 mały Kopernik awers brąz
Eagle of officer of 2nd Infantry Regiment of Congress Poland.PNG
Autor: own work, Licencja: CC BY-SA 3.0
Eagle of officer of 2nd Infantry Regiment of Congress Poland
POL Wojska Obrony Terytorialnej.svg
Orzeł Wojsk Obrony Terytorialnej – wprowadzony 2018.
Coat of arms of the January Uprising.svg
Herb z okresu powstania styczniowego (1863)
Grand Coat of Arms of Duchy of Warsaw.svg
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape ., Licencja: CC BY-SA 3.0
Uwaga! Jest to współczesna rekonstrukcja herbu Księstwa Warszawskiego
Great Coat of Arms of Congress Poland.svg
Autor: Ta grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape przez Avalokitesvara ., Licencja: CC BY-SA 3.0
Uwaga! Jest to współczesna rekonstrukcja wielkiego herbu Królestwa Kongresowego
Coat of arms of Jadwiga of Poland.svg
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape ., Licencja: CC BY-SA 3.0
Grafika została stworzona na podstawie pieczęci herbowej królowej Jadwigi, odciśniętej przez samą królową. Pieczęć ta jest dobrym źródłem historycznym, można więc z całą stanowczością stwierdzić, że widniejący na niej wizerunek herbowy był realnym herbem królowej Jadwigi. Jednakże, płaszcz heraldyczny jest dodatkiem imaginacyjnym, nie mającym odzwierciedlenia w źródłach historycznych, został dodany przez autora po to, aby podkreślić szlachetność samego herbu. Owe działanie figuruje w granicach dopuszczalności.
Toison d’Or le Roi de Pologne.png
King of Poland in the Grand Armorial équestre de la Toison d'or
Coat of Arms of Stephen Bathory as king of Poland.svg
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape ., Licencja: CC BY-SA 3.0
Uwaga! Jest to współczesna rekonstrukcja herbu Stefana Batorego jako króla Polski.
Order Zasługi RP -The Grand Cross.jpg
Order for Merits for Poland. The Grand Cross (Ist Class of an Order) The Highest Civilian Order in Poland for foreign citizens. Official Pattern