Godzilla kontra Kosmogodzilla

Godzilla kontra Kosmogodzilla (jap. ゴジラVSスペースゴジラ Gojira tai Supēsugojira) – japoński film typu kaijū z 1994 roku w reżyserii Kenshō Yamashity. Dwudziesty pierwszy film z Godzillą.

Opis fabuły

Rok po fiasku z Mechagodzillą UNGCC opracowuje dwa projekty do walki z Godzillą: Projekt T, mający na celu wszczepienie Godzilli urządzenia pozwalającego kontrolować go telepatycznie i projekt M.O.G.U.E.R.A. pod postacią robota będącego następcą Mechagodzilli. Miki Saegusa ma obiekcje przy projekcie T, mimo że prób przekonania jej, że to mniejsze zło niż M.O.G.U.E.R.A.

Na Wyspę Narodzin (oryg. Birth Island) odwiedzaną przez Godzillę przybywają podporucznicy G-Force – Kōji Shinjō i Kiyo Satō mający zainstalować podwaliny pod projekt T. Spotykają tam mjr-a Yūkiego, który chce zabić Godzillę. Wyspa Narodzin jest domem syna Godzilli, który urósł i coraz bardziej przypomina swego ojca. Odkryte zostają także gigantyczne strzeliste kryształy.

Niespodziewanie, dziwny kosmiczny potwór atakuje stację NASA. ONZ decyduje, by M.O.G.U.E.R.A. została wysłana na inspekcję. Tymczasem Miki nagle odwiedzają Cosmos, wróżki Mothry, które przekazują jej informacje o zbliżającym się do Ziemi kosmicznym potworze, który chce zabić Godzillę, by mieć łatwiej podbić Ziemię. Ostatecznie zgadza się na uczestnictwo w projekcie T. Przybywa na Wyspę Narodzin wraz z doktor Gondō i doktorem Ōkubo. Wkrótce miny z gazem łzawiącym zastawione przez Yūkiego wykazują skuteczność, gdy przypadkowo wpada na nie mały Godzilla, a później wyłaniający się z wody dorosły Godzilla. Ekipie G-Force udaje się wszczepić emiter telepatyczny Godzilli i z pomocą Miki wydaje się, że plan jego kontroli działa.

M.O.G.U.E.R.A. w przestrzeni kosmicznej toczy walkę z kosmicznym potworem, który jest łudząco podobny do Godzilli. Ostatecznie maszynie nie udaje jej się powstrzymać bestii i jest zmuszona awaryjnie wrócić na Ziemię. Kosmiczny potwór dociera na Ziemię, a dokładnie na Wyspę Narodzin, gdzie atakuje małego Godzillę. Widząc swe dziecko w niebezpieczeństwo Godzilla atakuje kosmicznego bliźniaka, jednak bez skutku. W końcu Godzilla zostaje powalony, a mały Godzilla zamknięty w klatce z kryształów. Kosmiczy potwór odlatuje z wyspy, zaś Godzilla niezwłocznie za nim podąża. Doktor Ōkubo uznaje Projekt T. za niewypał i nakazuje opuszczenie wyspy, jednak Miki obawiająca się o Godzillę i jego syna decyduje się zostać. Koji zaczynający coś czuć do Miki postanawia jej dotrzymywać towarzystwa wraz z Kiyo.

W siedzibie Counter-G Bureau omawia się pochodzenie kosmicznego potwora. Wskazując na podobieństwo jego komórek do tych u Godzilli zostaje nazwany Kosmogodzillą. Doktor Gondō spekuluje iż, komórki Godzilli znalazły w kosmosie albo z powodu Biollante, innego klona Godzilli lub podczas walki z Mothrą i Battrą i poprzez wchłonięcie przez czarną dziurę i asymilację przez kryształy narodził się Kosmogodzilla. Później Yūki rozmawia się z płk-em Aso, który mianuje go pilotem modyfikowanej M.O.G.U.E.R.Y. Tymczasem na Wyspie Narodzin Kōji próbuje nawiązać kontakt z Miki, która mówi mu, że Godzilla też ma uczucia. Nocą nieznani sprawcy biją Kōjiego i Kiyo oraz porywają Miki. Wkrótce zostaje poinformowane Counter-G. Doktor Gondō odmawia powiedzieć, kto mógł stać za porwaniem Miki, ale wyjaśnia się skąd u Yūkiego nienawiść do Godzilli. Otóż jej brat Gorō, który zginął w 1989 roku podczas ataku Godzilli, był najlepszym przyjacielem Yūkiego i z tego powodu ten chce się zemścić.

Okazuje się, że Miki porwała mafia, z którą kontakt miał doktor Ōkubo. Celowo sabotował Projekt T, by potem użyć Miki do kontrolowania Godzilli i tym samym mieć wpływy mafijne. Na ratunek Miki przybywają Yūki, Kōji i Kiyo, gdzie udaje się im odbić Miki. W międzyczasie Kosmogodzilla przelatuje przez kolejne japońskie miasta, a za nim podąża Godzilla. Wkrótce zmodyfikowana M.O.G.U.E.R.A. z Yūkim, Kōjim i Kiyo jako jej pilotami wylatuje prosto do Fukuoki, gdzie Kosmogodzilla tworzy swoją krystaliczną twierdzę wokół Fukuoka Tower.

Sprawy komplikuje Godzilla pojawiający się w zatoce Kagoshima. Yūki wciąż mający uraz do Godzilli decyduje go zaatakować wbrew dowództwu i reszcie pilotów. Kōji decyduje ogłuszyć Yukiego i z powrotem udaje się w stronę Fukuoki. Tam M.O.G.U.E.R.A. odnosi początkowe sukcesy z Kosmogodzillą, jednak zostaje powalona. Gdy Godzilla przybywa na miejsce, w walce Kosmogodzilla prezentuje kolejne zdolności dające mu przewagę. Godzilla domyśla się, że siła jego wroga leży w kryształach, więc je zaczyna niszczeć.

Gdy piloci M.O.G.U.E.R.Y. odkrywają powiązanie między Fukuoka Tower a Kosmogodzillą, rozdzielają robota na dwa pojazdy: Star Falcon i Land Moguera. Atakują wieżę i naruszają ją, zaś Godzilla kończy dzieła. M.O.G.U.E.R.A. i Godzilla wspólnie atakują Kosmogodzillę i niszczą jego kryształy na barkach. M.O.G.U.E.R.A. zostaje jednak poważnie uszkodzona i niezdolna do walki, a jej piloci zmuszeni do pilnej ewakuacji. Jednakowo Yūki zostaje na pokładzie, by móc ostatecznie pomóc Godzilli. Widząc to Kōji decyduje go szukać w zgliszczach M.O.G.U.E.R.Y., ku przerażeniu przybyłym na miejscu Miki i doktor Gondō. Miki używa telepatii, by wspomóc Kōjiego w wyswobodzeniu Yūkiego. Godzilla wykorzystuje potężniejszą odmianę swojego promienia cieplnego i zabija Kosmogodzillę, osłabionego walką i zniszczeniem wieży. Yūki wreszcie postanawia dać spokój Godzilli. Godzilla wraca na wyspę Narodzin, a Miki pokazuje Kōjiemu, jak na Wyspie Narodzin oswobodzony mały Godzilla uczy się używać termonuklearnego promienia.

Obsada

• Megumi Odaka – Miki Saegusa
• Akira Emoto – mjr G-Force Akira Yūki
• Jun Hashizume – ppor. G-Force Kōji Shinjō
• Zenkichi Yoneyama – ppor. G-Force Kiyoshi „Kiyo” Satō
• Towako Yoshikawa – dr Chinatsu Gondō
• Yōsuke Saitō – dr Susumu Ōkubo
• Kenji Sahara – sekretarz UNGCC Takayuki Segawa
• Akira Nakao – płk G-Force Takaki Aso
• Kōichi Ueda – ppłk G-Force Iwao Hyōdō
• Sayako Osawa – Cosmos #1
• Keiko Imamura – Cosmos #2
• Tom Durran – McKay
• Kazuki Kozakai – gracz w salonie gier
• Kunihiro Matsumura – podwładny gracza w salonie gier
• Shinji Nasu – policjant z wyspy Nakano
• Kenpachirō Satsuma – Godzilla
• Ryō Hariya – Kosmogodzilla
• Wataru Fukuda – M.O.G.U.E.R.A.
• Little Frankie – mały Godzilla

Tło produkcji

Przygotowania i scenariusz

Początkowo seria Heisei miała zakończyć się poprzednim filmem Godzilla kontra Mechagodzilla II, jednak dobre przyjęcie filmu jak i opóźnione prace nad amerykańską wersją Godzilli zachęciły Tōhō, by powstała w trybie pilnym kolejna część^[1][2]. Jako że główna ekipa pracująca nad filmami z Godzillą była zajęta przy produkcji Yamato Takeru, w tworzeniu następnego filmu uczestniczyli w niej twórcy nie mający doświadczenia w filmach kaijū, tacy jak reżyser Kenshō Yamashita i scenarzysta Kanji Kashiwa^[2][3].

Pierwotnym pomysłem na film był Gojira vs. Kotei Gidora (jap. ゴジラVS皇帝ギドラ, pol. Godzilla kontra Cesarz Ghidorah), w którym na Ziemię przybywa kosmita łudząco podobny do Króla Ghidory. Gdy uznano, że potwór będzie postrzegany jako zbyt podobny do Orochiego występującym w Yamato Takeru, zastąpiono go kosmiczną wersją Godzilli^[4]. Projekt przemianowany na Gojira Saidai no Kessen (jap. ゴジラ最大の決戦, pol. Super Wojny Godzilli) opowiadał jak kosmiczny klon Godzilli powstały przez komórki Biollante przybył na Ziemię z będącymi w nim symbiozie armią kosmicznych ważek. Potwory porwały małego Godzillę tylko po to, by zwabić Godzillę i osłabić go. W finale miała odbyć się bitwa pomiędzy Godzillą, Mechagodzillą z poprzedniego filmu i kosmicznym Godzillą^[5]. Kierownik efektów specjalnych Kōichi Kawakita uznał udział Mechagodzilli za zbyt powtarzalny i zamiast tego wziął Moguerę z filmu The Mysterians^[6].

W nowej wersji nazwanej Gojira vs. Asutorogojira (jap. ゴジラVSアストロゴジラ, pol. Godzilla kontra AstroGodzilla). W tej wersji AstroGodzilla, kosmiczny klon Godzilli powstały na bazie lodu został stworzony przez komórki Biollante i miał zdolność telepatycznego kontrolowania innych form życia i wykorzystywał tę moc do kontroli nad Miki Saegusą, małym Godzillą oraz armią gigantycznych ważek z kosmosu^[7][8]. AstroGodzilla miał porwać małego Godzillę, co zmuszało Godzillę do przybycia w Japonii i zawiązania sojuszu z Moguerą i powracającą z kosmosu Mothrą^[8].

Scenarzysta Godzilla kontra Biollante, Shinichirō Kobayashi przerobił Gojira vs. Asutorogojira na Gojira vs. Neogojira (jap. ゴジラVSネオゴジラ, pol. Godzilla kontra Neo Godzilla), w którym antagonistą był Kryształowy Godzilla (jap. クリスタルゴジラ Kurisutarugojira; ang. CrystalGodzilla), a głównym motywem przewodnim było hasło życie organiczne kontra życie kryształowe^[8][9].

Motyw Kryształowego Godzilli wyewoluował w Kosmogodzillę i właściwości oparte na kryształach, zaś scenariusz stał się wczesną formą Godzilla kontra Kosmogodzilla. Pomysłem producenta filmu Shōgo Tomiyamy był wątek romansowy dla Miki Seagusy, by „zaczęła myśleć o kimś innym niż Godzilla”, co zaaprobował Yamashita specjalizujący w tego typu kinie^[7]. Innym pomysłem reżysera były noszone przez Miki kolczyki ze znakiem Mothry, mieniące się podczas stosowania telepatycznych zdolności.

Casting

Tomiyama nakazał udział Juna Hashizume i Megumi Odaki w filmie, jednak w wyborze reszty aktorów dał wolną rękę reżyserowi Yamashicie^[7]. Oprócz Megumi Odaki ponownie swe role powtórzyli Akira Nakao, Kōichi Ueda, Kenji Sahara, Sayako Osawa i Keiko Imamura^[3].

Do roli Godzilli ponownie wrócił Kenpachirō Satsuma. W rolę M.O.G.U.E.R.Y. wcielił się Wataru Fukuda, wcześniej grający Mechagodzillę w Godzilla kontra Mechagodzilla II, zaś małego Godzillę zagrał cierpiący na karłowatość japoński zawodowy zapaśnik Little Frankie. Kosmogodzillę zagrał Ryō Hariya będący debiutującym aktorem. Satsuma miał obiekcje do stylu aktorskiego Fukudy, jednocześnie dobrze wspominał pracę z Hariyą i uważał, że on powinien grać Godzillę w następnych filmach^[10].

Muzyka

Dotychczasowy kompozytor serii, Akira Ifukube odmówił skomponowania muzyki po przeczytaniu scenariusza uznając go za zbyt młodzieżowy^[11]. Wobec tego Yamashita na kompozytora wybrał Takayukiego Hattoriego, którego zarekomendował jego znajomy^[7].

Z intencji Yamashity powstała piosenka Echoes of Love zespołu Date of Birth umieszczona na napisach końcowych^[12].

Zdjęcia

Sceny w Fukuoce zawierają sceny z hotelem Sea Hawk ukończonym rok temu, ale kolor został zmieniony w postprodukcji z powodu skarg hotelu^[2]. Sceny z Fukuoka Dome nie zostały stworzone, ponieważ pojawiła się w Gamera: Guardian of the Universe, która była w produkcji w tym samym czasie^[1]. Scena, w której Kosmogodzilla atakuje Kobe została nakręcona około sześć miesięcy przed trzęsieniem ziemi w Kobe w 1995 roku.

Część scen zostało wyciętych, m.in. Koji i Kiyo kazano przenieść się Projekt M do Projektu T., atak jednostki czołgowej G-Force atakującej Godzillę w górach prefektury Ōita czy lądowanie Kosmogodzilli w Tokio.

Nakręcona została scena, gdzie Godzilla desperacko próbuje oswobodzić swego syna z kryształowej pułapki, jednak nie przystawała do lżejszego tonu filmowego, co spotkało się z rozczarowaniem Kenpachirō Satsumy, dla którego była okazja odegrania emocji wcielanej przez niego postaci. Satsuma narzekał też na wycięcie sceny, gdzie Godzilla w Fukuoce na moment zatrzymuje, a potem dalej kontynuuje wędrówkę, co według ekipy filmowej kłóciło się z wizerunkiem Godzilli jako nie zatrzymującej się siły^[3].

Efekty specjalne

Początkowo Shinji Nishikawa odpowiadający za wizerunki potworów w serii Heisei wyobrażał Kosmogodzillę jako smoka posiadającego płetwy grzbietowe przypominające bardziej skrzydła. Ostateczny wizerunek Kosmogodzilli został oparty o zmodyfikowany wygląd Super Godzilli z gry komputerowej na SNES Super Godzilla, oba autorstwa Minoru Yoshidy^[13].

Jako że syn Godzilli był najbardziej oczekiwaną postacią w następnym filmie, Kōichi Kawakita zlecił przerobienie wyglądu syna Godzilli na bardziej kreskówkowy, gdyż to miało przyciągnąć widownię żeńską, a także nie przepadał za jego dinozaurzym wyglądem w Godzilla kontra Mechagodzilla II^[6][9]. Z tego powodu pojawiła się obalona potem plotka, jakoby miał powstać telewizyjny film Little Godzilla’s Underground Adventure z udziałem małego Godzilli^[3][14].

Kostium M.O.G.U.E.R.Y. został stworzony z trzech segmentów^[15].

Klapa finansowa Yamato Takeru spowodowała obcięcie budżetu Godzilla kontra Kosmogodzilla, co odbiło się na efektach specjalnych. Za sceny z efektami specjalnymi odpowiadał Kōichi Kawakita, jednocześnie kilka z nich był odpowiedzialny Kenshō Yamashita^[7].

Z powodu cięć budżetowych kostium Godzilli nie był gotowy i trzeba było wykorzystać poprzednie kostiumy z Godzilla kontra Mothra i Godzilla kontra Mechagodzilla II. Sceny były problemem, ponieważ kostium z Godzilla kontra Mechagodzilla II niszczył się i miał uszkodzony ogon. Sceny z kostiumem z Godzilla kontra Mothra wykorzystano w scenach wodnych, gdzie odcięto nogi w okolicach kolan i ogon, którym potem manipulowano za pomocą dźwigniowego urządzenia^[16].

Sekwencja ataku G-Force na Godzillę w zatoce Kagoshima nie wyszła jak należy i Kōichi Kawakita chciał ponownie ją nakręcić, jednak z powodu braku czasu i środków wykorzystano odpowiednie fragmenty Godzilla kontra Biollante i Godzilla kontra Mothra.

Odbiór filmu

Film miał premierę w japońskich kinach 10 grudnia 1994 roku^[1].

Polska premiera filmu odbyła na kanale TVP1 29 czerwca 2001 roku^[17][18][19].

Wyniki kasowe

Film przy koszcie 1 mld jenów zarobił 1,65 mld jenów w samej Japonii przy sprzedanych 3,4 mln biletach, stając się tym samym najbardziej dochodowym filmem w japońskich kinach, i ponad 2,64 mld jenów na świecie (nie licząc zysków ze sprzedaży VHS i DVD)^[3]. Ponieważ projekcja filmu zbiegła się z trzęsieniem ziemi w Kobe, Toho obawiało się, że wydarzenie zniechęci widzów z powodu głównej sekwencji bitew, która rozgrywa się w tym samym obszarze, i dlatego starało się temu zaradzić, obniżając ceny biletów^[3].

Krytyka

Film zdobył mieszane recenzje. Ed Godziszewski dla serwisu Monster Zero nazwał ten film „dziwnie mało zaangażowanym wysiłkiem”, który „rozczarowuje prawie wszystkimi aspektami produkcji”^[20]. Serwis American Kaiju skrytykował nierówne tempo i efekty specjalne i „wyjątkowo nierówną historię”, ale chwalił niektóre efekty specjalne i walki potworów^[21]. Serwis DVD Cult chwalił sceny zniszczenia i bitew z potworami i projekt Kosmogodzilli „na pewno jest znacznie bardziej groźny niż cokolwiek, co kiedykolwiek wymyślili Dean Devlin i Roland Emmerich”^[22]. Anthony Romero w serwisie Toho Kingdom powiedział, że film jest „daleki od strasznego”, ale i też „niedocenionego filmu” i czuł, że cierpi z powodu zbyt skomplikowanej historii, słabo rozwiniętych postaci i dającej się zapomnieć muzyki^[23].

Takao Okawara, reżyser większości filmów z serii Heisei, uważał, że film ma kilka imponujących scen, jednak nie rozumiał dlaczego wielu ludzi go tak lubi^[14].

Przez wielu film jest uważany za najsłabszy z serii Heisei^{[19][24][25][26]}.

Odniesienia w kulturze popularnej

• Brytyjski muzyk hip hopowy DJ Subroc pośmiertnie nosił pseudonim SpaceGodZilla^[27][28][29].
• W scenach początkowych filmu Armageddon pies jednego z przechodniów atakuje sprzedawane na ulicy figurki Godzilli. Wśród nich jest zabawka Kosmogodzilli firmy Trendmasters^[30].
• W segmencie programu The Colbert Report pt. MLK Day Mascot pojawia się Godzilla z tego filmu przerobiony na maskotkę Dnia Weteranów^[31].
• Mały Godzilla i jego ojciec pojawili się w dwóch humorystycznych reklamach promujących festiwal Cinepocalypse 2019^[32][33].
• Mały Godzilla i Godzilla Junior z filmu Godzilla kontra Destruktor pojawili się jako nieznośna widownia w reklamie społecznej How to Make Godzilla Really Angry sieci kin Alamo Drafthouse dot. zachowania w kinie^[34].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Godzilla kontra Kosmogodzilla w bazie IMDb (ang.)
• Godzilla kontra Kosmogodzilla w bazie Filmweb
• Godzilla kontra Kosmogodzilla w Internetowej Bazie Filmowej (fdb.pl)