Golęczewo

Golęczewo

wieś
Golęczewo – detale architektoniczne zabytkowych budynków.
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	poznański
Gmina	Suchy Las
Liczba ludności (2019)	1250[1]
Strefa numeracyjna	61
Kod pocztowy	62-001
Tablice rejestracyjne	PZ
SIMC	0595364
Położenie na mapie gminy Suchy Las Golęczewo
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Golęczewo
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Golęczewo
Położenie na mapie powiatu poznańskiego Golęczewo
52°32′07″N 16°49′05″E/52,535278 16,818056

Golęczewo (niem. Golenczewo, Golenhofen 1906-18) – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Suchy Las.

Historia

Osada stała istniała w miejscu obecnej wsi najprawdopodobniej już we wczesnym średniowieczu (okres wczesnopiastowski), o czym świadczą znaleziska archeologiczne m.in. z lat 1983-1985, 1990-1991, 2009 i 2013. Osada zamieszkana była przez ludność słowiańską. Siedem stanowisk archeologicznych potwierdza na pewno istnienie tu wsi w X-XII wieku. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1313, kiedy to wymieniona została jako Golenzcowo w Kodeksie dyplomatycznym Wielkopolski (II 307). Nazwa ta pochodziła od nazwy osobowej Goleniec^[2]. Wieś szlachecka Gołwiczewo położona była w 1580 roku w powiecie poznańskim województwa poznańskiego^[3].

Golęczewo (623 ha) zostało wykupione z rąk polskich w październiku 1901 z zamiarem stworzenia tu tzw. wzorcowej wsi niemieckiej, zgodnej z założeniami Hakaty. Zapłacono za nie 530.000 ówczesnych marek. Wieś była zaniedbana, w związku z czym najpierw przeprowadzono prace przygotowawcze: melioracyjne, budowlane i wyposażeniowe. Do przyjęcia osadników zatwierdzono ją dopiero w 1903. Miała to być wieś ewangelicka, o dużym stopniu samowystarczalności – z kościołem, szkołą, salą gimnastyczną, łaźnią, pralnią, piekarnią, strażą pożarną i wodociągiem. Domy wybudowane w Golenhofen (ówczesna nazwa) były białe z aplikacjami czerwonymi i czarnymi (barwy pruskie). Obok zrealizowano stajnie i obory (2-4 konie i 8-10 krów). Zbudowano też salę modlitw i zebrań, mieszkanie dla nauczyciela, łaźnię z piekarnią i pralnią oraz izbą przechowywania sprzętu gaśniczego, a także zbiornik wodny z silnikiem wiatrowym, napędzającym wiejski wodociąg^[4].

Życie społeczne gminy cechował konflikt między dwiema grupami osadników: z głębi Rzeszy i reemigrantami ze wschodu (ci pierwsi uważali się za element wartościowszy i byli preferowani przez administrację prowincjonalną przy obsadzie stanowisk w gminie). Mimo wysiłków państwowych wieś nie stała się wzorem dla ludności polskiej, a jej status majątkowy nie odbiegał od wsi polskich^[4].

Do Golęczewa organizowano wycieczki dla dziennikarzy, parlamentarzystów i dygnitarzy różnego szczebla, celem demonstracji osiągnięć niemieckich kolonistów (m.in. 24 maja 1909, 6 czerwca 1910 i we wrześniu 1913)^[4].

Pozostałością kolonizacji jest cmentarz ewangelicki przy ul. Dworcowej.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.

Współczesność

W Golęczewie znajduje się klub piłkarski GKS Golęczewo, remiza strażacka, szkoła i przedszkole. We wsi funkcjonuje także apteka. Dojazd z Poznania zapewniają autobusy podmiejskie linii 905 i 907 oraz pociągi osobowe w kierunku Piły – do przystanku Golęczewo^[5]. Autobus linii 905 kończy swą trasę na dworcu autobusowym Os. Sobieskiego, zaś 907 – na pętli, ulokowanej na os. Sobieskiego w Poznaniu. Przez wieś przebiega Transwielkopolska Trasa Rowerowa^[6].

Na zachód od wsi znajduje się Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Samicy Kierskiej.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• strona o historii Golęczewa: www.goleczewo.com

Bibliografia

• Bajer Maria, Golęczewo wieś z zabudową szachulcową, „Kronika Powiatu Poznańskiego”, nr 2, Poznań 2011, s. 41–57, także na stronie: https://powiat.poznan.pl/wp-content/uploads/2014/02/kronika_wnetrze_2011.pdf.
• Bajer Marian, Bibliografia. O krainie między Wartą a Samicą, Golęczewo 2006.
• Golęczewo. Jubileusz 2005, red. Maria Bajer, Golęczewo 2007.
• Jakobi V., Das Musterdorf Golenhofen in der Provinz Posen, w: tejże, Heimatschutz und Bauerndorf. Zum planmäßigen Dorfbau im Deutschen Reich zu Beginn des 20. Jahrhunderts, Berlin 2003, także na stronie: https://depositonce.tu-berlin.de/handle/11303/1027.
• Jakóbczyk W., Kolonizatorzy i hakatyści, Poznań 1989.
• Jubileusz 700-lecia Golęczewa, t. 2, wybór, oprac. i red. Maria Bajer, Golęczewo 2017.
• Piotrowski J., Skierska I., Studium historyczno-przestrzenne. Golęczewo, archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Poznaniu, Poznań 1992.
• Rylukowska A., Wzorcowa wieś niemiecka – Golenhofen, „Renowacje i Zabytki” 2016, nr 4, s. 42–49, także na stronie: http://powiat.poznan.pl/wp-content/uploads/2017/02/Rylukowska-Wzorcowa-wies.pdf.